Οι εκθέσεις έρευνας για την αγορά τέχνης που δημοσιεύθηκαν τους τελευταίους μήνες υπογραμμίζουν πώς ο τομέας των εκτυπώσεων και των αντιτύπων προσελκύει έναν αυξανόμενο αριθμό νεότερων συλλεκτών: μίας ομάδας που απαιτεί ιδιαίτερα διαφάνεια σχετικά με τις συναλλαγές και πλήρη ανάλυση της αγοράς για τα έργα που αγοράζουν.

Για περισσότερο από μια δεκαετία, οι καθιερωμένες γκαλερί έχουν αναγνωρίσει την ανάπτυξη τμημάτων πώλησης εκτυπώσεων ως στρατηγική μέθοδο για να προσελκύσουν νεότερους συλλέκτες, καθώς αυτή η μορφή τέχνης προσφέρει συνήθως πιο προσιτή είσοδο στην αγορά. Παράλληλα, ψηφιακές πλατφόρμες όπως οι Avant Arte και MyArtBroker, που δημιουργήθηκαν την ίδια περίοδο, έχουν ενισχύσει τη δραστηριότητα, παρέχοντας αλγοριθμικά επεξεργασμένα δεδομένα, ανταποκρινόμενες στην αυξανόμενη ζήτηση για λεπτομερή ανάλυση της αγοράς.

Τι δείχνουν έρευνες

Τον περασμένο Νοέμβριο, η Έρευνα Παγκόσμιας Συλλογής 2023 της Art Basel και της UBS έδειξε ότι η Generation Z (που αυτή τη στιγμή περιλαμβάνει άτομα έως 27 ετών) ξόδεψε περισσότερα σε εκτυπώσεις από οποιαδήποτε άλλη ηλικιακή ομάδα κατά την περσινή χρονιά. Ταυτόχρονα, η Έκθεση Τέχνης και Χρηματοοικονομικών 2023 της Deloitte (που κυκλοφόρησε επίσης τον Νοέμβριο) αποκάλυψε ότι το 95% των συλλεκτών κάτω των 35 ετών έθεσαν ως προτεραιότητα τις «πληροφορίες και την έρευνα για την αγορά τέχνης» κατά την αγορά έργων.

Διαφάνεια και στοιχεία ζητά η Gen Z

Τον Μάρτιο, η Avant Arte με έδρα το Άμστερνταμ, η οποία συνεργάζεται με σύγχρονους καλλιτέχνες για την παραγωγή προσιτών εκτυπώσεων σε περιορισμένες εκδόσεις -με μέση τιμή φέτος γύρω στα €2.000- δημοσίευσε μια έκθεση που εξετάζει τη συμπεριφορά συλλογής της κοινότητάς της, με τίτλο «Ποια Είναι η Νέα Γενιά Συλλεκτών Τέχνης;». Σχεδόν οι μισοί ήταν ηλικίας 18-39 ετών, ενώ το 80% ήταν κάτω των 50 ετών, με το 75% να αναζητεί εκτυπώσεις, όπως διαπιστώνει η έκθεση. «Η νέα γενιά [συλλεκτών], που αποτελεί την πλειοψηφία της κοινότητάς μας, ενδιαφέρεται έντονα για τη διαφάνεια, τη δυνατότητα λήψης καλά τεκμηριωμένων αποφάσεων μέσω δεδομένων και πληροφοριών, καθώς και για την προσβασιμότητα,» λέει ο Mazdak Sanii, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Avant Arte.

«Διασφαλίζουμε πάντα ότι παρέχουμε διαφάνεια στις τιμές για κάθε έργο που πωλούμε, καθώς και για τα έξοδα αποστολής, τους δασμούς και όλα τα υπόλοιπα που σχετίζονται με την παράδοση ενός έργου στο σπίτι σας. Ωστόσο, πρόσφατα δημοσιεύσαμε μια πολύ πιο αναλυτική εικόνα του τρόπου με τον οποίο κατανέμουμε τα ιδιαίτερα περιζήτητα έργα, όπου υπάρχουν πολύ περισσότεροι δυνητικοί αγοραστές από ό,τι έργα προς πώληση».

Η Avant Arte έχει επίσης αρχίσει να προσφέρει στους συλλέκτες περισσότερη πληροφόρηση για τη διαδικασία παραγωγής τέχνης. «Αυτή η προσέγγιση στη διαφάνεια και την προσβασιμότητα μας έχει επιτρέψει να δημιουργήσουμε μια κοινότητα 3,3 εκατομμυρίων ενθουσιωδών και συλλεκτών στο διαδίκτυο», εξηγεί ο Sanii. «Αλλά γνωρίζουμε ότι αυτό δεν είναι αρκετό, αφού από τους σχεδόν 1.500 συλλέκτες που ερευνήσαμε, το 90% δεν θεωρεί τον κόσμο της τέχνης φιλόξενο για αυτόν. Οπότε έχουμε πολλή δουλειά μπροστά μας».

SingularityX

Η MyArtBroker, μια διαδικτυακή πλατφόρμα για πώληση εκτυπώσεων και πολλαπλών εκδόσεων υψηλής αξίας στη δευτερογενή αγορά, επιδιώκει επίσης να εκμεταλλευτεί αυτήν τη ζήτηση για διαφάνεια. Στα τέλη της περασμένης χρονιάς, η εταιρεία λάνσαρε έναν αλγόριθμο με την ονομασία SingularityX. Αυτός ο αλγόριθμος αναλύει δεδομένα από 300 οίκους δημοπρασιών και τις ιδιωτικές πωλήσεις της MyArtBroker των τελευταίων επτά ετών, περιλαμβάνοντας προσφορές και αιτήματα.

«Ο SingularityX παρακολουθεί την αξία των εκτυπώσεων με πολύ πιο συνεκτικό τρόπο σε σύγκριση με την υπόλοιπη αγορά τέχνης», λέει η Charlotte Stewart, διευθύνουσα σύμβουλος της MyArtBroker. «Υπάρχει διαφάνεια όταν γνωρίζεις τη ζήτηση και την προσφορά της αγοράς για ένα έργο τέχνης πριν επενδύσεις. Τα αποτελέσματα δημοπρασιών δείχνουν μόνο ένα μέρος, περίπου το 30% των συναλλαγών. Ο αλγόριθμός μας πάει ένα βήμα παραπέρα, εξετάζοντας τις ιδιωτικές πωλήσεις μέσω της πλατφόρμας μας, τις εκτιμήσεις που γίνονται μέσω της πλατφόρμας μας, καθώς και τις σχέσεις μεταξύ παρόμοιων έργων σε συγκεκριμένα χαρτοφυλάκια».

Η Stewart προσθέτει ότι «το 2074, σε 50 χρόνια από τώρα, οι boomers και οι ηλικιωμένοι millennials, που αποτελούν την πλειονότητα των μεγάλων συλλεκτών, θα έχουν φύγει. Η Gen Z θα είναι η κυρίαρχη γενιά συλλεκτών, οπότε η κούρσα για τη δημιουργία μιας αγοράς που να είναι πραγματικά κατάλληλη για αυτή τη γενιά, και την επόμενη, έχει ήδη ξεκινήσει».

Η τάση στο διαδίκτυο 

Μετά την έρευνα που πραγματοποίησε νωρίτερα φέτος για τους συλλέκτες εκτυπώσεων της Generation Z, η MyArtBroker παρατήρησε ότι τα αποτελέσματα υποδεικνύουν πως «αυτή η ψηφιακά εγγενής γενιά απομακρύνεται από τις παραδοσιακές οδούς απόκτησης τέχνης, προτιμώντας ένα μοντέλο βασισμένο στη διαφάνεια, την άμεση στήριξη των καλλιτεχνών και τις ψηφιακές πλατφόρμες». Το 78% των συμμετεχόντων δήλωσε ότι δεν θα αγόραζε ποτέ εκτυπώσεις από οίκο δημοπρασιών και το 89% ανέφερε ότι προτιμούν εκτυπώσεις από ανερχόμενους καλλιτέχνες. «Η πραγματικότητα που αποκαλύπτει η έρευνά μας είναι ότι, για τα νεότερα άτομα, ο παραδοσιακός κόσμος τέχνης και η αγορά φαίνονται θεμελιωδώς αποκομμένα και σχεδόν αδύνατο να συμμετάσχει κανείς σε αυτά», σημειώνεται στην έκθεση της MyArtBroker.

Ο τομέας των εκτυπώσεων και αντιτύπων προορίζεται έτσι ως αντίδοτο στη διαφάνεια και την αποκλειστικότητα άλλων τομέων της αγοράς τέχνης, όπως το εμπόριο των Παλιών Δασκάλων. Η στασιμότητα στο μεσαίο και χαμηλό τμήμα του τελευταίου —εν μέρει λόγω της αδυναμίας του τομέα να προσελκύσει νέους, νεότερους αγοραστές— δεν είναι μυστικό. Όπως έγραψε ο Scott Reyburn στη The Art Newspaper, τον Ιανουάριο, οι Παλιές Δασκάλες «απλά δεν είναι cool».

Η ψηφιακή φύση πλατφορμών, όπως η Avant Arte και η MyArtBroker, τους επιτρέπει να υιοθετούν πιο εύκολα τεχνολογία για να προσελκύσουν νεότερους, τεχνολογικά καταρτισμένους συλλέκτες. «Η Avant Arte είναι μια εταιρεία που έχει γεννηθεί στο διαδίκτυο και συνδέει καλλιτέχνες, ενθουσιώδεις και συλλέκτες, μέσω μιας σειράς διαφορετικών τεχνολογιών —έτσι, αυτή η φιλοσοφία ενσωματώνεται σε όλα όσα κάνουμε», λέει ο Sanii. «Έχουμε αναπτύξει μια κοινότητα μέσω καθιερωμένων και αναδυόμενων πλατφορμών, από το Instagram και το Discord έως το TikTok και το Threads, αλλά συνεχίζουμε να δοκιμάζουμε νέους τρόπους χρήσης αυτών των τεχνολογιών για να αυξήσουμε την πρόσβαση και τη συμμετοχή στην τέχνη και στους καλλιτέχνες».

Αγοραστές εκτυπώσεων της «νέας γενιάς»

Οι γκαλερί εκτυπώσεων, με φυσική παρουσία, παρά την ηλεκτρονική τους παρουσία, βασίζονται στην παραδοσιακή αλληλεπίδραση πρόσωπο με πρόσωπο με τους συλλέκτες, οπότε είναι ίσως αναμενόμενο ότι μερικοί είναι επιφυλακτικοί για την υπερβολική εξάρτηση από την τεχνολογία. «Εάν δεν ξέρετε πώς να ερμηνεύσετε και να χρησιμοποιήσετε τα δεδομένα που παρέχονται από τεχνολογίες όπως οι αλγόριθμοι τέχνης, μπορεί να είναι παραπλανητικά ως προς την πραγματική αξία μιας εκτύπωσης», λέει η Tanya Grigoroglou, διευθύντρια της Raw Editions στο Λονδίνο. «Δεν υπάρχει υποκατάστατο της εξειδικευμένης ανθρώπινης γνώσης γιατί οι αγορές μεταβάλλονται και οι συλλέκτες μπορεί να μην κατανοούν πάντα αυτές τις διακυμάνσεις, την πραγματικότητα ενός συγκεκριμένου έργου ή πώς αλλάζουν οι τιμές».

Ο Oliver Munts, ιδρυτής της Mustard Contemporary, μιας γκαλερί στο Λονδίνο που ειδικεύεται στις εκτυπώσεις, είναι σκεπτικός σχετικά με τη δυνατότητα της τεχνολογίας να παρέχει μεγαλύτερη διαφάνεια. «Δεν υπάρχει πραγματική ακρίβεια στην αγορά τέχνης, γιατί συχνά εξαρτάται από το πόσο είναι διατεθειμένος κάποιος να πληρώσει για μια συγκεκριμένη εκτύπωση ή πόσο είναι διατεθειμένος κάποιος να την πουλήσει», λέει στη The Art Newspaper. «Ωστόσο, έχει πολύ νόημα για πλατφόρμες όπως η MyArtBroker, να προσπαθούν να δώσουν περισσότερη πρόσβαση σε πληροφορίες και γνώσεις, γιατί είναι σίγουρα αυτό που χρειάζεται η αγορά, οπότε πρέπει να τους αναγνωρίσουμε τα εύσημα».

Ο Sanii ελπίζει ότι η έκθεση «Ποια Είναι η Νέα Γενιά Συλλεκτών Τέχνης;» θα αλλάξει την αντίληψη για τους συλλέκτες εκτυπώσεων της «νέας γενιάς». «Η έλλειψη δεδομένων και πληροφοριών γύρω από αυτή τη νέα γενιά οδηγεί σε λανθασμένες υποθέσεις και 'τεμπέλικη' κατηγοριοποίηση, κάτι που μπορεί να επηρεάσει τις ευκαιρίες που αντιπροσωπεύουν», λέει. «Τα ευρήματα θα είναι έκπληξη για πολλούς - ότι η νέα γενιά μεγαλώνει γρήγορα και είναι σε θέση να ξοδέψει σημαντικά ποσά στην τέχνη, κάτι που δεν αναδεικνύεται από τον σημερινό σχολιασμό».

Πηγή: Art Newspaper