Παραπληροφόρηση, προπαγάνδα, όλα σ' ένα τσουβάλι μπαίνουν όταν το αντικείμενό τους είναι ο πόλεμος. Αν είσαι πλατφόρμα social media δεν θα καθίσεις ποτέ να εξετάσεις μία μία τις ψεύτικες αναρτήσεις για να τις βάλεις σε ακαδημαϊκές κατηγορίες, αλλά θα φροντίσεις να τις περιορίσεις όσο γίνεται, είτε με την πρόληψη (η ΑΙ θα μας βοηθήσει κάποτε σε αυτό), είτε με την καταστολή (τις κατεβάζεις). Γιατί σε κάθε πόλεμο πλέον, το πρώτο θύμα είναι η αλήθεια.

Τις τελευταίες ημέρες, όμως, η αδυναμία των διάφορων πλατφορμών ν' αντιμετωπίσουν τέτοιου μεγέθους παραπληροφόρηση έγινε, για μια φορά ακόμα, αισθητή. Υπήρξαν βίντεο που εμφανίστηκαν σε όλες τις πλατφόρμες, όπως εκείνο που έδειχνε δύο ισραηλινά στρατιωτικά αεροπλάνα να μετακινούνται με φορτηγά-πλατφόρμες και να σχολιάζεται «ως εγκατάλειψη στρατιωτικής βάσης». Το βίντεο είχε αναρτηθεί δύο εβδομάδες πριν και δεν ήταν παρά αυτό που φαίνονταν: μια απλή μεταφορά.

Μια μικρή υποσημείωση, η Χαμάς για να προωθεί ανενόχλητη την προπαγάνδα της, μετακόμισε από τα social στο Telegram και οι χρήστες παίρνουν από εκεί «υλικό» για ανατροφοδότηση στα άλλα social. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι και το Ισραήλ κάνει το ίδιο.

Το Instagram, το TikTok και το X (που παλιά ξέραμε ως Twitter) είναι οι πλατφόρμες που φιλοξενούν το περισσότερο προπαγανδιστικό υλικό. Και πολλές αναρτήσεις εμφανίζονται σε όλες. Όμως, στο Χ η κατάσταση φαίνεται να έχει ξεφύγει εντελώς.

Καταρχάς είναι το γεγονός ότι η ομάδα που ασχολιόταν με την επαλήθευση των πληροφοριών στο Χ, περίπου διαλύθηκε με την έλευση Μασκ. Υπάρχει, βεβαίως, ακόμα, αλλά είναι αποδυναμωμένη. Ιδιαίτερα μάλιστα αφού οι πληροφορίες δεν είναι στα αγγλικά, αλλά στα αραβικά και τα ισραηλινά.

Κατά δεύτερον, πριν από λίγο καιρό, το Χ άλλαξε την «πολιτική» για τα μέσα ενημέρωσης και στις αναρτήσεις πλέον δεν φαίνεται εάν ένα link προέρχεται από μέσο ενημέρωσης ή από τον οποιονδήποτε. Ο Μασκ θέλει να πετάξει τα μέσα εκτός πλατφόρμας, ώστε να «ενδυναμώσει» τους χρήστες. Και ιδού τα αποτελέσματα.

Κατά τρίτον, αυτός ο «οποιοσδήποτε» που λέγαμε παραπάνω, αντί μικρού αντιτίμου, κάνει τον λογαριασμό του «επιβεβαιωμένο» και αγοράζει το σχετικό σήμα. Το βλέπει ο κόσμος, νομίζει ότι είναι κάτι σοβαρό και το εμπιστεύεται. 

Και τέλος, ο ίδιος ο Μασκ διακινεί παραπληροφόρηση. «Για να παρακολουθήσετε τον πόλεμο σε πραγματικό χρόνο, οι @WarMonitors & @sentdefender είναι καλοί», ανήρτησε στο Χ το πρωί της περασμένης Κυριακής, για να το δουν οι 150 εκατομμύρια χρήστες που τον ακολουθούν. Η ανάρτηση προβλήθηκε 11 εκατομμύρια φορές μέσα σε τρεις ώρες, αποσπώντας ευχαριστίες από τους δύο αυτούς λογαριασμούς, πριν ο Μασκ τελικά την διαγράψει. Γιατί; Προφανώς, γιατί κάποιος του εξήγησε ότι και οι δύο λογαριασμοί ήταν από τους σημαντικότερους αρχικούς διακινητές ενός ψευδούς ισχυρισμού, τον περασμένο Μάιο, ότι υπήρξε έκρηξη κοντά στον Λευκό Οίκο. Μάλιστ,α ο δείκτης μετοχών Dow JonesIndustrial Average έπεσε κατά 85 μονάδες πριν διαψευστεί η συγκεκριμένη είδηση. Όσο και αν ο Μασκ αγαπά την «ελευθερία του λόγου», σίγουρα αγαπά περισσότερο την τσέπη του. Εκτός αν δεν ήταν απλώς μια ψευδής είδηση, αλλά στημένο κόλπο για να κερδίσουν κάποιοι. Βγάλτε άκρη τώρα εσείς. Ας κρατήσουμε, όμως, ότι το οικονομικό, όπως και το πολιτικό, είναι από τα ισχυρότερα κίνητρα της παραπληροφόρησης.

«Τι να κάνουμε, λοιπόν», θα με ρωτήσετε. Και θα απαντήσω αυτό που λέω πάντα. Η πιο έγκυρη ενημέρωση έρχεται από τα μέσα ενημέρωσης που ξέρουν καλά πώς να ξετρυπώνουν τις πληροφορίες και πώς να τις επιβεβαιώνουν. Σε περιπτώσεις όπου η πληροφορία έρχεται από παντού και με μεγάλη ταχύτητα, κανένας μας δεν είναι ούτε εκπαιδευμένος, ούτε έχει τον χρόνο να ψάξει σε βάθος. Τα μέσα ενημέρωσης έχουν και την τεχνογνωσία και το ανθρώπινο δυναμικό να το κάνουν με τον καλύτερο τρόπο. Και όχι, δεν μας λένε ψέματα. Ναι, έχουν άποψη, αλλά από πότε την καταδικάζουμε και ψάχνουμε «την αληθινή αλήθεια» των διάφορων Τραμπ και Σία;