Το πρώτο μουσείο στον κόσμο αφιερωμένο στη Μαρία Κάλλας είναι πλέον γεγονός. Μετά από πολυετείς καθυστερήσεις, γραφειοκρατικά εμπόδια και αναβολές, το Μουσείο Μαρία Κάλλας άνοιξε σήμερα τις πόρτες του για να υποδεχθεί τους πρώτους επισκέπτες, σε μια δημοσιογραφική ξενάγηση.

Με αφορμή τα εκατό χρόνια από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, φέτος η πόλη της Αθήνας τιμά τη σπουδαία καλλιτέχνιδα με ένα ξεχωριστό μουσείο το οποίο στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό κτίριο 1.070 τ.μ. επί της οδού Μητροπόλεως 44.

Σήμερα είχαμε την ευκαιρία να περιηγηθούμε στους χώρους του νέου μουσείου το οποίο επιδιώκει να φανεί αντάξιο της φήμης της διεθνούς Ελληνίδας καλλιτέχνιδος. Η βασική αποστολή του είναι να κάνει γνωστή την καλλιτεχνική προσωπικότητα και το έργο της Κάλλας σε ευρύτερες ομάδες κοινού και ειδικά σε όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με την όπερα. Για το κοινό θα είναι ανοικτό από αύριο με δωρεάν είσοδο για τις τέσσερις πρώτες μέρες, με απαραίτητη κράτηση μέσω του more.com και επίδειξη του μηδενικού εισιτηρίου στο χώρο του Μουσείου για επικύρωση. Τα εισιτήρια θα είναι διαθέσιμα ηλεκτρονικά, από σήμερα, Τετάρτη 25 Οκτωβρίου.

Το μουσειακό αφήγημα περιλαμβάνει στιγμές από σημαντικούς ρόλους, οπτικοακουστικό υλικό και ιστορικές φωτογραφίες που συνθέτουν το πορτρέτο της σημαντικότερης λυρικής τραγουδίστριας του 20ού αιώνα και στοχεύουν στην ανάδειξη της πορείας και της προσωπικότητάς της. Πολύτιμα ντοκουμέντα, σπάνιες ζωντανές ηχογραφήσεις, μια μοναδική συλλογή δίσκων, στιγμές και άνθρωποι της ζωής της αλλά και προσωπικά της αντικείμενα αποτελούν τον πυρήνα της συλλογής.

Γενική άποψη Α' ορόφου Μουσείου Μαρία Κάλλας. Φωτ.: Βαγγέλης Πατσιάλος

Το κτίριο ανήκει στον δήμο Αθηναίων και η διαμόρφωση του χώρου έχει γίνει σύμφωνα με τις πιο σύγχρονες μουσειολογικές προδιαγραφές. Ειδικότερα στην είσοδο βρίσκονται το πωλητήριο και το καφέ - εστιατόριο με το όνομα «La divina», ενώ η μόνιμη έκθεση του μουσείου αναπτύσσεται στον πρώτο και τον δεύτερο όροφο και δίνει ιδιαίτερη έμφαση στις διαδραστικές μεθόδους παρουσίασης. Ο τρίτος όροφος διαθέτει μια αίθουσα στην οποία θα πραγματοποιούνται κάποιες περιοδικές εκθέσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, master classes, μικρές συναυλίες και εκδηλώσεις.

Η συλλογή του μουσείου εμπλουτίστηκε και εξακολουθεί να εμπλουτίζεται με δωρεές και δάνεια από ιδιώτες συλλέκτες, φορείς και ιδρύματα. Σημαντικό μέρος της συλλογής αποτελούν οι ηχητικές αποτυπώσεις της φωνής της μεγάλης ντίβας σε ηχογραφήσεις, δίσκους, CDs, βιντεοσκοπήσεις, συνεντεύξεις κ.λπ. Τη συλλογή και το μουσείο διαχειρίζεται για λογαριασμό του δήμου Αθηναίων η Τεχνόπολη. Ο δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης, σε δήλωσή του, ανέφερε: «Η Αθήνα όφειλε την τιμή στη θρυλική Divina. Το Μουσείο Μαρία Κάλλας, το πρώτο στον κόσμο, μάς κάνει όλους περήφανους. Ευχαριστώ θερμά τους δωρητές, τους χορηγούς, την ομάδα έργου και όλους όσοι συνέβαλαν για να αποκτήσει η πόλη αυτόν τον ξεχωριστό χώρο πολιτισμού».

Από την πλευρά του, ο Κωνσταντίνος Μπιτζάνης, Διευθύνων Σύμβουλος Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων και συντονιστής του έργου σημείωσε: «Η δημιουργία του Μουσείου Μαρία Κάλλας είναι ένα έργο που ανέλαβε να υλοποιήσει η Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων, που από το 2000 κατέχει και διατηρεί την αρχική συλλογή του Δήμου Αθηναίων με αντικείμενα που ανήκουν στη μεγάλη ντίβα. Η τεχνογνωσία και η οργανωμένη και αποτελεσματική δουλειά έκαναν δυνατό να κατασκευαστεί αυτό το νέο μουσείο σε λιγότερο από έναν χρόνο. Παραδίδεται στο κοινό 100 χρόνια μετά την γέννηση της, ως ένα σύγχρονο και άρτιο μουσείο, αφιερωμένο στην μεγάλη καλλιτέχνιδα που έδωσε μια νέα διάσταση στην όπερα και το λυρικό τραγούδι».

Κοστούμι από την παράσταση «Νόρμα» (Επίδαυρος, 1960) από την συλλογή του υπουργείου Πολιτισμού. Φωτ.: Βαγγέλης Πατσιάλος

Σε όλη τη διάρκεια της περιήγησης ξεδιπλώνεται ολόκληρη η καλλιτεχνική διαδρομή της Ελληνίδας σοπράνο. Η δυνατότητα να απολαμβάνεις συνεχώς τη φωνή της δίνει μια ξεχωριστή αίσθηση στους χώρους. Στο μουσείο υπάρχει αναλυτικό χρονολόγιο των σημαντικότερων σταθμών της ζωής της Μαρίας Κάλλας, δερματόδετες σπάνιες εκδόσεις, μια τεράστια συλλογή από αναμνηστικά γραμματόσημα, παρτιτούρες που μελετούσε με προσωπικές της σημειώσεις, ρουχισμός, αξεσουάρ και φορέματα της ίδιας, όπως το θρυλικό κοστούμι από την παράσταση Νόρμα (Επίδαυρος, 1960, συλλογή του Υπουργείου Πολιτισμού) και το φουλάρι «Fleurs de l’ Opéra» του οίκου Hermès.

Φουλάρι «Fleurs de l’ Opéra» του οίκου Hermès, δημιουργία Julie Abadi, δωρεά από τον Ελληνικό Σύλλογο Μαρία Κάλλας. Φωτ.: Βαγγέλης Πατσιάλος

Βλέπουμε επίσης προγράμματα και αφίσες παραστάσεων, πρωτότυπες επιστολές προς την Κάλλας ή της ίδιας προς τρίτους, φωτογραφίες, τηλεγραφήματα, αποκόμματα Τύπου, εικαστικά έργα εμπνευσμένα από την Κάλλας, προτομές και, φυσικά ένα πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό με βιντεοσκοπημένες παραστάσεις, συνεντεύξεις και ντοκιμαντέρ. Το υλικό επιχειρεί να φωτίσει την προσωπικότητά της πέρα από τους μύθους που καλλιεργήθηκαν γι’ αυτήν, να εξηγήσει τι είναι αυτό που την κάνει εξαιρετική και, βεβαίως, να προσφέρει μια αισθητική απόλαυση ή και να εμπνεύσει.

Η έκθεση ακολουθεί μια βιωματική προσέγγιση στον δεύτερο όροφο σε σχέση με μια πιο πραγματολογική, θα λέγαμε, προσέγγιση στον πρώτο όροφο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι επισκέπτες πρώτα «βυθίζονται» στη φωνή και τις ερμηνείες της Κάλλας και στη συνέχεια ανακαλύπτουν σταδιακά, και στον ρυθμό ή τον βαθμό που επιθυμούν, τα γεγονότα και τους σταθμούς της ζωής και της καριέρας της, καθώς και τα στοιχεία που συνέθεσαν την προσωπικότητα και το ταλέντο της.

Το κτίριο που στεγάζει το Μουσείο Μαρία Κάλλας στο νούμερο 44 της οδού Μητροπόλεως. Φωτ.: Βαγγέλης Πατσιάλος

Δερματόδετη σπάνια έκδοση της «Μήδειας» του Κερουμπίνι, δωρεά από την συλλογή του Κωνσταντίνου και Βικτωρίας Πυλαρινού. Φωτ.: Βαγγέλης Πατσιάλος

Η έκθεση συνδυάζει επίσης μια πιο «ουδέτερη» και αποστασιοποιημένη οπτική (χρονολογικός άξονας – τα γεγονότα) με μια πιο «προσωπική» και βιωματική ματιά (ερμηνευτικοί κύκλοι – η γυναίκα, η καλλιτέχνης, η ντίβα, ο μύθος). Όπως μας ενημέρωσαν κατά τη διάρκεια της ξενάγησης, η προτεινόμενη πορεία ξεκινά με τον ανελκυστήρα προς τον δεύτερο όροφο, ο οποίος είναι αφιερωμένος στην «εμπειρία Κάλλας»: οι επισκέπτες κινούνται διαδοχικά σε τρία δωμάτια που προσομοιάζουν σκηνικά από παραστάσεις εμβληματικών ρόλων που ερμήνευσε η Κάλλας (Νόρμα, Τόσκα, Τραβιάτα) και μυούνται στη φωνή και την ερμηνεία της, ενώ σε ένα τέταρτο δωμάτιο παρακολουθούν την Κάλλας να διδάσκει στα masterclasses που έδωσε στο Τζούλιαρντ της Νέας Υόρκης το 1971-72.

Λεπτομέρεια Β’ ορόφου Μουσείου Μαρία Κάλλας. Φωτ.: Βαγγέλης Πατσιάλος

Στον πρώτο όροφο η αφήγηση αναπτύσσεται μέσα από ενότητες οι οποίες ξετυλίγουν τη ζωή και την καριέρα της Κάλλας χρονολογικά και από θεματικές νησίδες που πραγματεύονται πτυχές της ζωής της σε μη χρονολογική σειρά και μπορούν να σταθούν αυτόνομα. Οι επισκέπτες μπορούν να ακούσουν την Κάλλας να ερμηνεύει διάσημες άριες, να δουν προσωπικά της αντικείμενα και βίντεο με συνεντεύξεις της, να διαβάσουν μαρτυρίες γι' αυτήν, να φυλλομετρήσουν ντοσιέ με επιπλέον υλικό, να ανακαλύψουν πληροφορίες κρυμμένες σε συρτάρια ή πίσω από ανακλινόμενες επιφάνειες, να φυλλομετρήσουν αποκόμματα Τύπου σε tablets και πολλά άλλα.

Η δημιουργία συλλογής του Δήμου Αθηναίων με αντικείμενα της Μαρίας Κάλλας ξεκίνησε το 2000, όταν ο δήμος Αθηναίων απέκτησε τα πρώτα αντικείμενα συμμετέχοντας σε διεθνή πλειστηριασμό στο Παρίσι. Έκτοτε η συλλογή έχει εμπλουτιστεί με δωρεές αντικειμένων από αρκετούς φορείς και ιδιώτες, όπως ο Ελληνικός Σύλλογος Μαρία Κάλλας και το ζεύγος Κωνσταντίνου και Βικτωρίας Πυλαρινού, με κειμήλια που ανήκαν ή αναφέρονται στη Μαρία Κάλλας, αλλά και με αντικείμενα που προέκυψαν από χρησιδανεισμό, με αποτέλεσμα να αριθμεί σήμερα περί τα 1.000 τεκμήρια.

Ρουχισμός και αξεσουάρ της Μαρίας Κάλλας από τη συλλογή του Κωνσταντίνου και της Βικτωρίας Πυλαρινού. Φωτ.: Βαγγέλης Πατσιάλος

Προσωπικά αντικείμενα της Μαρίας Κάλλας από την συλλογή του Κωνσταντίνου και της Βικτωρίας Πυλαρινού, του Νίκου Χαραλαμπόπουλου και του Νίκου Πετσάλη-Διομήδη. Φωτ.: Βαγγέλης Πατσιάλος

Τον Οκτώβριο του 2022 στη Μουσική Βιβλιοθήκη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, το ζεύγος Κωνσταντίνου και Βικτωρίας Πυλαρινού (πρόεδρος και μέλος αντίστοιχα του Σωματείου Υποτροφιών Μαρία Κάλλας) δώρισε στον δήμο Αθηναίων 50 μοναδικά αντικείμενα της Μαρίας Κάλλας από την προσωπική τους συλλογή. Τον Σεπτέμβριο του 2023 ο Ελληνικός Σύλλογος Μαρία Κάλλας έδειξε την στήριξή του στο μουσείο δωρίζοντας στον δήμο Αθηναίων σημαντικά κειμήλια που είχε στην κατοχή του.

Το Μουσείο Μαρία Κάλλας αναμένεται να προκαλέσει το ενδιαφέρον επισκεπτών από όλο τον κόσμο. Μια νέα κοιτίδα πολιτισμού προστέθηκε στις διαδρομές στην πόλη με σκοπό όχι μόνο να διατηρήσει αλλά και να διευρύνει τον μύθο της Κάλλας στις νεότερες γενιές.

Συλλογή από αναμνηστικά γραμματόσημα με τη Μαρία Κάλλας, δωρεά από τον Ελληνικό Σύλλογο Μαρία Κάλλας. Φωτ.: Βαγγέλης Πατσιάλος

Εξώφυλλα από βιβλία, περιοδικά, εκθέσεις, αφιερώματα για τη Μαρία Κάλλας. Φωτ.: Βαγγέλης Πατσιάλος

Επιστολές από την αλληλογραφία της Μαρίας Κάλλας. Φωτ.: Βαγγέλης Πατσιάλος

Φάκελος αλληλογραφίας με αποστολέα: George Callas N.Y., U.S.A. Παραλήπτης: Miss Maria Meneghini Callas, Milano, Italy, 24/2/1957. Φωτ.: Βαγγέλης Πατσιάλος

Φωτογραφία Α’ ορόφου Μουσείου Μαρία Κάλλας. Φωτ.: Βαγγέλης Πατσιάλος

Παρτιτούρα του «Ριγκολέτο» του Βέρντι από την οποία μελετούσε η Κάλλας. Διεθνές Καλλιτεχνικό Κέντρο Athenaeum Grand Prix Maria Callas. Φωτ.: Βαγγέλης Πατσιάλος

Το πωλητήριο του μουσείου. Φωτ.: Γ.Π./LIFO

Παρτιτούρες που μελετούσε η Μαρία Κάλλας, δωρεά από τον Ελληνικό Σύλλογο Μαρία Κάλλας, και τα γυαλιά μυωπίας της από τη συλλογή του Νίκου Χαραλαμπόπουλου. Φωτ.: Βαγγέλης Πατσιάλος

Ωράριο λειτουργίας

1η Απριλίου – 31η Οκτωβρίου

Τρίτη – Κυριακή: 10.00-20.00
Παρασκευή: 10.00-22.00

1η Νοεμβρίου – 31η Μαρτίου

Τρίτη – Κυριακή: 10.00-18.00
Παρασκευή: 10.00-21.00
Κλειστά τις Δευτέρες, 25 & 26/12, 1 /1
Κλειστά Κυριακή & Δευτέρα του Πάσχα
Δωρεάν είσοδος στις 2/12, στις 18/05 και στις 25/09, Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Εισιτήρια στο more.com και στα ταμείο του Μουσείου.
*Το Μουσείο είναι προσβάσιμο σε ΑμεΑ.

Τιμή εισιτηρίου:
ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΟΔΟΣ: 10€
ΜΕΙΩΜΕΝΑ ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ: 7€, 3€
OΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ: 2 ενήλικες + 2 παιδιά (άνω των 6 ετών) 22€

Ελεύθερη είσοδος:
Παιδιά έως 6 ετών, ΑμεΑ + συνοδός, Μέλη του ICOM, Πρόσφυγες, Χορηγοί, Δωρητές.
ΞΕΝΑΓΗΣΗ: +4 €/άτομο απαραίτητη κράτηση στο 210 44 04 204
ΟΜΑΔΙΚΑ ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ: 8€/άτομο για 10+ άτομα κράτηση στο 210 44 04 204

lifo.gr/Γιάννης Πανταζόπουλος