Το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και η επιδίωξη της δικαιοσύνης μπορούν να οδηγήσουν στην αλλαγή. Αυτό είναι το κύριο μήνυμα του ντοκιμαντέρ «George Bizos ICON» δηλώνει σε συνέντευξή του, στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΥΠΕ), ο Αλέξης Μπίζος (Alexi Bizos), γιος του Γιώργου Μπίζου, προσθέτοντας ότι η νέα γενιά έχει σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει προς αυτή την κατεύθυνση.

Μιλώντας στο ΚΥΠΕ, με ευκαιρία της παρουσίασης του ντοκιμαντέρ «George Bizos ICON» και στην Κύπρο τον περασμένο Δεκέμβριο από την Agora Dialogue, ο κ. Μπίζος αποκάλυψε πτυχές του έργου και των αγώνων του πατέρα του κατά του απαρτχάιντ (η πολιτική του φυλετικού διαχωρισμού) στη Νότια Αφρική, επισημαίνοντας την παρακαταθήκη που άφησε στις μελλοντικές γενιές.

Όπως είπε, ο Γιώργος Μπίζος που απεβίωσε τον Σεπτέμβριο του 2020, σε ηλικία 93 ετών, υπήρξε στενός φίλος και συνεργάτης μιας μεγάλης προσωπικότητας του 20ου αιώνα, του Νέλσον Μαντέλα, τον οποίο ο Μπίζος υπερασπίστηκε στον πολύχρονο αγώνα του κατά του απαρτχάιντ.

Ποιος ήταν ο Γιώργος Μπίζος

«Γεννήθηκε το 1927 στην Ελλάδα και έφυγε ως πρόσφυγας το 1941, διασώζοντας Νεοζηλανδούς στρατιώτες, μαζί με τον πατέρα του, στα πρώτα στάδια της ναζιστικής κατοχής» διηγείται στο ΚΥΠΕ ο Αλέξης Μπίζος, εξηγώντας ότι το ταξίδι της ζωής του πατέρα του, τον οδήγησε στη Νότια Αφρική.

Σημειώνει ακόμη ότι κατά τη διάρκεια των εφηβικών του χρόνων και της ενηλικίωσής του, ο Γιώργος Μπίζος πολέμησε για την δικαιοσύνη αποτελώντας μέλος μιας ομάδας δικηγόρων και διανοουμένων από τα τέλη της δεκαετίας του 1940 έως την έλευση της δημοκρατίας στη Νότια Αφρική τη δεκαετία του 1990. Συνέβαλε καθοριστικά και στις επακόλουθες προσπάθειες για την ανασυγκρότηση της Νότιας Αφρικής.

«Μεγάλο μέρος της δουλειάς του ήταν η υπεράσπιση αρχηγών και ενεργών πολιτών που κατηγορούνταν για τρομοκρατία, εξέγερση, προδοσία και άλλα αδικήματα στην προσπάθειά τους να τερματίσουν το απαρτχάιντ», επεσήμανε.

Προσθέτει ότι ο Γιώργος Μπίζος έβαλε το λιθαράκι του στη μετάβαση προς τις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του απαρτχάιντ, συμβάλλοντας στη δημιουργία του Συντάγματος της Νότιας Αφρικής και στη δημοκρατική εποχή που ξεκίνησε το 1994.

Υπέδειξε ακόμη ότι ο Γιώργος Μπίζος είχε τιμηθεί από δεκάδες οργανισμούς σε όλο τον κόσμο για την προσφορά του, ενώ έγραψε και τρία βιβλία, το «Κανείς υπόλογος», το «Οδύσσεια προς την ελευθερία» (η αυτοβιογραφία του) και το «Εξήντα πέντε χρόνια φιλίας» (η φιλία και το έργο του με τον Νέλσον Μαντέλα).

Η σχέση με τον Νέλσον Μαντέλα

Στο ερώτημα για το ποια ήταν η σχέση του Γιώργου Μπίζου με τον Νέλσον Μαντέλα ο κ. Μπίζος εξιστόρησε τη σχέση του πατέρα του με τον Νέλσον Μαντέλα.

«Έγιναν καλοί φίλοι από το 1948 στο Πανεπιστήμιο, όπου ήταν και οι δύο πολιτικοί ακτιβιστές, και εκεί αναπτύχθηκε η φιλία τους», αναφέρει και προσθέτει ότι ο Γιώργος Μπίζος έγινε μέλος της νομικής ομάδας με επικεφαλής τον Μπράμ Φίσερ για την υπεράσπιση του Μαντέλα και άλλων στη δίκη της Ριβόνια το 1963-1964. Ο Γιώργος Μπίζος μαζί με άλλους δικηγόρους υπερασπίστηκαν τον Μαντέλα στην πολύκροτη δίκη και πέτυχαν να γλιτώσει τη θανατική καταδίκη. Στάθηκε δίπλα στον Μαντέλα μέχρι την απελευθέρωσή του το 1990.

Επεσήμανε ότι το έργο του Γιώργου Μπίζου αποκάλυψε την αδικία και τη βία του καθεστώτος του απαρτχάιντ, όντας σε θέση να βοηθήσει τους πελάτες του να αντισταθούν στο καθεστώς του απαρτχάιντ. Υποδεικνύει ότι «οι δίκες αποτέλεσαν το κλειδί για την ανάδειξη των αδικιών του απαρτχάιντ» προσθέτοντας ότι «οι κατήγοροι έγιναν κατηγορούμενοι στη σφαίρα της διεθνούς κοινής γνώμης».

Ανέφερε ότι καθώς το κράτος του απαρτχάιντ γινόταν ακόμα πιο βίαιο, οι αγωνιστές εναντίον του απαρτχάιντ επιτίθονταν στην αστυνομία και στο στρατό. Κατά τη διάρκεια εκκόλαψης του εμφυλίου πολέμου, υπήρχαν όλο και περισσότερες απώλειες μεταξύ των πολιτών.

Ο Γιώργος Μπίζος, συνέχισε, τα καταλάβαινε όλα αυτά πολύ καλά και στις αμέτρητες εκπροσωπήσεις του, εντός και εκτός δικαστηρίου, είχε οδυνηρή επίγνωση της απειλής μιας καταστροφικής ανάφλεξης. «Κατάφερε να λειτουργήσει ως γέφυρα μεταξύ του Μαντέλα και της εξόριστης ηγεσίας, καθώς ο Μαντέλα βρισκόταν στη φυλακή», σημείωσε.

Η ιδέα για το ντοκιμαντέρ

Ο Αλέξης Μπίζος εξήγησε στο ΚΥΠΕ ότι το ντοκιμαντέρ ξεκίνησε το 2019 από το τηλεοπτικό κανάλι Mnet της Νότιας Αφρικής που δραστηριοποιείται σε όλη την Αφρική, με εκτελεστική παραγωγό και σκηνοθέτη την Τζέιν Θάντι Λίπμαν (σύντροφο του Αλέξη Μπίζου), μαζί με τον Πίτερ Γκόλντσμιντ (παραγωγός και συν-σκηνοθέτης).

«Μετά τον θάνατο του πατέρα μας τον Σεπτέμβριο του 2020, τα αδέλφια Γεωργίου Γιώργος και Γεωργίου Βασίλης, φίλοι και πρώην συνεργάτες του Γιώργου Μπίζου, χρηματοδότησαν γενναιόδωρα την ταινία, καθώς η αρχική ανάθεση έγινε με χαμηλό προϋπολογισμό», σημειώνει.

Συνεχίζει λέγοντας ότι το ντοκιμαντέρ 88 λεπτών δίνει μια ιστορική επισκόπηση της ζωής του Γιώργου Μπίζου, καθώς και των γεγονότων στη Νότια Αφρική και στον κόσμο του. Πρόκειται για ένα μείγμα από το προσωπικό αρχείο του Γιώργου Μπίζου και συνεντεύξεις της οικογένειας αλλά και δικαστών, δικηγόρων και πολιτικών που είχαν άμεση γνώση για τον Γιώργο Μπίζο.

Ο κ. Μπίζος εξηγεί ότι το ντοκιμαντέρ επικεντρώθηκε στις σημαντικότερες στιγμές της αντίστασης στο απαρτχάιντ, από τις οποίες προέκυπταν πάντα νομικές διαδικασίες και στις οποίες ο Γιώργος Μπίζος συμμετείχε με κάποιο τρόπο, προοδευτικά σε πιο υψηλόβαθμες θέσεις στις νομικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής του στη δημιουργία του δημοκρατικού συντάγματος και στη σύσταση της Επιτροπής Αλήθειας και Συμφιλίωσης.

Ερωτηθείς για το ποιο είναι το κύριο μήνυμα που θέλει να στείλει το ντοκιμαντέρ, ο κ. Μπίζος απαντά ότι «το κύριο μήνυμα είναι ότι το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και η επιδίωξη της δικαιοσύνης μπορούν να οδηγήσουν στην αλλαγή» και προσθέτει ότι οι ατομικές ενέργειες σε αυτές τις επιδιώξεις κάνουν τη διαφορά.

Υπογράμμισε ότι μπροστά στον αυξανόμενο λαϊκισμό στον κόσμο, «πρέπει να μάθουμε από την ιστορία και τις προηγούμενες γενιές ότι η ειρήνη, η ασφάλεια και η ανάπτυξη πρέπει να επιδιώκονται ενεργά και να διαφυλάσσονται».

Σε ερώτημα για το ποιο είναι το κοινό στο οποίο απευθύνεται το ντοκιμαντέρ, ο κ. Μπίζος δήλωσε ότι ο στόχος είναι η νεολαία, οι νέοι ηγέτες και οι ακτιβιστές υπενθυμίζοντας ότι η ελευθερία, η δημοκρατία και η δικαιοσύνη πρέπει να διεκδικούνται και να μην θεωρούνται δεδομένες.

Στο χέρι της νέας γενιάς ο αγώνας για τα ανθρώπινα δικαιώματα

Σε παρατήρηση ότι ο Γιώργος Μπίζος αφιέρωσε τη ζωή του στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σε ερώτηση για το ποια πιστεύει ότι είναι η σημερινή κατάσταση όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο κ. Μπίζος ανέφερε ότι ο λαϊκισμός ανθεί σε χώρες όπου κάποτε ο λαϊκισμός φαινόταν να έχει ηττηθεί.

Σημείωσε ότι οι πρόδρομοι για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων γεννήθηκαν μέσα από έναν αγώνα για την κατάκτησή τους προσθέτοντας ότι είναι στο χέρι της νέας γενιάς να επαναδραστηριοποιήσει αυτούς τους αγώνες.

Από αυτή την άποψη, συνέχισε, ο Γιώργος Μπίζος απασχολούσε πάντα τη νεολαία, η οποία τον θαύμαζε για όσα πέτυχε αυτός και η γενιά του. «Κάποιοι είπαν ότι χρειαζόμαστε περισσότερους Γιώργους Μπίζους σε αυτόν τον κόσμο», ανέφερε.

Ερωτηθείς για το πώς μπορεί κανείς να παρακολουθήσει το ντοκιμαντέρ, ο κ. Μπίζος απάντησε ότι τα δικαιώματα διανομής στην Αφρική ανήκουν στο κανάλι Mnet Channel και ότι η διανομή εκτός Αφρικής θα ξεκινήσει το 2024. «Έτσι, εκτός από τα επερχόμενα φεστιβάλ και άλλες περιορισμένες κινηματογραφικές προβολές, δεν έχει οριστικοποιηθεί καμία άλλη διανομή. Εργαζόμαστε πάνω σε αυτό», κατέληξε.