Την έντονη του αντίδραση εκφράζει το Επιμελητήριο Καλών Τεχνών Κύπρου (Ε.ΚΑ.ΤΕ.) για την απόφαση να εξαιρεθούν οι σχολικές μονάδες από τον νόμο περί ελάχιστου υποχρεωτικού ποσοστού εμπλουτισμού των δημόσιων κτηρίων με έργα τέχνης. Το ίδιο επισημαίνει επίσης, πως βρέθηκε προ εκπλήξεως αφού σε συνάντησή τους έλαβαν υπόσχεση από την υφυπουργό Πολιτισμού δρ Βασιλική Κασσιανίδου για στήριξη και διατήρηση των μονάδων στον νόμο.

Πιο συγκεκριμένα, στην επιστολή που αποστέλλουν στην υφυπουργό, σημειώνουν πως η δικαιολογία που προτάσσει το υπουργείο Παιδείας και υφυπουργείο Πολιτισμού για αποτελεσματική φύλαξη και προστασία τους από κλοπές, βανδαλισμούς ή άλλες ζημιές δεν στέκει, αφού υπάρχουν έργα σε σχολικές μονάδες τα οποία διατηρούνται χωρίς κανένα πρόβλημα.

Το Ε.ΚΑ.ΤΕ. προσθέτει πως τα έργα τέχνης αποτελούν ένα σημαντικό ρόλο εντός των σχολείων μια και «προάγουν τη δημιουργικότητα, την κριτική σκέψη και την ελεύθερη έκφραση», καθώς «η αλληλεπίδραση της τέχνης με την παιδεία είναι ένα θέμα που χρήζει σεβασμού και έχει ουσιαστική σημασία στο μέλλον του πολιτισμού».

Στην επιστολή τους, παραθέτουν επίσης κι ένα χρονικό των αγώνων αξιόλογων Κύπριων εικαστικών για εφαρμογή του συγκεκριμένου νόμου, από τον σπουδαίο εικαστικό Νίκο Κουρούσιη:

«Την δεκαετία του ’70 καλέστηκε ο υπεύθυνος του προγράμματος κ. Michel Troche να κάνει διάλεξη στον πολιτισμό, ο οποίος παρουσίασε το πρόγραμμα της νομοθεσίας για τέχνη σε δημόσιο χώρο του 2% στην Γαλλία. Στη συνέχεια της διάλεξης οι εικαστικοί καλλιτέχνες κ. Κουρούσιης, κ. Βότση και κ. Χρυσοχόο παραθέσανε την ιδέα της δημιουργίας παρόμοιου προγράμματος στην Κύπρο. Δόθηκε αγώνας για μία ολόκληρη δεκαετία μέχρι ο νόμος του 1% να ψηφιστεί από τη βουλή. Η υλοποίηση του νόμου ήταν υπό την αιγίδα των πολιτιστικών υπηρεσιών και λειτουργούσε άψογα, μέχρι που ο τότε Υπουργός ΥΠΠΑΝ κ. Πεύκιος Γεωργιάδης έφυγε την ευθύνη υλοποίησης από τις πολιτιστικές και το ανέθεσε στους υπεύθυνους του κάθε κτιρίου. Το 2019 οι εικαστικοί καλλιτέχνες κινήθηκαν νομικά και κέρδισαν με αποτέλεσμα να επαναλειτουργήσει ωφέλιμα ο νόμος. Σήμερα καλούμαστε να δώσουμε ξανά μια καινούρια μάχη για αυτά που θεωρούνται δεδομένα σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες και σας δίνουμε υπόσχεση ότι δεν θα αφήσουμε τόσες προσπάθειες να πάνε χαμένες.»

Το δέντρο της γνώσης, Λία Λαπίθη

Διαβάστε αυτούσια την επιστολή:

Αξιότιμη Υφυπουργέ Πολιτισμού κ. Κασσιανίδου,

Αρχικά εκτιμούμε ιδιαίτερα την απάντηση σας στην επιστολή μας. Με μεγάλη μας έκπληξη και απογοήτευση αντιλαμβανόμαστε ότι δεν έχετε κρατήσει το λόγο σας. Μας υποσχεθήκατε προσωπικά στη συνάντηση μας ότι το Υφυπουργείο Πολιτισμού θα στηρίξει δημόσια και μη τη θέση μας για την διατήρηση των σχολικών μονάδων στον περί Ελάχιστο Υποχρεωτικό Ποσοστό Εμπλουτισμό των Δημόσιων Κτηρίων με Έργα Τέχνης Νόμο. Εντούτοις με την τελευταία σας επιστολή καταλάβαμε πως η τελική θέση του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας είναι ότι οι σχολικές μονάδες θα εξαιρεθούν από τον νόμο, μια θέση που μας βρίσκει προ εκπλήξεως και διαφωνούμε έντονα.

Σχετικά με την δικαιολογία που υποστηρίζεται από το ΥΠΠΑΝ: «επειδή αυτό προϋποθέτει την αποτελεσματική φύλαξη και προστασία τους από κλοπές, βανδαλισμούς ή άλλες ζημιές» το βρίσκουμε εντελώς ανακριβές αλλά και υποτιμητικό προς το πρόσωπο όλων των καλλιτεχνών. Θα θέλαμε να σας παραπέμψουμε σε πολλά παραδείγματα έργων τέχνης που κοσμούν εδώ και χρόνια τα σχολεία τα οποία τήρησαν τον νόμο στο παρελθόν και δεν έχουν υποστεί καμία βλάβη. Το βρίσκουμε μια πολύ επιφανειακή δικαιολογία που θεωρούμε ότι αποτελεί χαστούκι στο πρόσωπο των εικαστικών καλλιτεχνών Κύπρου.

Η στάση του ΥΠΠΑΝ και κατ’ επέκταση του Υφυπουργείου Πολιτισμού είναι άκρως προσβλητική ιδιαίτερα για τους ιστορικούς πρωτοπόρους Κύπριους καλλιτέχνες οι οποίοι πάλεψαν δεκαετίες με το σύστημα για να φέρουν τον νόμο σε εφαρμογή στην Κύπρο. Ο αξιότιμος κύριος Νίκος Κουρούσιης, πρωτοστάτης της προσπάθειας αυτής, μοιράστηκε μαζί μας το ιστορικό του νόμου στην Κύπρο και σας το παραθέτουμε με την ελπίδα να αντιληφθείτε το κόστος που θα έχει η εξαίρεση των σχολικών μονάδων από αυτόν.

Την δεκαετία του ’70 καλέστηκε ο υπεύθυνος του προγράμματος κ. Michel Troche να κάνει διάλεξη στον πολιτισμό, ο οποίος παρουσίασε το πρόγραμμα της νομοθεσίας για τέχνη σε δημόσιο χώρο του 2% στην Γαλλία. Στη συνέχεια της διάλεξης οι εικαστικοί καλλιτέχνες κ. Κουρούσιης, κ. Βότση και κ. Χρυσοχόο παραθέσανε την ιδέα της δημιουργίας παρόμοιου προγράμματος στην Κύπρο. Δόθηκε αγώνας για μία ολόκληρη δεκαετία μέχρι ο νόμος του 1% να ψηφιστεί από τη βουλή. Η υλοποίηση του νόμου ήταν υπό την αιγίδα των πολιτιστικών υπηρεσιών και λειτουργούσε άψογα, μέχρι που ο τότε Υπουργός ΥΠΠΑΝ κ. Πεύκιος Γεωργιάδης έφυγε την ευθύνη υλοποίησης από τις πολιτιστικές και το ανέθεσε στους υπεύθυνους του κάθε κτιρίου. Το 2019 οι εικαστικοί καλλιτέχνες κινήθηκαν νομικά και κέρδισαν με αποτέλεσμα να επαναλειτουργήσει ωφέλιμα ο νόμος. Σήμερα καλούμαστε να δώσουμε ξανά μια καινούρια μάχη για αυτά που θεωρούνται δεδομένα σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες και σας δίνουμε υπόσχεση ότι δεν θα αφήσουμε τόσες προσπάθειες να πάνε χαμένες.

Για ακόμα μία φορά η πολιτεία χειρίζεται τον εικαστικό πολιτισμό ως δευτερεύον ζήτημα και οι εικαστικοί καλλιτέχνες περιθωριοποιούνται από την πολιτική ατζέντα. Η αλληλεπίδραση της τέχνης με την παιδεία είναι ένα θέμα που χρήζει σεβασμού και έχει ουσιαστική σημασία στο μέλλον του πολιτισμού. Τα έργα τέχνης στα σχολεία προάγουν τη δημιουργικότητα, την κριτική σκέψη και την ελεύθερη έκφραση. Η παρουσία εικαστικής τέχνης στα σχολεία καλλιεργεί την πολιτιστική εκτίμηση, την ενσυναίσθηση και την κοινωνική συνείδηση. Θεωρούμε χρέος μας να ενημερώσουμε όλες τις ομάδες οι οποίες επηρεάζονται από αυτή σας την απόφαση, τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των γονέων. Τα παιδιά είναι το μέλλον και η ελπίδα αυτού του τόπου και με την απόφαση σας δυστυχώς επηρεάζετε άμεσα το μέλλον αυτό.

Αναμένουμε να υποστηρίξετε τη δέσμευση σας προς τους Εικαστικούς