Αφορμή για αυτή τη δημοσίευση ήταν μια επίσκεψή μου στον καταξιωμένο καλλιτέχνη και ακαδημαϊκό Κ. Βαλεντίνο Χαραλάμπους (βλέπε πιο κάτω λίγα λόγια για τον καλλιτέχνη) ο οποίος είναι 96 ετών σήμερα και με αγωνία και παράπονο μου ανέφερε τη θλίψη του για το γεγονός ότι το μάθημα της κεραμικής δεν εντάχθηκε στο ΤΕΠΑΚ/τμήμα καλών τεχνών παρά την τεράστια σημασία αυτής της τέχνης, η οποία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς μας και πρέπει να τη διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού.

Στη συζήτηση που είχαμε, μου ανέφερε ότι η Κύπρος, είναι μία από τις πρώτες χώρες επεξεργασίας κεραμικών (σε αυτό το σημείο μου παρουσίασε ένα βιβλίο με την ονομασία «World Ceramics» του Robert J. Charleston, στο οποίο αναφέρεται η Κύπρος ως μία από τις πρώτες χώρες στον κόσμο στην κεραμική) η οποία έχει μια μακραίωνη παράδοση, που ξεκινά από τη Νεολιθική εποχή και εξελίσσεται μέχρι σήμερα. Περαιτέρω μου τόνισε ότι η κυπριακή κεραμική όχι μόνο αποτέλεσε βασικό στοιχείο της καθημερινής ζωής, αλλά ανέδειξε και τις καλλιτεχνικές και τεχνολογικές δεξιότητες των αρχαίων Κυπρίων.

Στη συνέχεια συζητήσαμε τα οφέλη που θα έχει η εισαγωγή της κεραμικής στο ΤΕΠΑΚ/τμήμα καλών τεχνών αλλά και τα γενικότερα οφέλη για τη χώρα μας όπως:

-- Διαφύλαξη πολιτιστικής κληρονομιάς: Οι φοιτητές θα γνωρίσουν την ιστορία και τις τεχνικές της κεραμικής, συμβάλλοντας στην προστασία μιας παραδοσιακής τέχνης αλλά και την ανάδειξη της χώρας πολιτιστικά.

 Ανάπτυξη δημιουργικότητας: Η κεραμική προάγει την καλλιτεχνική έκφραση, την υπομονή και την επιδεξιότητα.

- Σύνδεση με την ιστορία: Οι φοιτητές θα κατανοήσουν τη σχέση της κεραμικής με την αρχαιολογία και την ιστορία της τέχνης.

- Επαγγελματικές ευκαιρίες: Η κεραμική ανοίγει πόρτες σε καλλιτεχνικά και επιχειρηματικά πεδία ενισχύοντας την οικονομία και τον τουρισμό.

- Αειφορία: Η κεραμική προωθεί τη χρήση φυσικών υλικών και βιώσιμων κατασκευών.

- Τεχνολογική καινοτομία: Συνδυάζει την παράδοση με σύγχρονες τεχνολογίες, όπως 3D εκτύπωση, προσφέροντας νέες δυνατότητες στην τέχνη και τη βιομηχανία.

Τελειώνοντας τη συζήτηση με τον καλλιτέχνη, μου ανέφερε το παράπονό του ότι οι κυβερνήσεις διαχρονικά δεν επέδειξαν την απαραίτητη προσοχή αλλά ούτε και αξιοποίησαν αυτόν τον «θησαυρό», κάνοντας έκκληση σε όλους τους αρμόδιους φορείς και οργανωμένα σύνολα να λάβουν τα αναγκαία μέτρα ώστε να ενταχθεί το μάθημα της κεραμικής στο πανεπιστήμιο, έτσι ώστε οι μελλοντικές γενιές να έχουν πρόσβαση στην πολιτιστική κληρονομιά μας και να κατανοήσουν καλύτερα τις ρίζες μας διασφαλίζοντας τη συνέχιση των πολιτιστικών και πνευματικών αξιών για τις επόμενες γενιές.

Η αγάπη και το πάθος του καλλιτέχνη για την κεραμική, ιδιαίτερα σε μια ηλικία όπου πολλοί θα είχαν παραιτηθεί από την ενεργό συμμετοχή, αποτελεί πραγματικά ένα φωτεινό παράδειγμα αντοχής, αφοσίωσης και διαρκούς έμπνευσης. Είναι καθήκον μας, λοιπόν, να τον ακολουθήσουμε, να μάθουμε από την επιμονή και την αφοσίωσή του και να εξασφαλίσουμε ότι η τέχνη της κεραμικής, και κάθε άλλη τέχνη, θα συνεχίσει να εμπνέει τον κόσμο και τις νέες γενιές.

Λίγα λόγια για τον καλλιτέχνη: Ο Βαλεντίνος Χαραλάμπους γεννήθηκε το 1929 στην Αμμόχωστο της Κύπρου, από οικογένεια παραδοσιακών κεραμιστών. Σπούδασε στο Central School of Arts and Crafts, όπου μαθήτευσε δίπλα σε καταξιωμένους κεραμίστες όπως η Dora Billington και ο Bernard Leach. Το 1957 ανέλαβε τη δημιουργία του τμήματος κεραμικής στο Ινστιτούτο Καλών Τεχνών της Βαγδάτης, όπου εργάστηκε για σχεδόν τρεις δεκαετίες, συμβάλλοντας καθοριστικά στην ανάπτυξη της κεραμικής τέχνης στο Ιράκ. Το 1985 του απονεμήθηκε ο τίτλος του πρωτεργάτη της σύγχρονης ιρακινής κεραμικής από την Ένωση Ιρακινών Καλλιτεχνών.

Ένωση Ιρακινών Καλλιτεχνών

Το έργο του καλλιτέχνη έχει παρουσιαστεί σε πολλές ατομικές εκθέσεις σε πόλεις όπως Βαγδάτη, Λευκωσία, Αθήνα, Παρίσι, Λονδίνο, Βερολίνο, και Μαδρίτη και έργα του βρίσκονται σε μουσεία σε όλο τον κόσμο. Οι διακρίσεις που έχει λάβει είναι εξίσου εντυπωσιακές: το 1990 τιμήθηκε από το κυπριακό κράτος για τη συμβολή του στη σύγχρονη τέχνη, το 2001 αναγνωρίστηκε ως ένας από τους «Great Minds of the 21st Century» από το Διεθνές Βιογραφικό Κέντρο του Κέμπριτζ, το 2002 η Παγκόσμια Ακαδημία Γραμμάτων των ΗΠΑ του απένειμε τιμητική διάκριση για τη συμβολή του στην παγκόσμια κεραμική και το 2005 κατατάχθηκε στους 100 κορυφαίους καλλιτέχνες του έτους από το ίδιο κέντρο, το 2007 έλαβε το Αριστείο Γραμμάτων, Τεχνών και Επιστημών από την κυπριακή κυβέρνηση, το 2011 του απονεμήθηκε το βραβείο MAN of the Year από το American Bibliographic Institute και το 2023 τιμήθηκε με το Οίκοθεν Βραβείο από την Κυπριακή Ακαδημία Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών.

Στα 96 του χρόνια, συνεχίζει να εμπνέει με το έργο του και την αφοσίωσή του στην τέχνη, παραμένοντας ενεργός και δημιουργικός.

*Δικηγόρος