Κατά τους ιστορικούς χρόνους, μετά από την Αθήνα και τη Σπάρτη το Άργος και η Θήβα ήσαν οι σημαντικότερες πόλεις της Ελλάδας. Αυτό ήταν συνάρτηση και της γεωγραφίας και των ιστορικών δεδομένων. Στην Πελοπόννησο, η πιο σημαντική πόλη αρχικά ήταν το πανάρχαιο Άργος στο οποίο αργότερα βασίλευσε ο Δαναός, επώνυμος των Δαναών, και οι απόγονοί του. Το Άργος ήταν σε διαρκή αντιπαράθεση με τη Σπάρτη, αφού μάλιστα συνόρευαν ώστε να είχαν και επί του εδάφους διαφορές και διεκδικήσεις οι οποίες συνεχίζονταν μέχρι τα Περσικά. Στη Στερεά Ελλάδα, εκτός από την Αθήνα διακρίνετο η Θήβα, την οποία είχε ιδρύσει ο εξάδελφος του Δαναού Κάδμος, γενάρχης της βασιλικής οικογένειας της Θήβας. Η Θήβα είχε παλιά διαμάχη με την Αθήνα, διαιωνιζόμενη και μετά την πτώση της τυραννίας των Πεισιστρατιδών στην Αθήνα το 510 οπότε η Θήβα συμμάχησε με την Αίγινα, η οποία επίσης είχε παλιά διαμάχη με την Αθήνα, και πολέμησαν εναντίον της, προκαλώντας την έχθρα των Αθηναίων και προς την Αίγινα.

Όταν ο Δαρείος αποφάσισε να εισβάλει στην Ελλάδα, μεταξύ των πόλεων που μήδισαν ήταν και η Αίγινα, ενέργεια που δεν ήταν άσχετη με την έχθρα των Αιγινητών προς τους Αθηναίους και την προηγούμενή τους σύνταξη με τη Θήβα εναντίον τους. Οι Αθηναίοι αντέδρασαν δυναμικά συμπράττοντας με τους Σπαρτιάτες και ακυρώνοντας την ενέργεια των Αιγινητών, πράγμα που οδήγησε στη συνέχιση της έχθρας μεταξύ των Αθηναίων και των Αιγινητών.

Μία δεκαετία αργότερα ο υιός και διάδοχος του Δαρείου Ξέρξης εισέβαλε εκ νέου στην Ελλάδα. Μήδισαν τότε όλες οι πόλεις από τη Θεσσαλία μέχρι τη Βοιωτία, εκτός από τις Πλαταιές και τις Θεσπιές που ήσαν παραδοσιακοί σύμμαχοι των Αθηναίων, όχι όμως η Αίγινα αυτή τη φορά αφού συμφιλιώθηκε με την Αθήνα χάρη στη διπλωματία του Θεμιστοκλή. Μεταξύ των βοιωτικών πόλεων που μήδισαν ήταν και η Θήβα η οποία και παρέσυρε τις άλλες βοιωτικές πόλεις. Η υποταγή της Θήβας δεν ήταν άσχετη με την έχθρα της απέναντι στην Αθήνα, η οποία έτσι επικράτησε του κοινού συμφέροντος, δεν ήταν όμως ούτε άσχετη με την καταγωγή της η οποία τη συνέδεε με τη Φοινίκη, στην επικράτεια τώρα των Περσών με τους οποίους και είχε καλές σχέσεις. Προς υπεράσπισή της βεβαίως θα μπορούσε να λεχθεί ότι, καθ’ όσον οι βορείως της πόλεις είχαν όλες μηδίσει, θα βρίσκετο αυτή στην πρώτη γραμμή της προέλασης του Ξέρξη ώστε να κινδύνευε άμεσα από τον τεράστιο περσικό στρατό. Η ελληνική άμυνα όμως, καθ’ όσον είχε διαμορφωθεί ως ενιαία, θα έπρεπε κάπου να είχε τη γραμμή της αντιπαράθεσής της με τους Πέρσες και όσο πιο βόρεια ήταν αυτή, και δη στη Βοιωτία, τόσο το καλύτερο. Η υποταγή της Θήβας ήταν εν πάση περιπτώσει μεγάλο πλήγμα στην ενότητα και την ομοψυχία των Ελλήνων.

Το Άργος έμεινε ουδέτερο. Οι Αργείοι δικαιολογούσαν τη στάση τους λέγοντας ότι, έχοντας πρόσφατα χάσει πολλούς άνδρες στις μάχες εναντίον των Σπαρτιατών οι οποίοι είχαν επιδιώξει να κατακτούσαν το Άργος ώστε να το αποδυνάμωναν, είχαν αποταθεί στο μαντείο των Δελφών και πήραν χρησμό που ήταν εναντίον της ανάμειξής τους. Εν τούτοις, είπαν στους αντιπροσώπους, παρά τον χρησμό, ήσαν διατεθειμένοι να πολεμήσουν με τους άλλους Έλληνες θέτοντας όμως δύο όρους, πρώτο τη σύναψη τριακονταετούς ειρήνης με τους Σπαρτιάτες ώστε να αναπληρώσουν τις απώλειές τους με νέους άνδρες για να μπορούσαν να μην κινδυνεύουν από τους Σπαρτιάτες στο μέλλον, και δεύτερο τη συνηγεσία του ελληνικού στρατού με τους Σπαρτιάτες, όρο τον οποίο οι Σπαρτιάτες απέρριψαν ασυζητητί, οπότε οι Αργείοι είπαν ότι παρά να υποκύψουν στους Σπαρτιάτες προτιμούσαν να υποταχθούν στους Πέρσες. Η εκδοχή των συμμάχων είναι διαφορετική, συνιστάμενη στο ότι ο Ξέρξης είχε στείλει πρέσβεις στους Αργείους θυμίζοντάς τους ότι ήσαν συγγενείς καθ’ όσον είχαν κοινή καταγωγή από τον Περσέα, οι Αργείοι διότι ο Περσέας ήταν απόγονος του Δαναού και οι Πέρσες διότι ήσαν απόγονοι του Πέρση, υιού του Περσέα, από τον οποίο και πήραν το όνομά τους, ώστε ως να μην ήταν σωστό να πολεμήσουν μεταξύ τους. Κάλεσαν λοιπόν οι Πέρσες τους Αργείους, ούτε να τους στηρίξουν πολεμώντας εναντίον των άλλων Ελλήνων αλλά ούτε και να τους εναντιωθούν, παραμένοντας ουδέτεροι. Για να το επιτύχουν αυτό οι Αργείοι έθεσαν τέτοιο όρο που ήταν βέβαιο ότι οι Σπαρτιάτες θα τον απέρριπταν, δίδοντάς τους την ευκαιρία να μην αναμειχθούν στον πόλεμο, που συνέφερε και στους Πέρσες και στους Αργείους. Όποια εκδοχή και αν είναι η ορθή, αναδύεται πάντως η δυσχερής θέση του Άργους το οποίο από τη μια κινδύνευε με αφανισμό από τον μόνιμο εχθρό του τη Σπάρτη και από την άλλη κινδύνευε να χαρακτηρισθεί προδοτικό αν μήδιζε. Η ουδετερότητα προέκυπτε ως η σωτήρια μέση οδός, ανάλογη με τη στάση άλλων χωρών στην ιστορία όπως η Σουηδία και η Ελβετία κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι οποίες βρίσκονται ενώπιον διλήμματος ένεκα της γεωγραφικής θέσης και των πόρων τους και της αβεβαιότητας της έκβασης των πραγμάτων, ώστε το αίσθημα της επιβίωσής τους να επικρατεί της ευρύτερης πολιτικής τους οφειλής.

Η υποταγή της Θήβας διευκόλυνε τα μέγιστα τον Ξέρξη να περάσει ανενόχλητος και χωρίς απώλειες από τη Βοιωτία και να προχωρήσει να καταλάβει και να καταστρέψει την Αθήνα, αλλά και την υποχώρησή του στη Θεσσαλία μετά από την ήττα του στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας. Όπως διευκόλυνε και τον Μαρδόνιο όταν τον επόμενο χρόνο εκστράτευσε από τη Θεσσαλία με τον εναπομείναντα περσικό στρατό κατά των Ελλήνων, με τους Θηβαίους μάλιστα να του προτείνουν να κάνει βάση του τη Βοιωτία ως την καταλληλότερη περιοχή για να υποδουλώσει από εκεί όλη την Ελλάδα. Και ενώ ο Μαρδόνιος, έχοντας καταλάβει την Αθήνα, ήταν στην Αττική όπου οι Αθηναίοι και οι Σπαρτιάτες σκόπευαν να τον αντιμετωπίσουν, οι Αργείοι, όχι και τόσο ουδέτεροι, είχαν προσυμφωνήσει μαζί του να εμποδίσουν τους Σπαρτιάτες να στείλουν στρατό για βοήθεια των Αθηναίων. Μη αντιληφθέντες όμως την αναχώρηση των Σπαρτιατών, τον ειδοποίησαν αμέσως για το γεγονός, οπότε ο Μαρδόνιος αποφάσισε να υποχωρήσει στη φίλη Βοιωτία, διευκολυνόμενος από τους Θηβαίους, όπου πίστευε ότι θα είχε στρατηγικό πλεονέκτημα. Πιο πιθανό όμως είναι οι Αργείοι, και αν είχαν έτσι προσυμφωνήσει, να μην ήθελαν να έρθουν σε αντιπαράθεση με τους Σπαρτιάτες και, προφασιζόμενοι ότι δεν αντιλήφθησαν έγκαιρα την αναχώρηση των Σπαρτιατών ώστε να την εμπόδιζαν, τουλάχιστον ειδοποίησαν τον Μαρδόνιο. Τι ισορροπίες χρειάζεται να τηρούν οι ουδέτεροι προς μέγιστο και αμφίπλευρο όφελος!

Και μετά τους περσικούς πολέμους όμως, το Άργος διατήρησε καλές σχέσεις με τους Πέρσες. Όταν το 449 οι Αθηναίοι πρέσβεις είχαν πάει στα Σούσα για να διαπραγματευθούν την ειρήνη του Καλλία, πήγαν εκεί και πρέσβεις των Αργείων οι οποίοι ρώτησαν τον Αρταξέρξη, τον υιό και διάδοχο του Ξέρξη, αν οι φιλικές σχέσεις που είχαν συνάψει με τον πατέρα του θα συνέχιζαν να ισχύουν ή αν θα θεωρούντο πλέον ως εχθροί της Περσίας. Ο Αρταξέρξης, πιστός στην παραδοσιακή περσική διπλωματία του διχασμού των Ελλήνων, απάντησε ότι οι σχέσεις θα παρέμεναν το ίδιο φιλικές και μάλιστα δεν θεωρούσε καμιά πόλη πιο φιλική από το Άργος.

Το Άργος και η Θήβα αναδεικνύουν την πολυπλοκότητα των σχέσεων των ελληνικών πόλεων ως ανεξάρτητων πολιτειών και την επίδρασή τους στις εξωτερικές τους σχέσεις. Η Ελλάδα ενώθηκε, όση ενώθηκε, μόνο ενώπιον του κοινού περσικού κινδύνου και τότε μόνο ένεκα της σταθερά πανελλήνιας στάσης της Αθήνας. Έπρεπε να περιμένει τον Μακεδόνα Αλέξανδρο για να ενωθεί και πάλι έστω και πλην Λακεδαιμονίων.