Υφ. Πολιτισμού: Σχέδιο επιχορήγησης για μεταφράσεις έργων Kυπρίων λογοτεχνών

ΠΟΛΙΤΗΣ NEWS Δημοσιεύθηκε 28.3.2025

Μέγιστη επιχορήγηση €7.500 ευρώ ανά έργο και περίοδο εφαρμογής από τον Ιανουάριο εώς τον Δεκέμβριο 2025.

Σε προκήρυξη Σχεδίου Επιχορήγησης Μεταφράσεων Έργων Κυπρίων Λογοτεχνών από την ελληνική σε ξένες γλώσσες προχώρησε την Παρασκευή το Τμήμα Σύγχρονου Πολιτισμού του Υφυπουργείου Πολιτισμού, με μέγιστη επιχορήγηση €7.500 ευρώ ανά έργο και περίοδο εφαρμογής από τον Ιανουάριο εώς τον Δεκέμβριο 2025.

Όπως αναφέρεται, το «Σχέδιο Επιχορήγησης Μεταφράσεων Έργων Κυπρίων Λογοτεχνών από την Ελληνική σε Ξένες Γλώσσες» αποτελεί χρηματοδοτικό εργαλείο που εφαρμόζεται από το Τμήμα Σύγχρονου Πολιτισμού του Υφυπουργείου Πολιτισμού.

«Αποσκοπεί στην παροχή κινήτρων για την προβολή και διάδοση στο εξωτερικό έργων της κυπριακής Λογοτεχνίας από τον 19ο αιώνα και μετά, την ενίσχυση της κινητικότητας του κυπριακού λογοτεχνικού βιβλίου και τη στήριξη της κινητικότητας των Κυπρίων λογοτεχνών στον διεθνή χώρο», σημειώνεται.

Προστίθεται πως στο πλαίσιο εφαρμογής του Σχεδίου εξετάζονται αιτήσεις για την επιχορήγηση της μετάφρασης λογοτεχνικών έργων Κυπρίων συγγραφέων σε οποιαδήποτε ξένη γλώσσα, τα οποία έχουν ήδη εκδοθεί στην πρωτότυπη γλώσσα (ελληνική), καθώς και έργων που έχουν γραφτεί στα τουρκικά (πρωτότυπη γλώσσα) και των οποίων έχει ήδη εκδοθεί η ελληνική μετάφραση.

Δικαιούχοι αιτητές

Σημειώνεται ότι για το Σχέδιο γίνονται δεκτές αιτήσεις που μπορούν να υποβάλλονται από εκδοτικούς οίκους του εξωτερικού και κυπριακούς εκδοτικούς οίκους οι οποίοι, για σκοπούς προβολής, προώθησης και διακίνησης της έκδοσης στην ξένη αγορά βιβλίου, συμβάλλονται με άλλους συνεργαζόμενους φορείς (εκδοτικούς οίκους ή διανομείς βιβλίων) που έχουν την έδρα τους στη χώρα στην οποία προορίζεται να κυκλοφορήσει η έκδοση. Νοείται ότι οι αιτητές πρέπει να είναι εκδοτικές επιχειρήσεις, συγκροτημένες ως νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου.

Προστίθεται ότι αιτήσεις μπορούν να υποβάλλουν και μεταφραστές, οι οποίοι θα πρέπει να δηλώσουν τον εκδοτικό οίκο του εξωτερικού με τον οποίο θα συνεργαστούν.

Αναφέρεται ότι δεν γίνονται αποδεκτές προς εξέταση αιτήσεις που αφορούν στη μετάφραση λογοτεχνικών έργων, για τα οποία οι αιτητές έχουν αποταθεί για χρηματοδότηση ή έχουν εξασφαλίσει χρηματοδότηση από άλλα συναφή Σχέδια επιχορήγησης, εθνικά ή ευρωπαϊκά.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, το Σχέδιο θα εφαρμόζεται (στην παρούσα ή σε άλλη, αναθεωρημένη και διαφοροποιημένη μορφή) κατά τη χρονική περίοδο Ιανουαρίου - Δεκεμβρίου 2025.

Επιλέξιμες δαπάνες και ανώτατο όριο

Όπως αναφέρεται το Σχέδιο καλύπτει έξοδα μετάφρασης μόνο, με ανώτατο όριο επιχορήγησης του προς μετάφραση έργου τα €25 ανά σελίδα και μέγιστο ποσό (οροφή) τα €7.500 ανά έργο.

Για τους σκοπούς της εφαρμογής του παρόντος Σχεδίου, μια προς μετάφραση σελίδα θα λογίζεται ότι αντιστοιχεί σε 250 λέξεις (για πεζό κείμενο) και 150 λέξεις (για ποίηση), αντίστοιχα.

Σημειώνεται ότι για τον υπολογισμό του ύψους της καταβαλλόμενης χορηγίας θα γίνεται χρήση επεξεργάσιμων ηλεκτρονικών αρχείων τα οποία θα προμηθεύει ο αιτητής.

Υποβολή αίτησης, συνοδευτικά έγγραφα

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, οι αιτήσεις για επιχορήγηση με βάση τις πρόνοιες του παρόντος Σχεδίου υποβάλλονται από τους ενδιαφερόμενους επί του ειδικού Εντύπου Υποβολής Αίτησης (https://www.pio.gov.cy/assets/pdf/newsroom/2025/03/27.3.2025_entypo aitisis sxedio xorigion metafraseon.pdf) και πρέπει απαραίτητα να συνοδεύονται από τα ακόλουθα έγγραφα/υλικό:

1. Αντίγραφο πιστοποιητικού εγγραφής (και επίσημη, πιστοποιημένη μετάφρασή του στην ελληνική ή αγγλική) της εκδοτικής επιχείρησης (αιτητής) στο μητρώο εταιριών της χώρας εγκατάστασης και δραστηριοποίησής της.

2. Συνοπτικός κατάλογος των εκδόσεων του αιτητή των τελευταίων 3 ετών, με πλήρη εκδοτικά στοιχεία αναφοράς (συγγραφέας, τίτλος, τόπος και χρόνος έκδοσης, αριθμός αντιτύπων, αρ. ISBN).

3. Κατάλογος των εκδόσεων του αιτητή (με πλήρη εκδοτικά στοιχεία αναφοράς) που αποτελούν μεταφράσεις λογοτεχνικών έργων από ξένες γλώσσες στη γλώσσα της χώρας δραστηριοποίησής του (συγγραφέας, μεταφραστής, τίτλος, τόπος και χρόνος έκδοσης, αριθμός αντιτύπων, αρ. ISBN).

4. Έγγραφο στο οποίο να περιγράφεται η οργανωτική δομή και το επιχειρησιακό προφίλ του αιτητή (προσωπικό που απασχολείται στην εκδοτική επιχείρηση, μερίδιο παραγωγής και πωλήσεων στην τοπική αγορά βιβλίου, στόχοι σε σχέση με την ανάπτυξη και επέκταση του προγράμματος μετάφρασης σε ξένες γλώσσες).

5. Αναλυτικό πλάνο δράσεων και ενεργειών για την αποτελεσματική προβολή, προώθηση και διακίνηση στην τοπική αγορά βιβλίου της έκδοσης για τη μετάφραση της οποίας υποβάλλεται η αίτηση.

6. Βιογραφικό σημείωμα του μεταφραστή, συνοδευόμενο από κατάλογο προηγούμενων εκδόσεων (λογοτεχνικών μεταφράσεών του από τα ελληνικά σε ξένες γλώσσες) με πλήρη εκδοτικά στοιχεία αναφοράς (συγγραφέας, τίτλος, τόπος και χρόνος έκδοσης, αριθμός αντιτύπων, αρ. ISBN και φωτογραφίες των εξωφύλλων), καθώς επίσης και οποιεσδήποτε πρόσθετες πληροφορίες μπορούν να συμβάλουν στην αξιολόγηση του επαγγελματικού του προφίλ (π.χ. άρθρα και συνεργασίες/μεταφράσεις σε λογοτεχνικά/επιστημονικά περιοδικά).

7. Αντίγραφο (και μετάφρασή του στην ελληνική ή αγγλική) του πρωτότυπου συμβολαίου ανάθεσης της μετάφρασης του έργου που έχει συναφθεί μεταξύ του αιτητή (εκδότης) και του μεταφραστή.

8. Εάν η αίτηση υποβάλλεται από εκδοτικό οίκο με έδρα σε χώρα όπου δεν ομιλείται ως επίσημη η μεταφραζόμενη γλώσσα: Να επισυνάπτεται το συμβόλαιο που έχει συναφθεί μεταξύ του αιτητή και άλλου συνεργαζόμενου φορέα (εκδοτικού οίκου ή διανομέα βιβλίου με έδρα σε χώρα ή χώρες όπου ομιλείται η μεταφραζόμενη γλώσσα ως επίσημη), το οποίο προνοεί για την εκεί προώθηση, προβολή και διακίνηση του βιβλίου μετά την ολοκλήρωση της μετάφρασης και την εκτύπωσή του.

9. Να επισυνάπτεται σε ηλεκτρονική μορφή ολόκληρο το πρωτότυπο προς μετάφραση κείμενο (δαχτυλογραφημένο αρχείο σε μορφή Microsoft Word και αποθηκευμένο σε USB). Στις περιπτώσεις που το προς μετάφραση κείμενο δεν είναι διαθέσιμο σε αναγνώσιμη ηλεκτρονική μορφή, ο αιτητής θα πρέπει να το μετατρέπει, μέσω προγράμματος Οπτικής Αναγνώρισης Χαρακτήρων (OCR), σε αναγνώσιμο κείμενο (αρχείο σε μορφή Microsoft Word με απλή σάρωση και χωρίς επιμέλεια).

Μετά την παράδοσή του στο Τμήμα Σύγχρονου Πολιτισμού, το κείμενο Word δεν θα φυλάγεται σε υπολογιστή, ούτε θα διαβιβάζεται σε τρίτους.

10. Στις περιπτώσεις όπου η αίτηση αφορά στη μετάφραση κειμένων διαφορετικών συγγραφέων (ανθολογία) ή στη μετάφραση επιλογής από το έργο ενός συγγραφέα, πρέπει απαραίτητα να επισυνάπτεται πρόσθετη πληροφόρηση σε σχέση με:

i. τον τίτλο που θα δοθεί στο έργο (δηλ. της ανθολογίας/επιλογής),

ii. το όνομα και την ιδιότητα του προσώπου που θα επιμεληθεί την έκδοση και θα συγγράψει (εφόσον υπάρχει) το εισαγωγικό κείμενο,

iii. το σκεπτικό επιλογής των κειμένων που θα μεταφραστούν,

iv. τη δομή και το περιεχόμενο της έκδοσης (σειρά των κειμένων), και

v. τις πηγές των κειμένων.

(Νοείται ότι τα κείμενα που θα αποτελούν το σώμα της ανθολογίας/επιλογής θα πρέπει να επισυνάπτονται σε επεξεργάσιμο ηλεκτρονικό αρχείο/αρχεία, βλ. σχετικά υποπαράγραφο 9 πιο πάνω.)

11. Δήλωση συναίνεσης του συγγραφέα/συγγραφέων ή του κατόχου/κατόχων των συγγραφικών δικαιωμάτων (με ημερομηνία και υπογραφή) για τη μετάφραση του έργου από τον μεταφραστή και την έκδοσή του από τον αιτητή.

12. Έγγραφη δέσμευση του αιτητή για εκτύπωση του έργου που θα μεταφραστεί σε τουλάχιστον 600 αντίτυπα.

13. Έγγραφη δέσμευση του αιτητή ότι το όνομα του μεταφραστή και η συμβολή του Τμήματος Σύγχρονου Πολιτισμού του Υφυπουργείου Πολιτισμού της Κύπρου θα αναφέρονται ευκρινώς στην έκδοση.

14. Έγγραφη δέσμευση του αιτητή ότι η πρόταση προς εξέταση δεν είναι υποψήφια και δεν έχει εξασφαλίσει χρηματοδότηση από άλλα συναφή Σχέδια επιχορήγησης, εθνικά ή ευρωπαϊκά.

15. Γραπτή δήλωση που εκδίδεται δυνάμει του Κανονισμού 3(2) των περί Ελέγχου των Κρατικών Ενισχύσεων (Ενισχύσεις Ήσσονος Σημασίας) Κανονισμών του 2009 και 2012, Κ.Δ.Π. 62/2014 (ισχύει μόνο για δικαιούχους με έδρα την Κύπρο).

16. Πέντε αντίτυπα του έργου που θα μεταφραστεί (φωτοτυπίες θα γίνονται αποδεκτές μόνο για περιπτώσεις ανθολογιών/επιλογών ή εξαντλημένων έργων).

Σύνθεση και αρμοδιότητες οργάνου εξέτασης και αξιολόγησης των αιτήσεων, διαδικασία εξέτασης

Σημειώνεται ότι αρμόδια για την εξέταση και αξιολόγηση των αιτήσεων που υποβάλλονται στα πλαίσια εφαρμογής του Σχεδίου είναι ειδική πενταμελής Συμβουλευτική Επιτροπή, η οποία συνέρχεται μία φορά το έτος για να επιτελέσει το έργο της. Πρόεδρος της Επιτροπής είναι Λειτουργός του Τμήματος Σύγχρονου Πολιτισμού. Τα υπόλοιπα μέλη της Επιτροπής διορίζονται από τον Διευθυντή του Τμήματος Σύγχρονου Πολιτισμού και η διάρκεια της θητείας τους είναι τριετής.

Αναφέρεται ότι κατά την ετήσια συνεδρία της, η Επιτροπή θα εξετάζει όσες αιτήσεις θα υποβάλλονται ενώπιον της μέχρι τις 15 Μαΐου 2025, κατ’ εξαίρεσίν για το έτος 2025.

Σημειώνεται ότι η Επιτροπή προβαίνει, στη βάση των προϋποθέσεων και κριτηρίων που καθορίζονται στο παρόν Σχέδιο, στην εξέταση και αξιολόγηση των αιτήσεων και υποβάλλει αιτιολογημένες εισηγήσεις αναφορικά με την έγκριση ή απόρριψή τους. Οι αξιολογήσεις και εισηγήσεις της Επιτροπής αιτιολογούνται με βάση τα κριτήρια αξιολόγησης των αιτήσεων.

Προστίθεται ότι η Επιτροπή έχει επίσης την ευθύνη να προβαίνει, εντός του προκαθορισμένου πλαισίου που αφορά στις επιλέξιμες δαπάνες, στον καθορισμό του ύψους της επιχορήγησης που θα παραχωρείται.

Έγκριση αιτήσεων

Όπως αναφέρεται, οι αιτιολογημένες εισηγήσεις της Επιτροπής υποβάλλονται προς έγκριση στον Διευθυντή του Τμήματος Σύγχρονου Πολιτισμού για λήψη απόφασης και η απόφαση για έγκριση ή απόρριψη των αιτήσεων γνωστοποιείται στους αιτητές γραπτώς. Σημειώνεται ότι η έγκριση έχει ισχύ διάρκειας δύο χρόνων.

Ελάχιστες προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται από τους αιτητές

Επισημαίνεται ότι οι αιτήσεις προωθούνται προς την Επιτροπή για εξέταση εφόσον προηγηθεί ο σχετικός έλεγχος πληρότητας σε σχέση με τις εξής προϋποθέσεις:

Πρώτον, ο αιτητής τεκμηριώνει, μέσω στοιχείων και πληροφοριών που παραθέτει, ότι διαθέτει την απαιτούμενη εμπειρία, τα επαρκή μέσα και την κατάλληλη οργανωτική υποδομή για να προβάλει, προωθήσει και διακινήσει αποτελεσματικά την έκδοση στην αγορά.

Δεύτερον, ο μεταφραστής που προτείνεται από τον αιτητή πρέπει να κατέχει την ελάχιστα απαιτούμενη σχετική εμπειρία. Για τους σκοπούς της εφαρμογής του παρόντος Σχεδίου, τεκμήριο για την κατοχή της ελάχιστα απαιτούμενης εμπειρίας αποτελεί η έκδοση δύο (2) τουλάχιστον λογοτεχνικών έργων που έχουν μεταφραστεί από τον ίδιο από την ελληνική στη μεταφραζόμενη γλώσσα, η δημοσίευση άρθρων και συνεργασίες/μεταφράσεις σε λογοτεχνικά περιοδικά.

Τρίτον, το προς μετάφραση έργο έχει ήδη εκδοθεί στην πρωτότυπη γλώσσα (ελληνική) ή σε περίπτωση που έχει γραφεί στην τουρκική, θα πρέπει να έχει εκδοθεί στην ελληνική.

Τέταρτον, ο αιτητής είναι εκδοτική επιχείρηση, συγκροτημένη ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου

Πέμπτον, ο συγγραφέας του προς μετάφραση έργου είναι/ήταν Κύπριος υπήκοος ή μόνιμα διαμένων στην Κυπριακή Δημοκρατία για πέντε συναπτά έτη.

Έκτον, δεν είναι επιλέξιμοι για χρηματοδότηση οι αιτητές, οι οποίοι δεν έχουν προσκομίσει/αποστείλει στο Τμήμα Σύγχρονου Πολιτισμού τα παραστατικά της έκδοσης των βιβλίων που έχουν ήδη αναλάβει να εκδώσουν εντός της ορισθείσας από το Σχέδιο προθεσμίας των δύο ετών και δεν έχουν αιτιολογήσει το γεγονός αυτό.

Οι πιο πάνω προϋποθέσεις πρέπει να πληρούνται σωρευτικά για να μπορεί να τεθεί ενώπιον της Επιτροπής οποιοδήποτε αίτημα προς εξέταση.

Κριτήρια αξιολόγησης αιτήσεων

Σημειώνεται ότι τα κριτήρια αξιολόγησης των αιτήσεων και οι συναφείς συντελεστές βαρύτητάς τους (Σ.Β.) είναι τα εξής. Πρώτον, το έργο που θα μεταφραστεί είναι αξιόλογο και σημαντικό (Σ.Β.: 25%). Δεύτερον, το προφίλ του μεταφραστή (Σ.Β.: 25%). Τρίτον, η σαφήνεια και πληρότητα του πλάνου των προτεινόμενων δράσεων προβολής, προώθησης και διακίνησης της έκδοσης από τον αιτητή (Σ.Β.: 20%). Τέραρτον, οι δυνατότητες/ευκαιρίες αυξημένης διάχυσης του έργου που θα μεταφραστεί, βάσει των πληθυσμιακών δεδομένων των ομιλούντων τη μεταφραζόμενη (Σ.Β.: 30%).

Επισημαίνεται ότι «μόνον όσες αιτήσεις εξασφαλίζουν σταθμισμένη βαθμολογία άνω των 70 μονάδων θα μπορούν να εγκρίνονται».

Όροι παραχώρησης της επιχορήγησης

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Υφυπουργείου, το 60% του εγκεκριμένου ποσού θα εκταμιεύεται μετά την κοινοποίηση στον αιτητή της απόφασης για χρηματοδότηση (α’ δόση) και αφού προηγουμένως ο ίδιος, εντός προθεσμίας ενός μηνός, γνωστοποιήσει εγγράφως ότι αποδέχεται. Το υπόλοιπο 40% (β’ δόση) θα εκταμιεύεται μετά την ολοκλήρωση της έκδοσης και την παράδοση δέκα αντιτύπων στο Τμήμα Σύγχρονου Πολιτισμού, ως τεκμηρίων ολοκλήρωσης του έργου.

Μαζί με τα αντίτυπα πρέπει απαραίτητα να προσκομίζονται και τα ακόλουθα συνοδευτικά τεκμήρια: Πρώτον, τα νόμιμα παραστατικά (φορολογικό τιμολόγιο, απόδειξη πληρωμής και απόδειξη τραπεζικού εμβάσματος) στα οποία να φαίνεται η αμοιβή του εκδότη στον μεταφραστή, σε περίπτωση που ο αιτητής είναι εκδοτικός οίκος. Δεύτερον, τα νόμιμα παραστατικά (φορολογικό τιμολόγιο και απόδειξη πληρωμής) που εκδίδονται από τον τυπογράφο προς τον εκδότη, στα οποία θα αναγράφεται το κόστος εκτύπωσης της συγκεκριμένης έκδοσης και ο αριθμός των εκτυπωμένων αντιτύπων. Τρίτον, το νόμιμο παραστατικό (απόδειξη πληρωμής) για την καταβολή των πνευματικών δικαιωμάτων (όπου εφαρμόζεται). Τέταρτον, το φορολογικό τιμολόγιο εκδομένο από τον αιτητή προς το Τμήμα Σύγχρονου Πολιτισμού του Υφυπουργείου Πολιτισμού για το ποσό της καταβαλλόμενης χορηγίας. Πέμπτοn, σύντομη έκθεση περιγραφής των προωθητικών ενεργειών που ακολούθησαν την έκδοση και συναφή τεκμήρια (φωτογραφίες, δελτία Τύπου, προσκλήσεις κτλ).

To ποσό της επιχορήγησης σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό που θα καταβάλλεται από τον εκδότη ως αμοιβή προς τον μεταφραστή.

Επισημαίνεται ότι το Σχέδιο χρηματοδοτείται από τις ειδικές πιστώσεις του Προϋπολογισμού του Τμήματος Σύγχρονου Πολιτισμού του Υφυπουργείου Πολιτισμού που θα εγκρίνονται εκάστοτε για την εφαρμογή του.

Σημειώνεται ότι το Σχέδιο διέπεται από τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1407/2013 της Επιτροπής της 18ης Δεκεμβρίου 2013 για την εφαρμογή των Άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας. Ο εν λόγω Κανονισμός θέτει ως ανώτατο όριο επιχορήγησης τις €200.000 εντός μιας περιόδου τριών οικονομικών ετών. Η μη υπέρβαση του ανώτατου ορίου εξασφαλίζεται με την τήρηση της διαδικασίας που προβλέπουν οι περί Ελέγχου των Κρατικών Ενισχύσεων (Ενισχύσεις Ήσσονος Σημασίας) Κανονισμοί του 2009 (Κ.Δ.Π. 364/2009), όπως αυτοί εκάστοτε τροποποιούνται ή αντικαθίστανται, πριν τη χορήγηση της ενίσχυσης από την Αρμόδια Αρχή.

Τέλος, αναφέρεται ότι κατά την περίοδο της ισχύος του Σχεδίου και με βάση την αξιολόγηση των ενδεχόμενων ενδιάμεσων συμπερασμάτων και διαπιστώσεων που δυνατό να προκύπτουν σε σχέση με την εφαρμογή του, το Τμήμα Σύγχρονου Πολιτισμού θα διατηρεί το δικαίωμα να επιφέρει τροποποιήσεις και αλλαγές, τόσο σε σχέση με το πλαίσιο και τους όρους όσο και σε σχέση με τα ποσά που θα διατίθενται για την εφαρμογή του.