Η Λάρνακα μπήκε πρώτη στην κούρσα της διεκδίκησης της υποψηφιότητας του τίτλου της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης (ΠΠτΕ) και έχει ήδη αρχίσει να υλοποιεί δράσεις οι οποίες στοχεύουν σε έξι πυλώνες για την ανάπτυξή της σε πολιτιστικό αλλά και ευρύτερο επίπεδο. Η καλλιτεχνική διευθύντρια του οργανισμού «Λάρνακα 2030» Κέλλυ Διαπούλη, η οποία έχει την εμπειρία από τον χρίσμα της Ελευσίνας 2023, μιλά στο «Παράθυρο» για τις στρατηγικές επιδιώξεις της πόλης του Ζήνωνα, την επιθυμία, τα πλεονεκτήματα και τη μέχρι στιγμής δράση τους για τη σύνθεση του φακέλου διεκδίκησης.

Ο οργανισμός που διεκδικεί το χρίσμα για την πόλη στελεχώθηκε τέλη του Οκτώβρη και από τον Ιανουάριο του 2023, όπως αναφέρει η Κέλλυ Διαπούλη, άρχισε η δημόσια διαβούλευση με τους καλλιτέχνες της πόλης που αφορά και το βασικό τους σύνθημα, το «Μαζί δημιουργούμε τη Λάρνακα 2030». Η ίδια αναφέρει πως έχει αρχίσει και συνεχίζεται μία σειρά εργαστηρίων συμμετοχικού σχεδιασμού με καλλιτέχνες και πολιτιστικούς φορείς της πόλης, στο πλαίσιο του τρόπου λειτουργίας και διαμόρφωσης του κόνσεπτ και του προγράμματος. «Έχει προκύψει μία μεγάλη κοινότητα καλλιτεχνών και όχι μόνο, η οποία εμπλέκεται ενεργά στη δημιουργία της υποψηφιότητας της Λάρνακας».

Γιατί η Λάρνακα

Η καλλιτεχνική διευθύντρια μιλά για μία πόλη η οποία βρίσκεται σε μία πορεία ανάπτυξης, μία ιστορική μετάβαση και ανασχηματισμό. «Με την απομάκρυνση των διυλιστηρίων έχει απελευθερωθεί ένα μεγάλο κομμάτι της πόλης και το οποίο θα πάρει άλλες χρήσεις. Η Λάρνακα τα επόμενα δέκα-είκοσι χρόνια, θα είναι τελείως διαφορετική από τη Λάρνακα που γνωρίζουμε σήμερα. Άρα, η πόλη γενικότερα είναι σε μία φάση επανασχεδιασμού του μέλλοντός της. Σε αυτή λοιπόν τη βάση, έχει θέσει ως προτεραιότητά της την επένδυση στον πολιτισμό, διότι θεωρεί πως είναι ένας τρόπος να διασφαλίσει ότι η ανάπτυξη, που άρχισε και θα εντείνεται τα επόμενα χρόνια, θα έχει έναν ανθρώπινο χαρακτήρα και ένα βιώσιμο πρόσημο» λέει. Η ίδια προσθέτει μάλιστα πως τη Λάρνακα την ενδιαφέρει η ανάπτυξη να συμπορεύεται με τον ανθρώπινο χαρακτήρα που ήδη έχει η πόλη, την ανθρωπιά της αλλά και τη βιωσιμότητα των πολιτών της. Γι' αυτό και η υποψηφιότητά της δεν αφορά όμως μόνο το κέντρο αλλά και όλους τους δήμους της, ακόμη και την ορεινή Λάρνακα. «Η Λάρνακα, επαρχία και πόλη, νομίζω πως βρίσκεται με κάποιο τρόπο στη σκιά των άλλων δύο μεγάλων επαρχιών, Λευκωσίας και Λεμεσού. Τώρα λοιπόν, είναι η στιγμή να 'ενηλικιωθεί' και να διεκδικήσει τη θέση της στο κυπριακό πλαίσιο αλλά και στο διεθνές. Διεκδικεί, ουσιαστικά να γίνει ένα διακριτό σημείο στον χάρτη», επισημαίνει. 

Σε γοργούς ρυθμούς

«Από τη μέρα που έφτασα στην Κύπρο μέχρι και σήμερα, οι ρυθμοί είναι πολύ γρήγοροι και αυτό συμβαίνει διότι υπάρχει ένας ενθουσιασμός και μία έντονη επιθυμία στην πόλη. Αυτό το είχα παρατηρήσει και μόλις είχα πρωτοέρθει και νομίζω είναι το μεγάλο πλεονέκτημα της Λάρνακας», λέει. «Δεν είναι μια προγραμματική δήλωση» αναφέρει χαρακτηριστικά, λέγοντας πως η συσπείρωση, η επιθυμία και η ανάγκη είναι τρεις λέξεις που τους χαρακτηρίζουν. «Επιδιώκουν να βρουν τη θέση της πόλης στο κυπριακό και διεθνές πλαίσιο και γι' αυτό όλες οι δυνάμεις της πόλης έχουν συνταχθεί σε αυτόν το κοινό στόχο και όλα εξελίσσονται τόσο γρήγορα. Ζητάνε διάφορες ομάδες να εμπλακούν και να συμμετέχουν στο επόμενο βήμα, κάτι που έχει βοηθήσει να ξεκινήσει μία διαδικασία υλοποίησης, η οποία όσο περνάει ο καιρός εντείνεται όλο και περισσότερο. Έχοντας και την εμπειρία της Ελευσίνας, αναγνωρίζω πως εδώ τα πράγματα τρέχουν πολύ. Η ανταπόκριση είναι πολύ θερμή και η εμπλοκή των ανθρώπων και των φορέων είναι άμεση. Το πρότζεκτ άρχισε να δείχνει τα πρώτα του αποτελέσματα σε ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα» επισημαίνει.

Στον οδικό χάρτη του φακέλου

Από τον Απρίλιο 2023, ο οργανισμός προέβη στην παρουσίαση των έξι βασικών κατευθύνσεων της υποψηφιότητάς του, οι οποίες αποτυπώνονται και στο λογότυπό του. Η Κέλλυ αναφέρει πως «αποτελούν ουσιαστικά έναν οδικό χάρτη με τις βασικές αξίες τις οποίες θέλει να πορευτεί η πόλη ενόψει της υποψηφιότητάς της για ΠΠτΕ αλλά και γενικώς για το μέλλον της. Αυτές οι κατευθύνσεις λοιπόν προσεγγίζουν τη Λάρνακα ως ανθρώπινη, πολυπολιτισμική και οικογενειακή πόλη και επαρχία με έμφαση και φροντίδα στα παιδιά και τους νέους. Επίσης, την αφορά η βιωσιμότητα, όσον αφορά το περιβάλλον και τη συνύπαρξη της φύσης στην πόλη, όπως και να γίνει μία δημιουργική πόλη όσον αφορά την οικονομία, και μία πόλη με περιέργεια και ταλέντο. Το τελευταίο, αφορά ουσιαστικά τη στήριξη των καλλιτεχνών και της καλλιτεχνικής κοινότητάς της». Σημειώνοντας δε πως οι πυλώνες, όπως και οι μετέπειτα εκδηλώσεις, προέκυψαν μέσα από τη διαδικασία του συμμετοχικού σχεδιασμού και της δημόσιας διαβούλευσης. 

«Οι αρχικές διαβουλεύσεις οδήγησαν σε συγκεκριμένες ομάδες εργασίας και στη συνέχεια, οι ομάδες εργασίας δούλεψαν για να δημιουργηθούν ιδέες για πρότζεκτ. Κάπως έτσι, προέκυψε το 'Μαχαλart', το 'C.AR.E.' και το 'BioDesign'. Για παράδειγμα, διαφάνηκε πως υπήρχε έντονη ανάγκη να γίνουν πράγματα στις γειτονιές και να συνδεθεί το κοινό με τις κοινότητες αλλά και την καθημερινότητα των ανθρώπων. Έτσι, εμείς δημιουργήσαμε το 'ΜαχαΛάrt', το οποίο ξεκίνησε με δύο δράσεις. Η πρώτη ήταν το 'drumming up art and hope', το οποίο αποτελείτο από εργαστήρια κοινοτικής μουσικής σε πιο υποβαθμισμένες περιοχές και η δεύτερη ήταν το περιπατητικό θέατρο 'Πριγκιπίσσης Ζεχρά' στον Τουρκομαχαλά. Μέσα από αυτές τις δράσεις, φτιάχνονται νέες κοινότητες, νέοι τρόποι συνύπαρξης και δεσμοί. Φωτίζονται αθέατες όψεις της πόλης και εμπλουτίζεται η καθημερινότητα των ανθρώπων και στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές, που δεν συχνάζουν συνήθως σε πολιτιστικές εκδηλώσεις. Η πόλη γίνεται πιο ανθρώπινη». 

Επιπλέον, όσον αφορά τον πυλώνα για την οικογένεια, λέει πως αυτό επιδιώκεται με το «C.AR.E», το οποίο επιχειρεί να προσφέρει διεξόδους, τρόπους ψυχαγωγίας αλλά και νέα γνωρίσματα σε μικρά παιδιά, εφήβους και γονείς. Για το νέο φεστιβάλ, «BioDesign», που πραγματοποιείται αυτή τη στιγμή, μιλά για μία προσπάθεια σύνδεσης της τέχνης με το περιβάλλον, ώστε να μεταφερθεί η αξία της βιώσιμης πόλης και επαρχίας. 

«Ομπρέλες» δράσεων

Αυτές οι τρεις μεγάλες δράσεις αναφέρει πως θα συνεχίσουν και θα ενδυναμώνονται. Η ίδια εξηγεί πως αποτελούν μία ομπρέλα δράσεων για όλο τον χρόνο, οι οποίες προσεγγίζουν συγκεκριμένες πτυχές. «Ήδη, για το 'ΜαχαΛάrt', προστίθενται νέες δράσεις οι οποίες θα ανακοινωθούν άμεσα και θα ανοίξουν τις πόρτες άλλων γειτονιών εκτός του Τουρκομαχαλά και της πόλης», προσθέτει. Το «C.AR.E» προγραμματίζεται επίσης να γίνει ξανά, την επόμενη χρονιά, με πολύ μεγαλύτερο πρόγραμμα και διάρκεια καθώς και με διεθνή προσανατολισμό και διάσταση. «Θα φιλοξενηθούν σχήματα και από το εξωτερικό. Καθ' όλη τη διάρκεια της χρονιάς, όμως, θα κάνει μία διαδρομή στα σχολεία και τις εκπαιδευτικές κοινότητες με δράσεις που θα εμπλέκουν όλα τα παιδιά, τους εφήβους και φοιτητές. Και αυτή η διαδρομή θα κορυφωθεί τον Οκτώβρη 2024 με τη συμμετοχή όλων αυτών των φορέων και κοινοτήτων. Ήδη, η πρώτη διοργάνωσή του γίνεται σε συνεργασία με την ΠΟΕΔ, την ΟΕΛΜΕΚ και τις ομοσπονδίες γονέων και κηδεμόνων δημοτικής, μέσης και τεχνικής εκπαίδευσης. Οπότε το επόμενο διάστημα, ξεκινάνε και διάφορα εργαστήρια, τα οποία θα ενωθούν στη μεγάλη διοργάνωση του «C.AR.E», τον Οκτώβρη». Παρόμοια πορεία θα πάρει και το «BioDesign», για το οποίο λέει πως «έχει αρχίσει ο σχεδιασμός της δεύτερης έκδοσής του και θα είναι επίσης μεγαλύτερη καθώς θα προχωρήσει προς την περιφέρεια της πόλης».

Ένα άλλο βασικό στοιχείο της υποψηφιότητας, σημειώνει, είναι η δικοινοτική ομάδα εργασίας που δημιουργήθηκε με Τουρκοκύπριους καλλιτέχνες, κυρίως από την Αμμόχωστο. Η συγκεκριμένη ομάδα επεξεργάζεται δράσεις για τη «Λάρνακα 2030» με την εμπλοκή και των Τουρκοκυπρίων. «Έχουμε κάνει μερικές συναντήσεις, ήδη, μία στην πλατεία Ζουχουρί και μία στην Αμμόχωστο, όπου και γνωρίσαμε από κοντά τους χώρους που δουλεύουν και τη δική τους πραγματικότητα με ένα γκρουπ καλλιτεχνών από Λάρνακα και Αμμόχωστο».

Η συνέχεια στο αύριο

«Ο πιο ασφαλής τρόπος επιβίωσης είναι να υπάρξουν όσο πιο νωρίς οι 'εξελίξεις', ώστε να αφομοιωθούν. Εξ ου κι έχουμε αρχίσει από τόσο νωρίς, θέλουμε να δημιουργήσουμε νέες συνήθειες στην πόλη. Το βασικό στοιχείο είναι οι άνθρωποι και γιατί κάνεις οποιαδήποτε δράση και διαδικασία. Εάν ριζώσει, τότε θα μεγαλώσει και θα ανθήσει μέσα στην κοινότητα. Η ΠΠτΕ είναι ένα εργαλείο με το οποίο μορφώνεις τον πολίτη του σήμερα και του αύριο», λέει.

Η ίδια, επισημαίνει πως η πόλη δεν περιμένει να φτιαχτούν οι προτάσεις και να εγκριθούν. «Άρχισαν να υλοποιούνται ανεξαρτήτως αν θα κερδίσει τον τίτλο, η πολιτιστική πραγματικότητα της πόλης αλλάζει και θα αλλάξει. Γνωρίζω ότι υπάρχει η πρόθεση, να συνεχιστεί ανεξαρτήτως του αποτελέσματος.