Marjolein Guldentops

Από το Βέλγιο, στην Κύπρο και τον Ξαρκή. Πώς προέκυψε;

Έμαθα για το Φεστιβάλ Xarkis μέσω της Αναστασίας Χατζηπαπά-McCammon, φίλης και πρώην επιμελήτριας του Xarkis. Με σύστησε στην ομάδα Xarkis και πρότεινα το έργο «Tell Tales» για τη φετινή έκδοση του residency και του φεστιβάλ που ασχολείται με τη φροντίδα. Και κάπως έτσι, είχα την τύχη να επιλεγώ ως ένας από τους καλλιτέχνες που συμμετείχαν.

Πώς εμπνεύστηκες τον τίτλο «Tell Tales»;

Ο τίτλος «Tell Tales» είναι εμπνευσμένος από το όργανο που χρησιμοποιούν οι ναυτικοί για να καθορίσουν την κατεύθυνση του ανέμου, το οποίο χρησιμοποιώ σε αυτό το έργο ως μεταφορά για τη ναυσιπλοΐα. Όταν πρωτοέφτασα στη Λευκωσία, έψαχνα τρόπους να προσανατολιστώ. Μετά από μέρες που περπατούσα στην πόλη, άλλοτε μόνη, άλλοτε με άλλους ή σε ξεναγήσεις, η πόλη μου έγινε πιο οικεία, όχι μόνο στη φυσική της μορφή αλλά και μέσα από τα στρώματα της ιστορίας και της ταυτότητας που τη διαμορφώνουν. Για αυτήν την παράσταση, προσάρμοσα την τεχνική της ομπρέλας που χρησιμοποιούν συχνά οι ξεναγοί για να τραβήξουν την προσοχή, προσθέτοντας βέλη και ένα κόκκινο καπάκι στο άκρο της, μετατρέποντάς το σε προέκταση του δείκτη μου. Αυτό το εργαλείο θα με βοηθήσει να κατευθύνω το βλέμμα της ομάδας, επιτρέποντάς τους να πλοηγηθούν στα ευρήματα που θα μοιραστώ.

Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, το «Τell Tales» είναι ουσιαστικά ένα ερευνητικό έργο. Πες μας περισσότερα για την έρευνά σου για τα ονόματα και την παλιά πόλη.

Το έργο ξεκίνησε με την περιέργειά μου για ονόματα δρόμων, τοποθεσιών, ανθρώπων και ορόσημων. Αυτό έγινε η αφετηρία για να κατανοήσω καλύτερα την ιστορία και την ταυτότητα της πόλης και των ανθρώπων της. Γιατί ένα όνομα έχει πάντα ένα νόημα και μια πιθανή ιστορία. Μέσα από συνομιλίες με ντόπιους και περιπλανώμενοι, εξέτασα πώς τα ονόματα μεταφέρουν τη μνήμη, πώς εναλλάσσονται μεταξύ των γλωσσών και πώς αντικατοπτρίζουν τα στρώματα του παρελθόντος της Λευκωσίας, από το αρχαίο στο σύγχρονο. Συμμετείχα σε κάποιες ξεναγήσεις, επισκέφτηκα μερικά από τα μουσεία και μίλησα με ανθρώπους που γνώρισα στην πορεία, από ιδιοκτήτες καταστημάτων μέχρι ανθρώπους που γνώρισα στους δρόμους ή στις περιηγήσεις με τα πόδια. Ήταν μια διαδικασία να κοιτάξουμε πρώτα προς τα έξω, να παρατηρήσουμε και να ακούσουμε και μετά να κοιτάξουμε προς τα μέσα. Επεξεργάστηκα όλες αυτές τις εντυπώσεις, που πήρα, και τις προσάρμοσα σε αυτόν τον περίπατο της παράστασης.

Τι ακριβώς θα βιώσουν οι συμμετέχοντες σε αυτή την παραστατική περιπατητική περιήγηση;

Καθώς περπατάμε μαζί, θα μοιραστώ μερικά από τα ευρήματά μου από τον χρόνο που πέρασα στην πόλη. Σε πολλές στάσεις, θα συνδέσω φαινομενικά άσχετα στοιχεία, συνδέοντας διαφορετικές στιγμές στο χρόνο και τους χώρους. Μέσα από λέξεις, χειρονομίες και προβληματισμό, θα καθοδηγήσω τους συμμετέχοντες να δουν αυτές τις συνδέσεις.

Για παράδειγμα, σε μια στάση θα συνδυάσω το όνομα του μαγαζιού Europea, το όνομα του δρόμου «Αριστοτέλους», μια αφίσα με έναν ταύρο, μια δωρική στήλη, το Βρετανικό Συμβούλιο και ένα φυτό βασιλικού - φέρνοντας έτσι, μαζί, αυτά τα στρώματα της πόλης, τον αρχιτεκτονικό και αφηγηματικό χώρο.

Πώς θα περιέγραφες τον χαρακτήρα;

Ο χαρακτήρας που θα ενσαρκώσω κατά τη διάρκεια αυτής της παράστασης κινείται από την περιέργεια για ανακάλυψη και αφήγηση, ισορροπώντας ανάμεσα σε έναν ξεναγό της πόλης, έναν περιπλανώμενο ποιητή και έναν επισκέπτη.

Τέλος, ποια είναι η διαδρομή περιήγησης;

Η περιήγηση ξεκινά από την καρδιά της Λαϊκής Γειτονιάς και κατευθύνεται προς την πλατεία Φανερωμένης, περνώντας από αρκετούς δρόμους της παλιάς πόλης. Κατά μήκος της διαδρομής, υπάρχουν έξι καθορισμένες στάσεις.

Παραστατική περιπατητική περιήγηση:

Tell tales | Marjolein Guldentops

Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου 2024 | 17:30-18:20

Σάββατο 14 Σεπτεμβρίου 2024 | 17.00-18.00

Charlene Galea

Μίλησε μας για το «Cordial Encounters». Ποια είναι τα σημαντικά μέρη για τους ντόπιους της παλιάς πόλης της Λευκωσίας;

Κατάγομαι από ένα άλλο νησί, την Μάλτα, και ήμουν πολύ ενθουσιασμένη που ήρθα σε άλλο νησί. Συνειδητοποίησα πριν έρθω εδώ ότι θέλω να περάσω όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο σε εξωτερικούς χώρους, χρησιμοποιώντας κάθε κυκλική περιστροφή στην πόλη κάθε μέρα, επιτρέποντας στο σώμα μου, γεμάτο περιέργεια και μαγεία, να συμβεί φυσικά. Κάποιοι μου πρότειναν να πάω στο βουνό, άλλοι απέναντι στο κατάστημα του ευρώ, καθώς έχουν τρεις εβδομάδες άδεια από τη δουλειά και θέλουν να φαίνονται καλά, άλλοι σε σημεία που έχουν παιδικές αναμνήσεις... που δεν μπορούσα να φτάσω καθώς είναι μακριά.

Κάποιοι άλλοι μου πρότειναν να επισκεφθώ το αρτοποιείο Melissa, ένα rave, την εκκλησία, το προσωπικό καλλιτεχνικό στούντιο του όπου το άτομο είναι δημιουργικό. Τόσοι πολλοί άνθρωποι τοπικοί και διεθνείς έχουν συναντηθεί. Ωστόσο, για την πραγματική περιπατιτική περφόρμανς επέλεξα μια διαδρομή που περικλείει παιχνίδι, συνομιλία, παρατήρηση και προβληματισμό. Διάλεξα μια διαδρομή που αρχικά σκέφτηκα: Τι λέει αυτό το ταξίδι; Τι σημαίνει να θεωρείται κάτι δεδομένο ή εγκαταλελειμμένο ή γεμάτο φροντίδα;

Πες μας περισσότερα γι' αυτό τα ερωτήματα που αφορούν τη διαδρομή. Πώς ξεκίνησε και ποιος είναι ο τελικός στόχος;

Περπάτησα κυριολεκτικά σε κύκλους καθώς ο κύκλος είναι κάτι που κυκλοφορεί και δεν τελειώνει ποτέ, ακόμη και στη ζέστη. Ένας κύκλος έχει τη μορφή μίας κίνησης στο εξωτερικό αλλά στο εσωτερικό μοιάζει να είναι σαν να σε θέτει ο ίδιος ο κύκλος υπό την προστασία του. Πήγα για καφέ με κόσμο, κάθισα σε παγκάκια και μπήκα στα μαγαζιά τους. Δεν είχα κάποιο συγκεκριμένο στόχο, παρά να βιώσω και να ενσαρκώσω..

Οι άνθρωποι άρχισαν να μου δίνουν ακόμη και αντικείμενα ή βρίσκω αντικείμενα στους δρόμους που περνάω. Αυτά τα κεράσματα θα συνοδεύσουν την παράστασή μου. Το έργο μου, στην ουσία, συναντά ανθρώπους, μη ανθρώπους και επίσης το πνεύμα μου στον χώρο. Σε αυτή τη διαδρομή, ηχογράφησα ήχους, τράβηξα φωτογραφίες, έγραψα κείμενο και κάπως έτσι, άρχισε να διαμορφώνονται στρώματα πολλαπλών επιπέδων που συνδέονται όλα μεταξύ τους.

Μέσα από τις ιστορίες των ντόπιων, αν αντιλήφθηκα σωστά, παρουσιάζεις μια ζωντανή καλλιτεχνική/φωτογραφική αφήγηση...

Ναι.. αυτά τα στρώματα που ανέφερα προηγουμένως άρχισαν να σχηματίζουν μοτίβα κίνησης και σωματικές αισθήσεις. Παράληλλα, οι εικόνες που απαθανάτισα μεταμορφώθηκαν σε ένα τεράστιο κολάζ (το οποίο τυπώνεται ως μέρος της παρέμβασης κατά την παράστασή μου), όπου το σώμα μου βρίσκεται ανάμεσα στο φυσικό και το ανθρωπογενές τοπίο. Επιπλέον, δημιουργήθηκε και ένα ηχητικό τοπίο, το οποίο φτιάχτηκε από ήχους που σπινθήραζαν στα αυτιά μου καθώς πήγαινα από το ένα σημείο στο άλλο.

Μέσα από την επαφή σου με τους ντόπιους. Υπάρχει μία ανάγκη για επικοινωνία και συζήτηση, τι πιστεύεις;

Η επικοινωνία για μένα είναι το soft spot αλλά και η ευχαρίστησή μου. Είμαι ένας πολύ ανοιχτός ενεργειακός άνθρωπος, έτσι πάντα είμαι πρόθυμη να αγκαλιάσω ό,τι είναι έξω από τον εαυτό μου. Να ακούω, να είμαι περίεργη, να γεμίζω και να συμφωνώ και να διαφωνώ με σεβασμό.

Performance:

Charlene Galea | «Cordial Encounters»

Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου | 18.20-18.50

Αριάνα Μαρκουλίδης

Υπάρχει μια ενδιαφέρουσα ιστορία πίσω από τη χορευτική παράσταση, η οποία σχετίζεται με το ράψιμο και το κέντημα. Μίλησε μας γι’ αυτή.

Ο πυρήνας του κομματιού είναι προσωπικός. Εξερευνώ τη σχέση που είχε η μητέρα μου με τη χειροτεχνία, το ράψιμο, το κέντημα, το πλέξιμο και το κροσέ, και αναπολώ τις δημιουργίες της μέσα από ιστορίες και κινήσεις. Επιπλέον, αναγνωρίζω και (εκ)τιμώ το χρόνο που αφιέρωσε για να μου διδάξει όλες αυτές τις χειροτεχνίες από νεαρή ηλικία.

Η μητέρα μου πέθανε το 2010 και όταν μου δίδαξε αυτές τις δεξιότητες ήμουν μεταξύ 7-12 ετών. Από τότε δεν είχα ασχοληθεί με τα περισσότερα από αυτά για πολλά χρόνια. Επέστρεψα κοντά τους ως ενήλικας μετά τα 30 μου. Συνειδητοποίησα το χρόνο και τη φροντίδα που μου είχε αφιερώσει κα αποφάσισα ότι ήθελα να βρω έναν τρόπο να τα αποτυπώσω σε μια παράσταση. Ταυτόχρονα όμως, να βρω και το δικό μου χώρο και τρόπο, αφιερώνοντας χρόνο και φροντίδα στους άλλους μέσω της τέχνης μου που είναι ο χορός και το περφόρμανς.

Πώς αυτή η ιστορία μετουσιώνεται σε μια χορευτική παράσταση;

Έχοντας εκπαιδευτεί ως χορεύτρια, το κύριο πεδίο δράσης μου είναι ο αυτοσχεδιασμός και η στιγμιαία σύνθεση. Δημιουργώ δικές μου δουλειές από το 2009, αλλά τα τελευταία χρόνια νιώθω ότι έχω βρει τη φωνή και τη μεθοδολογία που με εκφράζει περισσότερο: Αντι να κλειδώνω την κίνηση επιστρέφω σε συναισθήματα και αναμνήσεις που φέρνουν συγκεκριμένες ποιότητες και δυναμικές. Στο συγκεκριμένο έργο δούλευα για περίπου ενάμιση χρόνο, χρησιμοποίησα τη δημιουργική γραφή ως πηγή υλικού για πολλές από τις ενότητές του. Σε αυτό το διάστημα επισκέφτηκα την Κορνουάλη, από την οποία κατάγεται η μητέρα μου, προκειμένου να αποτυπώσω μερικά από τα συναισθήματα και τις αναμνήσεις από το σημείο όπου πρωτοπήρε τις δεξιότητές της στη χειροτεχνία.

Με τη βοήθεια της δραματουργού μου Έλενας Αγαθοκλέους, δημιουργήσαμε μια δομή για το κομμάτι, και το χωρίσαμε σε ενότητες όπου μοιράζομαι τις ιστορίες και τις σκέψεις μου μέσω κειμένου, κίνησης, συνομιλιών με το κοινό, και ήχου.

Μπορεί να θεωρηθεί η κίνηση των χεριών, κατά το κέντημα, χορευτική;

Όλα εξαρτώνται από το μάτι του θεατή. Εάν φοράτε τα κατάλληλα γυαλιά, τότε η κάθε κίνηση είναι χορός.

Επιπλέον, το κέντημα συχνά στην Κύπρο αγκαλιάζεται μέσα από την οπτική της «παράδοσης». Μπορεί να μας πεις πως αυτό μπορεί να παρουσιαστεί και μέσα από τον άξονα του φετινού φεστιβάλ «Ξαρκής», «Unearthing care: Οικολογίες συνεργασίας».

Υπάρχει μια στιγμή στην αρχή του έργου όπου ο θεατής κάθεται με μια μικρή ομάδα ανθρώπων και μοιράζεται αναμνήσεις, ενώ ασχολείται με μια χειροτεχνία. Αυτός ο γεμάτος και έγκυος χώρος δημιουργίας και κοινής χρήσης, είναι στιγμή φροντίδας και δεσίματος, μια στιγμή που θεωρώ ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες. Κατά τη διάρκεια της έρευνάς μου, ανακάλυψα τεχνίτες και καλλιτέχνες κλωστοϋφαντουργίας που εισήγαγαν κύκλους πλεξίματος και ραπτικής σε γηροκομεία και σε φυλακές ως μέσο θεραπείας, σύνδεσης, και διατήρησης της κινητικής και πνευματικής επιδεξιότητας. Η επαφή με τη χειροτεχνία σε τέτοια περιβάλλοντα μπορεί να είναι ένας πολύ απλός και αποτελεσματικός τρόπος με τον οποίο ο χρόνος και η φροντίδα μπορούν να ενώσουν και να θεραπεύσουν μια κοινότητα.

Μια διαπίστωση που μοιράζομαι στο έργο μου είναι η εξής: Η μητέρα μου ήταν απίστευτα σχολαστική και ακριβής στην τέχνη της, και τη θαύμαζα γι' αυτό, αλλά το ένιωθα απρόσιτο και βαρύ για μένα. Όταν επανεξέτασα τις δεξιότητές μου στη δημιουργία, αποφάσισα να εξερευνήσω τον τρόπο που κάνω εγώ αυτά τα πράγματα. Πιστεύω ότι δεν δίνουμε πάντα το περιθώριο και την άδεια στον εαυτό μας, προκειμένου να εξερευνήσουμε τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να καταλάβουμε το χώρο ή ακόμα και την παράδοση, με τους δικούς μας όρους.

Η παράδοση είναι ανεκτίμητη, αλλά αυτό δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως ακαμψία.

Κάπως έτσι, γεννιέται και η δική μου ερώτηση προς όλους μας: Πώς μπορούμε να επιτρέψουμε στους εαυτούς μας να είμαστε δημιουργικοί και ευέλικτοι με την παράδοση;

Performance:

Taking Care | Αριάννα Μαρκουλίδης

Κυριακή 14 Σεπτεμβρίου | 11.00-12.00 & 17.30-18.30

Alice Consigli

Μιλήστε μας για το έργο «Karma Accelerator».

Το Karma Accelerator είναι ένα σύνολο εξάσκησης που δημιουργεί ένα χώρο δράσης και μεταμόρφωσης των θλίψεων των ανθρώπων. Η λέξη «θλίψη» πρέπει να γίνει κατανοητή όχι απλώς ως θλίψη, αλλά ως οτιδήποτε μας κάνει να κολλήσουμε στη ζωή μας αυτή την κατάσταση: μπορεί να είναι πόνος, θυμός, φόβος, απογοήτευση, θλίψη, οποιουδήποτε είδους μπλόκο θέλουν οι άνθρωποι για να μεταμορφώσουν ή να βρουν μια ενέργεια για να το μετακινήσει είτε και να το αφήσει να φύγει.

Το «Karma Accelerator» είναι ένα κομμάτι της Queer performance που δημιουργήθηκε από την «Once We Were Islands». Δηλαδή, μιας αγγλικής κολεκτίβας που το υλοποίησε το 2017. Όπως είχα την ευκαιρία να μάθω με αυτό το έργο και ένα σύνολο πρακτικών που κρύβονται πίσω από αυτό, ένιωσα πως αυτή η πρακτική μπορεί να αντιπροσωπεύει τις κοινότητές μας. Για αυτόν τον λόγο ζήτησα από το «Once We Were Islands» να συνεργαστούμε για να φέρουμε το «Karma Accelerator» στην Ιταλία και σε όλη την Ευρώπη, έτσι αποφάσισαν να μεταδώσουν το έργο.

Η ιδέα μας είναι ότι αυτό το έργο δεν είναι κανενός: δεν είναι δικό μου, δεν είναι δικό τους. Αντίθετα, θα θέλαμε να συνεχίσουμε και να εμβαθύνουμε στην έρευνα, για να δημιουργήσουμε μια καλλιτεχνική εργαλειοθήκη που θα την έκανε αναπαραγώγιμη για άλλους καλλιτέχνες σε όλες τις κοινότητες.

Τι ακριβώς θα δούμε;​

Μετά από μια περίοδο μερικών ημερών, αφιερωμένη στη συλλογή θλίψεων από μια συγκεκριμένη κοινότητα μέσω ψηφιακών πρακτικών και πρακτικών παρουσίας, το «Karma Accelerator» λαμβάνει χώρα μέσα σε έναν κύκλο φτιαγμένο με αλάτι με μια μικρή ομάδα περφόρμερς οι οποίοι θα κρατάνε αντικείμενα, ρούχα, μικρόφωνα, θυμίαμα και κεριά. Για μια μέρα, αυτοί θα είναι οι «Στεγνοκαθαριστές της Ψυχής». Ένας από αυτούς διαλέγει μια θλίψη και υποδεικνύει επιτελεστικές ενέργειες που πρέπει να γίνουν για να μεταμορφώσουν τα δεινά. Τίποτα δεν είναι σίγουρο, όλα είναι αυτοσχέδια, μπορεί να γίνει μεταμόρφωση, μπορεί και όχι. Μπορείτε να νιώσετε το κλικ;

​Από την Ιταλία, στην Κύπρο και τον Ξαρκή. Πώς προέκυψε;

Είχα την ευκαιρία να γνωρίσω τη Χριστίνα Σκάρπαρη, ιδρύτρια και καλλιτεχνική διευθύντρια του Xarkis, φέτος τον χειμώνα, ενώ σχεδίαζα την ευρωπαϊκή περιοδεία του «Karma Accelerator» ως μέρος μιας αίτησης ευρωπαϊκής επιχορήγησης στην οποία συμμετείχε ο Xarkis. Δυστυχώς δεν κερδίσαμε αυτή την επιχορήγηση, αν και με αυτόν τον τρόπο είχα την ευκαιρία να γνωρίσω το φεστιβάλ Xarkis και να ενημερώνομαι για τις ανοιχτές προσκλήσεις τους για καλλιτέχνες. Αποφάσισα λοιπόν να ξεκινήσω από τα κάτω στρώματα, από τους ανθρώπους, από μια κοινότητα. Έτσι σκέφτηκα ότι η δοκιμή του «Karma Accelerator» στη Λευκωσία θα ήταν πράγματι ο καλύτερος τρόπος για να ξεκινήσω.

Συμμετοχική performance:

Alice Consigli | «Karma Accelerator»

Κυριακή 15 Σεπτεμβρίου 2024 | 21.30

Σχετικά με το Φεστιβάλ Ξαρκής

Το Φεστιβάλ Ξαρκής, το οποίο ιδρύθηκε το 2013, ξεκίνησε ως ένα κοινωνικό πείραμα για να δοκιμάσει ιδέες ανθεκτικότητας, αυτάρκειας, πρακτικών DIY, πολιτιστικής κληρονομιάς και λαϊκής σοφίας, έτσι ώστε να δημιουργήσει μια κοινοτική ταυτότητα εν μέσω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, που στην Κύπρο κορυφώθηκε το 2013. Έντεκα χρόνια αργότερα, σε μια μετα-πανδημική εποχή, εντός της οποίας εξακολουθούμε να βιώνουμε διάφορες κρίσεις, επανεξετάζουμε τη συνάφεια τέτοιων αρχών.

Για το πλήρες πρόγραμμα και εκτενέστερες περιγραφές των φιλοξενούμενων δράσεων του τριημέρου, καθώς και για αγορά εισιτηρίων, επισκεφθείτε τους παρακάτω συνδέσμους:

Ιστοσελίδα ΦΞ: festival.xarkis.org

Εισιτήρια: book-now

Πρόγραμμα ΦΞ: festival.xarkis.org/xarkis_festival_2024.pdf

Παιδιά από 12 ετών και κάτω έχουν δωρεάν είσοδο στο φεστιβάλ.