Η οικία του Θρασυβούλου Τρύφωνος, στη Λευκωσία, που κατεδαφίστηκε στις 31 Ιανουαρίου 2025, είχε αξιολογηθεί ως «αξιόλογο, μοναδικό αναντικατάστατο κτίριο, που χρίζει απαραίτητα να κηρυχθεί διατηρητέο (κατηγορία 1)», αναφέρει σε ανάρτησή του ο αρχιτέκτονας, Καθηγητής του Τμήματος Αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, και μέλος της ΜΚΟ Urban Gorillas, Γιώργος Χατζηχρίστου.

Ο κ. Χατζηχρίστου, μάλιστα, σημειώνει στην ανάρτηση του ότι όντως, για να ληφθεί μια σφαιρική άποψη της περιοχής και να μπορέσει να γίνει πιο εμπεριστατωμένη αξιολόγηση, η καταγραφή συμπεριέλαβε όλο τα τεμάχια της περιοχής. Ωστόσο, υπήρξε κατηγοριοποίηση των οικοδομών με την οικία του Θρασυβούλου Τρύφωνος να συμπεριλαμβάνεται σε αυτές της κατηγορίας 1.

Στην ανάρτησή του, καταγράφεται επίσης και η κατηγοριοποίηση των οικοδομών σε 6 ενότητες:

1. ΑΞΙΟΛΟΓΟ ΚΤΙΡΙΟ ΩΣ ΜΟΝΑΔΙΚΟ (ΑΝΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΤΟ). Στην κατηγορία αυτή εμπίπτουν τα κτίρια (και οι κατασκευές) που κρίνονται αναντικατάστατα, ανεξάρτητα λειτουργίας και μεγέθους και χρονολογίας κατασκευής. Πιθανή κατεδάφιση τους ή σοβαρή τροποποίηση τους θα αλλοίωνε το χαρακτήρα της πόλης ή του περιβάλλοντα χώρου. Συστήνεται ιδιαίτερη προσοχή σε οποιαδήποτε επέμβαση που πιθανώς να αλλοίωνε αρνητικά το χαρακτήρα των κτιρίων. Κάποια δε από τα προτεινόμενα κτίρια πιθανώς να έχουν ήδη τύχει άστοχων (και αυθαίρετων) παρεμβάσεων για τα οποία πρέπει να ζητηθεί αποκατάσταση.

2. ΑΞΙΟΛΟΓΟ ΚΤΙΡΙΟ ΩΣ ΤΜΗΜΑ ΜΙΑΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΚΤΙΡΙΩΝ. Στην κατηγορία αυτή προτείνονται κτίρια τα οποία δεν είναι απαραίτητα αναντικατάστατα ή και εξαιρετικής αρχιτεκτονικής ποιότητας, αλλά λειτουργούν ως μια ενότητα στην περιοχή τους. Οι ενότητες αυτές μπορούν να αποτελούνται από:

Α. Κράμα με διάφορα κτίσματα διαφόρων χρονολογιών (προσδίδοντας έτσι τη χρονική συνέχεια στο χαρακτήρα της περιοχής).
Β. Από παρόμοια κτίρια χαρακτηριστικά μιας δεδομένης χρονολογικής περιόδου, τα οποία δεν λειτουργούν ως μονάδες αλλά αποτελούν ενότητα ιδιαίτερης πολεοδομικής σημασίας.

3. ΑΞΙΟΛΟΓΟ ΚΤΙΡΙΟ ΩΣ ΕΡΓΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑ. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται τα αξιόλογα κτίρια σημαντικών Κυπρίων αρχιτεκτόνων, συμπεριλαμβανομένων των Νεοπτόλεμο Μιχαηλίδη, Πόλυ Μιχαηλίδη, Πεύκιο Γεωργιάδη, γραφείο αδελφών Φιλίππου κ.α. Τα κτίρια πιθανότατα να εντάσσονται και στην πρώτη κατηγορία. Παράλληλα, (παρόλες τις οποιεσδήποτε αντιδράσεις) πρέπει, σύντομα κιόλας, να θεωρηθούν και να αξιολογηθούν τα κτίρια που δημιουργοί τους είναι διεθνούς εμβέλειας αρχιτέκτονες όπως του Jean Nouvel και της Zaha Hadid, όπως και πιθανώς και επιπτώσεις που θα έχουν στα προσκείμενα τεμάχια.

4. ΑΞΙΟΛΟΓΑ ΚΤΙΡΙΑ /Η ΑΞΙΟΛΟΓΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ. Περιλαμβάνει κτίρια τα οποία από μόνα τους ή κάποια από τα στοιχεία τους διαθέτουν αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον ή και κτίρια που μπορούσαν να ανήκουν στην πρώτη κατηγορία αλλά έχουν αλλοιωθεί σοβαρά.

5. ΚΤΙΡΙΑ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΟΥΣ. Πιθανότατα σε αυτή την κατηγορία να ανήκουν κτίρια τα οποία μπορεί να χαρακτηριστούν ως και ανιαρά, αλλά αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα των αρχιτεκτονικών τάσεων της εποχής τους.

6. ΚΤΙΡΙΑ ΜΕ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΗΤΑ. Τα κτίρια αυτά μπορεί να εμπίπτουν και σε άλλες κατηγορίες. Σηματοδοτούν ή συγκροτούν πολεοδομικά ορόσημα και κρίνονται απαραίτητα στη διατήρηση του συγκεκριμένου χαρακτήρα της πόλης.

Αξίζει να τονιστεί ότι στη μελέτη, επισημαίνεται ότι τουλάχιστον οι κατηγορίες 1,6 και 2 πρέπει να τύχουν άμεσων μέτρων προστασίας.

«Τα διάφορα παρεμφερή θέματα, μέτρα προστασίας των κτιρίων, επιδοτήσεις κλπ χρίζουν δεύτερης κατηγοριοποίησης η οποία θα πρέπει να συναποφασιστεί με τις αρμόδιες αρχές: Κτίρια με την ίδια σημαντικότητα μπορούν να τύχουν διαφοροποίηση στο βαθμό των επιδοτήσεων, ειδικά όσο αφορά στα σύγχρονα κτίρια» καταλήγει.

Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τον κ. Χατζηχρίστου, η μελέτη, την οποία παρέδωσε τον Ιούλιο του 2008, αφορούσε την αξιολόγηση των κτιρίων της περιοχής της εκτός των τειχών Λευκωσίας, η οποία επεκτείνεται σε ένα εύρος με πολεοδομική οντότητα, κατά μήκος των Ενετικών τειχών.

Η μελέτη, όπως επισημαίνει και ο κ. Χατζηχρίστου, έγινε με ανάθεση από τον Δήμο Λευκωσίας, σε επικοινωνία με την Αγνή Πετρίδου και την Αθηνά Παπαδοπούλου, και παραδόθηκε στην Πολεοδομία για αξιολόγηση.

Διαβάστε όλη την ανάρτηση:

Τι είχαν δηλώσει Γιωρκάτζης και ΥΠΕΣ για τη μελέτη

Υπενθυμίζεται δε ότι, για τη συγκεκριμένη μελέτη και λίστα είχε κάνει αναφορά και ο Πρόεδρος του ΕΟΑ Λευκωσίας και πρώην Δήμαρχος, Κωνσταντίνος Γιωρκάτζης, δηλώνοντας πως ο Δήμος Λευκωσίας είχε εντοπίσει αριθμό αξιόλογων κτιρίων και ετοίμασε λίστα, την οποία απέστειλε στο Τμήμα Πολεοδομίας, ωστόσο δεν έτυχε κάποιας περαιτέρω ενέργειας. Μάλιστα, μιλώντας στην ραδιοφωνική εκπομπή «Πρωινή Επιθεώρηση» και την Κατερίνα Ηλιάδη, στον Πολίτη 107.6 & 97.6, ο κ. Γιωρκάτζης, τόνισε ότι είχε αποστείλει και υπενθυμίσεις στο αρμόδιο Τμήμα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Τα ρίχνει στην Πολεοδομία για τα διατηρητέα ο ΕΟΑ Λευκωσίας - Τι αναφέρει για την Οικία Θρασύβουλου Τρύφωνος

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: ΥΠΕΣ: Ξεκινά προεργασία για κτίρια σύγχρονης αρχιτεκτονικής αξίας - Τι λέει για οικία Θρ. Τρύφωνος

Τα όσα αποκάλυψε ο κ. Γιωρκάτζης, διέψευσε η προϊσταμένη του κλάδου διατήρησης του Τμήματος Πολεοδομίας, Γιόλα Κούρου. Συγκεκριμένα, στην ίδια ραδιοφωνική εκπομπή, στον Πολίτη 107.6 & 97.6, η κα Κούρου σημείωσε ότι «όσον αφορά τη μελέτη [που ανέφερε ο πρώην δήμαρχος Λευκωσίας] ήταν μία ανάθεση σε ιδιώτη μελετητή ο οποίος κατέγραψε όλα τα κτήρια στην περιοχή εκτός των τειχών και αποστάλθηκε χωρίς την όποια καταγραφή των αξιόλογων κτηρίων που θεωρούσε ο ίδιος ο Δήμος. Από εκεί και πέρα, εξ' όσων γνωρίζω, δε έχω υπόψιν μου οποιεσδήποτε επαφές του Δήμου για την ενημέρωση που μας έστειλε».

Επιπλέον, ο υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Ιωάννου, τόνισε ότι η συγκεκριμένη κατοικία δεν ήταν ούτε στη μια περιοχή, ούτε στην άλλη, ούτε είχε υποβληθεί αίτημα για να κριθεί διατηρητέα από την αρμόδια τοπική αρχή, που είναι ο Δήμος Λευκωσίας ή από τους ιδιοκτήτες.