Ξεκίνησα να γράφω κάτι για τα social και τελικά έγινε τόσο μεγάλο που θέλω να το μεταφέρω εδώ. Είναι μερικές σκόρπιες σκέψεις για τη γλώσσα και την εξέλιξή της την εποχή -λέμε τώρα- της τεχνητής νοημοσύνης όπου όλα μπορούμε να τα μεταφράσουμε σε λίγα λεπτά. Όλα; Δεν είμαι και τόσο σίγουρη. Ας τα πάρουμε όλα από την αρχή. 

Αφού για ώρες έσπαγα το κεφάλι μου και λύση δεν έβρισκα, αποφάσισα να πάρω «τη βοήθεια του κοινού» κι έτσι έκανα την παρακάτω ανάρτηση:

«Και ήρθε η ώρα που κόλλησα και ζητώ τη βοήθεια του κοινού, εσάς των φίλων μου, των gamers. Ο Juul καθόρισε τρεις τύπους αφήγησης στα παιχνίδια: Games of progression (προόδου), emergence και abstract (αφηρημένα) games. Πώς στην ευχή μεταφράζεις το emergence στα ελληνικά; Το emergent gameplay είναι καθιερωμένος όρος, ειδικά στα βιντεοπαιχνίδια. Στα ελληνικά όμως; Χίλια ευχαριστώ για τη βοήθεια.»

Σας ανθολογώ μερικές από τις απαντήσεις: 

*«Το emergent storytelling το αποδίδουμε ως 'ανακύπτουσα αφήγηση'. Στη μετάφαση του Art of Game Design (Κλειδάριθμος) το emergence το λέμε ανάδυση. Γενικά, αν δεν μπει σε παρένθεση και ο αγγλικός όρος, δύσκολα θα το καταλάβει ο αναγνώστης.»

*«Στα ελληνικά, το emergent gameplay δεν έχει κάποιον απόλυτα καθιερωμένο όρο, αλλά η πιο συνηθισμένη προσέγγιση είναι να το μεταφράσεις περιγραφικά. Μια καλή απόδοση θα μπορούσε να είναι 'παιχνίδι αυθόρμητης εξέλιξης' ή 'παιχνίδι που προκύπτει'. Αν το θέλεις πιο σύντομο, μπορείς να το πεις απλά 'αυθόρμητο παιχνίδι', αν και αυτό δεν αποδίδει πλήρως τη φιλοσοφία του όρου.

Αν θες κάτι πιο ακαδημαϊκό, μπορείς να πεις 'παιχνίδι με αναδυόμενη συμπεριφορά'. Αλλά αν μιλάς σε gamers, ίσως είναι καλύτερο να χρησιμοποιήσεις τον αγγλικό όρο και να τον εξηγήσεις!

(Η παραπάνω εξήγηση είναι της φίλης μου της Αλεξάνδρας. Έτσι ονόμασα το ChatGPT.)»

*«Δεν έχω κάποια καλή πρόταση, αλλά πιστεύω ότι πρέπει να πας πολύ ελεύθερα εδώ. Αν το progressions narrative έχει να κάνει με τη γραμμή εξέλιξη της ιστορίας (π.χ. σε ένα παιχνίδι στρατηγικής που ακολουθείς την πορεία ενός ιστορικού προσώπου), το emergent gameplay έχει να κάνει με παιχνίδια όπου οι παίκτες έχουν μεγάλο βαθμό αυτονομίας και η ιστορία και οι ρόλοι των χαρακτήρων δεν είναι προκαθορισμένοι αλλά αναδύονται μέσα από τις πράξεις τους (π.χ. τo Minecraft). Οπότε, πιστεύω ότι αυτό πρέπει να αποτυπωθεί κάπως. Ευέλικτη αφήγηση; αυτόνομη; Δύσκολο.»

*«Το emergent gameplay στα ελληνικά θα μπορούσε να μεταφραστεί ως 'αναφαινόμενο παιχνίδι', αν ψάχναμε κάποιον ακαδημαϊκίζοντα όρο, αλλά για καλύτερη συνεννόηση θα το έλεγα περιφραστικά, κάτι σαν 'παιχνίδι που προκύπτει σαν συνέπεια των πράξεων του παίκτη'.»

*«Αν πάμε πίσω στην ταξινόμηση του R.Caillois για τα agon (ανταγωνισμός), alea (τύχη), mimicry (μίμηση) και ilinx (ίλιγγος), μήπως το emergence αφορά ένα αμάλγαμα των 4;»

*«Προκύπτουσα, μη γραμμική αφήγηση.»

*«Δεν πιστεύω πως η μετάφραση της λέξης προσφέρει πολλά ως απόδοση του όρου. Βρίσκω πιο λογικό και ταιριαστό κάτι σαν 'απρογραμμάτιστο' ή, καλύτερα, 'ελεύθερο'.»

*«Θα κρατούσα σίγουρα τον αγγλικό όρο σε παρένθεση, σε απόλυτη μετάφραση αναδυόμενο και σε ελεύθερη μετάφραση παιχνίδι σύνθετης δυναμικής.»

Μέχρι τώρα είμαι σίγουρη ότι έχετε καταλάβει τι είναι, αλλά, όπως κι εγώ, διστάζετε να επιλέξετε μετάφραση/απόδοση. Θα μαντέψατε, ίσως, ότι τελικά επέλεξα το «αναδυόμενα», αλλά το έκανα θυμωμένη. Θυμωμένη γιατί στον κόσμο της τεχνολογίας όλο και πιο συχνά συναντάω όρους που κανείς μας δεν έχει κάτσει να μεταφράσει. Ποιος σκοτίστηκε τώρα; Πες emergent να τελειώνουμε βρε αδελφέ. Και όσοι νοιαζόμαστε για την ουσία δεν θα σκάσουμε για τη μορφή γιατί κανείς μας δεν θα γράψει στα ελληνικά κάτι, θα το γράψουμε απευθείας στα αγγλικά γιατί αυτή είναι η γλώσσα της ακαδημαϊκής δημοσίευσης. Όπως αγγλικά είναι και η γλώσσα του gaming (είδατε;), των προγραμματιστών, του μάρκετινγκ (εδώ είναι και τα social μην ξεχνιόμαστε, βάλε πέντε κιλά engagement και καμιά εικοσαριά likes). Και πόσων άλλων, ακόμα, μου διαφεύγει.

Και πριν να το καταλάβουμε, τα αγγλικά δεν θα είναι η δεύτερή μας γλώσσα για να συνεννοούμαστε όλοι με όλους αλλά θα βρίσκονται μέσα στη δική μας γλώσσα ατάκτως ερριμμένα.