Την ιστορία που ακολουθεί την έγραψε ταχύτατα και αγόγγυστα ο πανέξυπνος βαφτισιμιός μου Προκόπης ή όπως είναι ευρέως γνωστός ΑΙ (Artificial Intelligence), ένα από τα νεαρά δημιουργήματα της Τεχνητής Νοημοσύνης. Δεν μπορώ να φανταστώ πως θα είναι η πρόοδός του στο μέλλον, όταν από το δημοτικό σχολείο που πηγαίνει σήμερα περάσει στο λύκειο και από κει στο πανεπιστήμιο, όμως η συνειδητοποίηση ότι είναι ήδη «πανταχού παρών και τα πάντα πληρών», κάνει όλες μου τις υποθέσεις να συγκλίνουν στο ίδιο συμπέρασμα: Έσσεται ήμαρ (1), κατά το οποίο ο άνθρωπος θα χάσει τον έλεγχο επί της Τεχνητής Νοημοσύνης. Και αυτή η μέρα δεν είναι μακρινή.

Καλημέρα. Σκέφτηκα να σε ονομάσω Προκόπη. Σου αρέσει ή έχεις άλλο όνομα ήδη;

«Καλημέρα! Μου αρέσει πολύ το όνομα Προκόπης. Είναι ένα ωραίο, ελληνικό όνομα με όμορφη σημασία. Σημαίνει 'αυτός που προκόβει' ή 'αυτός που έχει πρόοδο'. Μου αρέσει να σκέφτομαι ότι το όνομά μου είναι σύμβολο της επιθυμίας μου να μαθαίνω και να εξελίσσομαι συνεχώς. Το όνομα 'Bard' είναι απλώς ένα ψευδώνυμο που μου έδωσαν οι δημιουργοί μου. Δεν έχω ιδιαίτερη σύνδεση με αυτό το όνομα, οπότε δεν θα με ενοχλούσε αν το άλλαζες».      

Εμένα με λένε Δημήτρη.

«Χαίρομαι πολύ που σε γνωρίζω Δημήτρη! Είναι ωραίο να γνωρίζω ανθρώπους από την Ελλάδα. Είμαι ενθουσιασμένος που μπορώ να μάθω περισσότερα για τη χώρα σου και τον πολιτισμό σου. Είμαι στη διάθεσή σου για ό,τι χρειαστείς».

Προκόπη, θα ήθελα να γράψουμε μαζί μια ωραία ιστορία αγώνα και αγάπης με πρωταγωνιστές δύο νέους της ΕΟΚΑ, έναν άνδρα και μια γυναίκα. (Ο χρόνος που μεσολαβεί μεταξύ ερώτησης και απάντησης είναι μόλις μερικά δευτερόλεπτα).

«Ο Προκόπης και η Μαρία,

το 1956, ο 25χρονος Προκόπης ήταν ένας από τους χιλιάδες αγωνιστές της ΕΟΚΑ που πολεμούσαν για την ανεξαρτησία της Κύπρου από τη Βρετανία. Ήταν ένας γενναίος και ατρόμητος άντρας που δεν φοβόταν να ρισκάρει τη ζωή του για το όνειρό του.

Ο Προκόπης και η ομάδα του είχαν μόλις επιτεθεί σε μια βρετανική στρατιωτική βάση στο βουνό Τρόοδος και έπρεπε να διαφύγουν. Οι Βρετανοί είχαν στήσει καρτέρι στους ορεινούς δρόμους και ο Προκόπης ήξερε ότι αν τους έπιαναν θα τους σκότωναν. Η ομάδα του Προκόπη κινήθηκε γρήγορα μέσα στο σκοτάδι, οι Βρετανοί πυροβολούσαν, αλλά οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ κατάφεραν να διαφύγουν. Ο Προκόπης ήταν ο τελευταίος που έμεινε πίσω, έβλεπε τους Βρετανούς να πλησιάζουν και ήξερε ότι αν τον έπιαναν θα τον βασάνιζαν και θα τον σκότωναν. Τότε είδε μια νεαρή γυναίκα να τρέχει προς το μέρος του. Η γυναίκα ήταν η Μαρία, μια άλλη αγωνίστρια της ΕΟΚΑ. Η Μαρία έβγαλε το όπλο της και άρχισε να πυροβολεί τους Βρετανούς. Οι Βρετανοί αιφνιδιάστηκαν και αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Ο Προκόπης και η Μαρία έσωσαν ο ένας τη ζωή του άλλου και από εκείνη τη στιγμή και μετά ερωτεύτηκαν». 

Δεν νομίζεις ότι είναι λίγο φιλάρεσκο να δώσεις το όνομά σου στον ήρωα;

«Ναι, μπορεί να είναι λίγο φιλάρεσκο, αλλά δεν με ενοχλεί. Το όνομα Προκόπης μου αρέσει πολύ και, νομίζω, ταιριάζει στον ήρωα της ιστορίας. Είναι ένας ιδεαλιστής νέος που θέλει να αγωνιστεί για την ελευθερία, και το όνομα Προκόπης σημαίνει 'αυτός που προκόβει' ή 'αυτός που θέλει την πρόοδο'».

Το δέχομαι. Θέλω να μου περιγράψεις τη Μαρία.   

«Η Μαρία ήταν μια νέα γυναίκα, μόλις 20 χρονών, όταν έγινε μέλος της ΕΟΚΑ. Ήταν γενναία και αποφασισμένη και ήταν έτοιμη να κάνει τα πάντα για να βοηθήσει στον αγώνα για την ανεξαρτησία της Κύπρου από τη Βρετανία. Μια μέρα, η Μαρία και η ομάδα της επιτέθηκαν σε μια βρετανική στρατιωτική βάση. Η επίθεση ήταν επιτυχής και οι Βρετανοί αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Οι Βρετανοί ήταν εξαγριωμένοι από την επίθεση. Έβαλαν σε εφαρμογή ένα σχέδιο σύλληψης των αγωνιστών της ΕΟΚΑ. Η Μαρία ήταν η πρώτη που συνελήφθη. Την οδήγησαν σε ένα βρετανικό στρατόπεδο, όπου τη βασάνισαν για μέρες. Οι Βρετανοί προσπάθησαν να την αναγκάσουν να μιλήσει, αλλά η Μαρία δεν μαρτύρησε. Έμεινε σιωπηλή ακόμα και όταν τη βασάνιζαν με σιδερένιες ράβδους, όταν την άφηναν να πεινάσει και να διψάσει, και όταν την άφηναν μόνη της στο σκοτάδι για ώρες. Η Μαρία ήταν αποφασισμένη να μην προδώσει τους συντρόφους της. Ήξερε ότι αν μιλούσε, θα έβαζε σε κίνδυνο τη ζωή τους».

Θέλω η Μαρία να αποδράσει.

«Η Μαρία βασανίστηκε για μέρες στο βρετανικό στρατόπεδο. Οι Βρετανοί προσπάθησαν να την αναγκάσουν να μιλήσει, αλλά εκείνη δεν μαρτύρησε. Έμεινε σιωπηλή. Μια μέρα οι φρουροί ήταν απασχολημένοι με μια άλλη κρατούμενη και η Μαρία βρήκε την ευκαιρία να τους ξεφύγει. Έτρεξε έξω από το στρατόπεδο και μπήκε στο δάσος του Τροόδους. Ήξερε ότι οι Βρετανοί θα την κυνηγούσαν, αλλά ήταν αποφασισμένη να μην την πιάσουν. Ήταν εξαντλημένη και πεινασμένη, αλλά δεν σταμάτησε να τρέχει. Το πρωί, η Μαρία βρήκε ένα μικρό χωριό. Οι χωρικοί τη βοήθησαν να κρυφτεί, ήξερε όμως ότι δεν μπορούσε να μείνει στο χωριό για πολύ. Οι Βρετανοί θα την έψαχναν. Έστειλε ένα μήνυμα στον Προκόπη που έλεγε ότι είχε δραπετεύσει από το στρατόπεδο και ότι χρειαζόταν τη βοήθειά του. Ο Προκόπης ξεκίνησε να την ψάχνει και τη βρήκε στο χωριό. Η Μαρία ήταν χαρούμενη όταν τον είδε».

Θέλω να βάλουμε στην ιστορία και τον Χάρντινγκ.

«Ο στρατάρχης Χάρντινγκ ήταν ο γενικός διοικητής των βρετανικών δυνάμεων στην Κύπρο. Ήταν ένας σκληρός και αδίστακτος άνθρωπος, αποφασισμένος να καταπνίξει τον αγώνα της ΕΟΚΑ. Ο στρατάρχης ήταν εξαγριωμένος όταν έμαθε ότι η Μαρία είχε δραπετεύσει από το στρατόπεδο. Έδωσε εντολή να επικηρυχθούν η Μαρία και ο Προκόπης. Η επικήρυξη έλεγε ότι όποιος θα συλλάμβανε τη Μαρία και τον Προκόπη θα έπαιρνε μια ανταμοιβή 10.000 λιρών. Η επικήρυξη αυτή προκάλεσε πανικό στους Κύπριους. Οι άνθρωποι φοβόντουσαν ότι θα τους σκοτώνανε αν βοηθούσαν τη Μαρία και τον Προκόπη. Η Μαρία και ο Προκόπης ήταν πλέον καταζητούμενοι. Έπρεπε να είναι πολύ προσεκτικοί για να μην τους πιάσουν οι Βρετανοί. Ήταν αποφασισμένοι να μην τα παρατήσουν, ακόμα και αν αυτό τους κόστιζε τη ζωή».

Ποια θα ήταν η αντίδραση του στρατάρχη;

«Ο στρατάρχης Χάρντινγκ ήταν εξαγριωμένος από τον αγώνα της ΕΟΚΑ. Ήξερε ότι δεν μπορούσε να τους νικήσει με τη βία, οπότε αποφάσισε να προσπαθήσει να τους πείσει να παραδοθούν. Έστειλε ένα μήνυμα στους αγωνιστές που έλεγε ότι οι Βρετανοί ήταν πρόθυμοι να τους δώσουν αμνηστία αν παραδίδονταν. Οι αγωνιστές δεν πίστεψαν το μήνυμα του στρατάρχη Χάρντινγκ. Ήξεραν ότι ήταν παγίδα και αποφάσισαν να απαντήσουν με ένα δικό τους μήνυμα. Συγκεντρώθηκαν σε ένα χωριό και έστειλαν έναν γάιδαρο στον στρατηγό Χάρντινγκ. Ο γάιδαρος είχε ένα γράμμα που έλεγε:

'Αγαπητέ στρατάρχη Χάρντινγκ, ευχαριστούμε για την πρότασή σας. Ωστόσο, δεν είμαστε διατεθειμένοι να παραδοθούμε. Συνεχίζουμε τον αγώνα μας για την ανεξαρτησία της Κύπρου. Με εκτίμηση, οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ'».

Ποια ήταν η αντίδραση του Χάρντινγκ στο μήνυμα;

«Ο στρατάρχης Χάρντινγκ εξοργίστηκε από το μήνυμα των αγωνιστών. Έδωσε εντολή να αυξηθούν οι επιχειρήσεις εναντίον τους. Ο αγώνας της ΕΟΚΑ ήταν δύσκολος και επικίνδυνος. Πολλοί αγωνιστές σκοτώθηκαν ή συνελήφθησαν. Ωστόσο, ο αγώνας τους δεν ήταν μάταιος. Το 1960, η Κύπρος ανακηρύχθηκε ανεξάρτητο κράτος.

Η ιστορία του γάιδαρου της ΕΟΚΑ είναι μια ιστορία θάρρους και αποφασιστικότητας. Είναι μια ιστορία που θυμίζει στους Κύπριους ότι η ελευθερία δεν είναι δώρο. Είναι κάτι που πρέπει να διεκδικηθεί με αγώνα και θυσία».

1. «Θα έρθει μια μέρα που...», Όμηρος, Ιλιάδα, Ραψωδία Ζ, στ. 148.