Σας υποσχέθηκα την περασμένη εβδομάδα ότι θα κουβεντιάσουμε για τις φάρμες ειδήσεων, που με την ανάδυση της παραγωγικής Τεχνητής Νοημοσύνης γνωρίζουν μια νέα άνθηση.

Οι φάρμες ειδήσεων, επίσης γνωστές ως φάρμες περιεχομένου ή clickbait, είναι διαδικτυακές επιχειρήσεις που παράγουν μεγάλη ποσότητα άρθρων, βίντεο και άλλου περιεχομένου. Αυτό το περιεχόμενο είναι συχνά χαμηλής ποιότητας και έχει σχεδιαστεί κυρίως για να προσελκύσει όσο το δυνατόν περισσότερους διαδικτυακούς επισκέπτες ώστε να δημιουργήσει διαφημιστικά έσοδα. 

Οι ειδησεογραφικές φάρμες παράγουν περιεχόμενο που συνήθως έχει σχεδιαστεί για να κατατάσσεται υψηλά στα αποτελέσματα των μηχανών αναζήτησης για διάφορα θέματα, ανεξάρτητα από την ακρίβεια, το βάθος ή τη δημοσιογραφική ακεραιότητα του υλικού. Το περιεχόμενο δημιουργείται συνήθως από κακοπληρωμένους «εργάτες» ή αυτοματοποιημένα συστήματα που παράγουν άρθρα με… το κιλό. Τα άρθρα αυτά δίνουν προτεραιότητα σε δημοφιλείς λέξεις-κλειδιά και εντυπωσιακούς τίτλους έναντι της πραγματικής ακρίβειας και της συνάφειας για να δελεάσουν τους χρήστες να κάνουν κλικ.

Ειδησεογραφικές φάρμες υπήρχαν από τις πρώτες μέρες του διαδικτύου, αλλά άνθησαν με την άνοδο των μεθόδων βελτιστοποίησης για τις μηχανές αναζήτησης (SEO) στα τέλη της δεκαετίας του 2000 και στις αρχές της δεκαετίας του 2010. Οι εταιρείες αυτές χρησιμοποιούσαν αλγόριθμους για να εντοπίζουν τους όρους αναζήτησης που είναι δημοφιλείς και να παράγουν γρήγορα περιεχόμενο που να ταιριάζει με αυτούς τους όρους. Τα επιχειρηματικά τους μοντέλα βασίζονταν στη δημιουργία μαζικής επισκεψιμότητας ώστε να μεγιστοποιήσουν τα διαφημιστικά έσοδα. Η εξάπλωση των social τροφοδότησε περαιτέρω την ανάπτυξή τους, επιτρέποντάς τους να διαδίδουν το περιεχόμενό τους άμεσα, συχνά αξιοποιώντας εντυπωσιακούς ή παραπλανητικούς τίτλους για να γίνουν viral. Το φαινόμενο αυτό αναφέρεται συχνά ως «clickbait».

Σε απάντηση στην εκρηκτική τους άνοδο, η Google κυκλοφόρησε ενημερώσεις στους αλγόριθμους αναζήτησής της (κυρίως την ενημέρωση «Panda» το 2011) για να χαμηλώσει την κατάταξη των ιστότοπων που παράγουν μαζικά περιεχόμενο χαμηλής ποιότητας. Η κίνηση αυτή επηρέασε σημαντικά την ορατότητα και την κερδοφορία πολλών από αυτές.

Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης έχουν επίσης λάβει κάποια μέτρα για να μειώσουν τη διάδοση χαμηλής ποιότητας, παραπλανητικού ή εντυπωσιοθηρικού περιεχομένου. Προσάρμοσαν τους αλγορίθμους τους ώστε να δίνουν προτεραιότητα σε περιεχόμενο που να εμπλέκει τους χρήστες με πιο ουσιαστικό τρόπο και έχουν εφαρμόσει μέτρα ελέγχου των γεγονότων για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, ιδιαίτερα μετά τα αυστηρά μέτρα που τους επέβαλε η ΕΕ. Έτσι όταν τα fake news μπήκαν στην καθημερινότητά μας, το κοινό άρχισε να ευαισθητοποιείται κατιτίς παραπάνω, όχι όμως όσο θα έπρεπε. 

Την ίδια ώρα, η προσβασιμότητα στην παραγωγική Τ/Ν, δίνει νέα νιότη στις φάρμες. Αυτοματοποιημένα bots, video deep fakes, όλα πια είναι εύκολα και προσιτά σε όλους. Τον περασμένο Απρίλιο, μια έρευνα της NewsGuard αποκάλυψε σχεδόν 50 ιστότοπους που δημοσιεύουν περιεχόμενο σε επτά γλώσσες, το οποίο έχει δημιουργηθεί εξ ολοκλήρου από Τεχνητή Νοημοσύνη. Περιγράφει τα άρθρα ως «χαμηλής ποιότητας» και «clickbait». Ορισμένα φαίνεται να έχουν σχεδιαστεί απλώς για να παράγουν χρήματα, προβάλλοντας διαφημίσεις και συνδέσμους θυγατρικών στους αναγνώστες. Άλλα μπορεί να έχουν έναν πιο κακόβουλο σκοπό, όπως η διάδοση παραπληροφόρησης, θεωριών συνωμοσίας ή προπαγάνδας.

Για τις ευθύνες των social ως εταιρείες και της πολιτείας ως ρυθμιστή έχουμε μιλήσει συχνά και θα μιλήσουμε και πάλι. Σήμερα όμως φοβάμαι τόσο ότι θα πνιγούμε από σκουπίδια, που το τελευταίο οχυρό που μας μένει είναι η προσωπική μας προστασία. Το πιο εύκολο απ' όλα είναι να διαχωρίζουμε τα μέσα ενημέρωσης από τις φάρμες. Τα μέσα έχουν όνομα, οι φάρμες μόνο πηχυαίους τίτλους. Να διαχωρίζουμε επίσης τους δημοσιογράφους, οι οποίοι επίσης έχουν όνομα από τα bots. Και όχι επειδή μας ενοχλούν αυτά που ακούμε, βλέπουμε και διαβάζουμε από τα μέσα να ψάχνουμε θεωρίες συνωμοσίας από τις φάρμες για να τα ερμηνεύσουμε. Κριτική σκέψη χρειάζεται. Και να συμφωνήσω ότι στο παρελθόν -κι ακόμα και τώρα- κάποια μέσα ενημέρωσης προτίμησαν κι αυτά το clickbait ή την προπαγάνδα. Αλλά τουλάχιστον αυτά είναι όλα στο φως και ανοιχτά στον δημόσιο διάλογο. Ενώ στο σκοτάδι, με το μόνο φως να έρχεται από την οθόνη είμαστε μόνοι, ευάλωτοι και απροστάτευτοι. Οι φάρμες είναι εκεί, ας μην γινόμαστε τα ζώα τους.