Η περασμένη εβδομάδα ήταν ιδιαίτερα δραστήρια για την Κομισιόν. Έπιασε τις μεγάλες πλατφόρμες και άρχισε το… ξύλο! Πού πονεί και πού σε σφάζει.

Οι εταιρείες πίσω από τις μεγάλες πλατφόρμες, σύμφωνα με τους δύο εμβληματικούς νέους νόμους της ΕΕ, την Πράξη για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες και την Πράξη για την Ψηφιακή Αγορά (DMA), είναι έξι: η Alphabet (Google), η Meta (Facebook και Instagram), η Apple, η ByteDance (TikTok), η Microsoft και η Amazon.

Με τους δύο αυτούς νόμους να είναι σε ισχύ εννέα μήνες, ένα από τα πρώτα πράγματα που έκανε η Κομισιόν ήταν να τσεκάρει εάν οι πλατφόρμες τηρούν τους όρους που τους θέτουν οι νόμοι. Έτσι, την περασμένη Δευτέρα η Επιτροπή κίνησε έρευνες μη συμμόρφωσης βάσει της DMA, σχετικά με τους κανόνες της Alphabet για την καθοδήγηση στο Google Play και την αυτοαναφορά στην αναζήτηση Google, τους κανόνες της Apple για την καθοδήγηση στο App Store και την οθόνη επιλογής για το Safari και το μοντέλο «pay or consent» της Meta. Με απλά λόγια, το πρόβλημα είναι ότι δύο από τις εταιρείες κατευθύνουν τον κόσμο στα δικά τους «μαγαζιά» για το κατέβασμα εφαρμογών, η Google στην αναζήτηση στέλνει τον κόσμο πρώτα στις δικές της θυγατρικές. Και τέλος αυτό που έγινε στο Facebook και το Instagram -και όλοι το ζήσαμε-, το μήνυμα εκείνο που μας έλεγε: ή δέχεστε τις διαφημίσεις ή πληρώνετε συνδρομή. Όλα αυτά η Κομισιόν τα έβαλε στο μικροσκόπιο και θα ολοκληρώσει τη διαδικασία εντός 12 μηνών. Τότε η Επιτροπή θα ενημερώσει τους ενδιαφερόμενους για τα προκαταρκτικά της πορίσματα και θα εξηγήσει τα μέτρα που θα πρέπει να λάβει η κάθε εταιρεία προκειμένου να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις ανησυχίες της Επιτροπής.

Σε περίπτωση παράβασης, η Επιτροπή μπορεί να επιβάλει πρόστιμα έως και 10% του συνολικού παγκόσμιου κύκλου εργασιών της εταιρείας. Τα πρόστιμα αυτά μπορούν να φθάσουν το 20% σε περίπτωση επαναλαμβανόμενης παράβασης. Επιπλέον, σε περίπτωση συστηματικών παραβάσεων, η Επιτροπή μπορεί επίσης να θεσπίσει πρόσθετα διορθωτικά μέτρα, όπως να υποχρεώσει μια εταιρεία να πωλήσει μια επιχείρηση ή τμήματα αυτής ή να της απαγορεύσει να αποκτήσει πρόσθετες υπηρεσίες που σχετίζονται με τη συστηματική μη συμμόρφωση.

Η Επιτροπή δεν έμεινε όμως στο τιμωρητικό κομμάτι, την αμέσως επόμενη ημέρα έκανε νέες ανακοινώσεις, αυτήν τη φορά προτρέποντας τις πλατφόρμες να λάβουν προληπτική δράση σε σχέση με την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης ενόψει των ευρωεκλογών.

Οι προαναφερθείσες μεγάλες πλατφόρμες θα πρέπει να θέσουν σε λειτουργία μια στρατιά ελεγκτών και συντονιστών (moderators) στις 24 γλώσσες της ΕΕ. Οι νέοι κανόνες απορρέουν από την Πράξη για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA) της ΕΕ, η οποία ρυθμίζει το περιεχόμενο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και ακολουθούν τη δημόσια διαβούλευση με την κοινωνία των πολιτών και τις ομάδες παρακολούθησης εκλογών που ξεκίνησαν τον περασμένο Φεβρουάριο.

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές, οι εταιρείες τεχνολογίας θα πρέπει να λάβουν έξι μέτρα. Ανάμεσα σε αυτά είναι το fact checking, οι μονάδες αξιολόγησης κινδύνου και η σήμανση του περιεχομένου που παράγεται από τεχνητή νοημοσύνη. Πρέπει επίσης να υπάρχουν πρωτόκολλα κλιμάκωσης και συστήματα ταχείας ειδοποίησης για την καταπολέμηση πιθανών αιχμών παραπληροφόρησης πριν και μετά τις ευρωεκλογές. Τα συστήματα αυτά θα δοκιμαστούν σε μια μεγάλη άσκηση που θα γίνει στα τέλη Απριλίου.

Οι πλατφόρμες δεν είναι νομικά υποχρεωμένες να θέσουν σε εφαρμογή τα νέα μέτρα, αλλά αν δεν διαθέτουν «συστήματα μετριασμού» που να είναι «αποτελεσματικά» ή «καλύτερα» από τα προηγούμενα, μπορεί να αντιμετωπίσουν πρόστιμα έως και 6% των εσόδων τους ή ημερήσια πρόστιμα, αν τελικά δεν συμμορφωθούν με την DSA, η οποία τους υποχρεώνει να καταπολεμήσουν την παραπληροφόρηση, τις ψευδείς ειδήσεις και το επιβλαβές περιεχόμενο.

Η Κομισιόν έχει ήδη αποδείξει ότι δεν διστάζει να ρίξει τα πρόστιμα βροχή στις μεγάλες πλατφόρμες. Φοβάμαι όμως ότι για τις Big Tech είναι πιο εύκολο να πληρώνουν τα πρόστιμα παρά να κάνουν τις τεράστιες επενδύσεις που απαιτούνται για να ικανοποιήσουν τις νομικές απαιτήσεις της ΕΕ.