Το «Παράθυρο» παρουσιάζει το φετινό Φεστιβάλ «Κινηματογραφικές Μέρες Κύπρος 2012» μέσα από τις ταινίες και τους ανθρώπους του.

Κώστας Κωνσταντινίδης [μέλος της καλλιτεχνικής επιτροπής]

Ποια είναι η αξία του Φεστιβάλ «Κινηματογραφικές Μέρες Κύπρος 2012» ως θεσμού;

Το φετινό teaser ίσως επικοινωνεί καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο τρόπο την «αξία» του φεστιβάλ.

Ως καλλιτεχνική επιτροπή επιδιώκουμε την επαφή με τον κόσμο και διαπιστώνουμε ότι κάθε χρόνο αυξάνεται ο αριθμός και ο ενθουσιασμός των κινηματογραφόφιλων, οι οποίοι αναμένουν την έναρξη του φεστιβάλ με μεγάλη ανυπομονησία. Επίσης, τα διάφορα αφιερώματα μάς επιτρέπουν να απομακρυνόμαστε από την «δύσκολη ταινία», η οποία αναπόφευκτα κυριαρχεί στα δύο βασικά προγράμματα του φεστιβάλ, και με αυτό τον τρόπο μπορούμε να προτείνουμε κάτι πιο cult, ποπ ή εμπορικό γιατί ακριβώς δεν θέλουμε να παρουσιαζόμαστε ως ένα ελιτιστικό φεστιβάλ [όπως αποδεικνύει και το teaser άλλωστε].

Τα πιο πάνω και η ένταξη του διαγωνιστικού τμήματος μάς βοήθησαν να αντιμετωπίσουμε την εσωστρέφεια που χαρακτήριζε το φεστιβάλ και έτσι παρατηρείται μια θετική ανταπόκριση από το κοινό και από τον διεθνή κινηματογραφικό χώρο. Η επιθυμία μας είναι το φεστιβάλ να μην είναι απλά μια πλατφόρμα προώθησης του ανεξάρτητου κινηματογράφου, αλλά να είναι μια γιορτή. Βασικός παράγοντας για την υλοποίηση αυτού του στόχου είναι πάντοτε η συμμετοχή και η ενέργεια του κοινού.

Ποιο είναι το πρώτο κριτήριο για μια καλή ταινία;

Η διαδικασία της επιλογής των ταινιών είναι αρκετά δύσκολη γιατί ο χρόνος είναι περιορισμένος και πολλές φορές πρέπει να δούμε ταινίες σε ειδικούς, μη ιδανικούς, χώρους [Viewing libraries] που διαμορφώνουν τα μεγάλα διεθνή φεστιβάλ για να παρέχουν εύκολη πρόσβαση [σε festival programmers και άλλους επαγγελματίες του χώρου] στις ταινίες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Αυτή η επιλογή σε αντίθεση με την αίθουσα προβολής, μάς επιτρέπει να δούμε περισσότερες ταινίες. Προσωπικά κάνω μια αρχική επιλογή με βάση τη θεματολογία [ταινίες που συνήθως επιχειρούν να παρουσιάσουν με ειλικρίνεια την αθέατη πλευρά μιας κοινωνίας ή ενός ευαίσθητου θέματος, ή που προέρχονται από κουλτούρες για τις οποίες δεν έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα] και την προέλευση [υπάρχουν χώρες που παραδοσιακά παράγουν καλό κινηματογράφο]. Ακολούθως αν μια ταινία απο την αρχική λίστα παρουσιάζει το θέμα της με αποτελεσματικό ή/και καινοτόμο τρόπο, τότε καταλήγει σε μια άλλη μικρότερη λίστα η οποία θα παρουσιαστεί στα υπόλοιπα μέλη της επιτροπής και θα συζητηθεί. Σίγουρα δεν υπάρχει ένα κριτήριο ή το «πρώτο κριτήριο», αλλά αν θα έπρεπε να περιοριστώ σε ένα κριτήριο αυτό θα ήταν η απλότητα.

Τι σημαίνει ποιοτικός κινηματογράφος;

Για να απαντήσει κάποιος αυτή την ερώτηση θα πρέπει να γνωρίζει τι είναι ο κινηματογράφος. Επειδή συνεχώς προκύπτουν νέες ιδέες οι οποίες αναθεωρούν την «αξία» κάποιων ταινιών μέσα από τη διαδικασία της έρευνας και μέσα από φεστιβαλικές προτιμήσεις ή αφιερώματα, δεν έχω διαμορφώσει μια συγκεκριμένη αντίληψη για το τι σημαίνει ποιοτικός κινηματογράφος και δεν είμαι σίγουρος αν ένας στέρεος ορισμός του ποιοτικού κινηματογράφου θα έχει οποιαδήποτε ακαδημαϊκή χρησιμότητα. Η ποιότητα εξαρτάται από διάφορους παράγοντες και από διάφορα επιμέρους κινηματογραφικά στοιχεία. Ίσως ο ποιοτικός κινηματογράφος, με τον τρόπο που τον αντιλαμβάνεται ο περισσότερος κόσμος, να είναι με απλά λόγια αυτός που δεν επιδιώκει το χρηματικό κέρδος αλλά την κατάθεση μιας εικαστικής ή πολιτικής άποψης.

 Αν μπορούσε κάποιος να δει μόνο μια ταινία του φεστιβάλ, ποια θα προτείνατε;  

Την ταινία με τίτλο «Κινηματογραφικές Μέρες Κύπρος 2012» η οποία ενώνει με ένα ιδιαίτερο τρόπο 29 διαφορετικές ιστορίες.

Μεγάλη οθόνη ή download;   

Μεγάλη οθόνη. Κινηματογράφος δεν είναι μόνο η ταινία που προβάλλεται σε οποιουδήποτε μεγέθους οθόνη, αλλά είναι κυρίως η εμπειρία της θέασης μιας ταινίας στην κινηματογραφική αίθουσα μαζί με ό,τι προηγείται και ό,τι ακολουθεί: Διαδικασία επιλογής της ταινίας... συνάντηση έξω από το σινεμά... τα trailer πριν την έναρξη της ταινίας [για κάποιους απαραίτητη στιγμή για να είναι ολοκληρωμένη η κινηματογραφική εμπειρία]... σε αυτό το σημείο καταναλώνεις αρκετά ποπ κορν και ρουφάς το αναψυκτικό γιατί μετά ακολουθεί σκοτάδι και μια στιγμιαία σιγή που σου απαγορεύει οποιαδήποτε κίνηση ή θόρυβο... η μουσική των τίτλων έναρξης, το μαγικό χαλί, και το πρώτο πλάνο, η πύλη που σε οδηγεί σε ένα άλλο κόσμο... στη συνέχεια διεγείρονται διάφορα συναισθήματα... το σκοτάδι και η μεγάλη οθόνη εξασφαλίζουν την αδιάκοπη προσοχή... επικρατεί αγωνία λίγο πριν την επίλυση της πλοκής ... τέλος ... η διέγερση των συναισθημάτων αρχίζει να κοπάζει... αξιολόγηση της ταινίας... επιστροφή στην πραγματικότητα ή αναθεώρηση της πραγματικότητας.

Κυπριακό σινεμά: πού ήταν και πού πάει;

Για να γνωρίζουμε που ήταν και που πάει το τοπικό σινεμά πρέπει να γίνει μια συστηματική μελέτη του τι είναι ο κυπριακός κινηματογράφος. Μια τέτοια μελέτη σίγουρα θα βοηθήσει τους Κύπριους δημιουργούς και τους ανθρώπους που διαμορφώνουν κινηματογραφική πολιτική να κατανοήσουν τις αδυναμίες, ιδιαιτερότητες και δυνατότητες του κυπριακού κινηματογράφου. Για να δημιουργηθεί μια δεμένη και εξωστρεφής τοπική κινηματογραφική ταυτότητα θα πρέπει οι δημιουργοί να αναπτύξουν μια άποψη η οποία να έχει κάποια συγγενική ή «συγκρουσιακή» σχέση με τον τρόπο που η μέχρι τώρα κινηματογραφία παρουσιάζει τον τόπο χωρίς όμως να αγνοούνται τα κυρίαρχα θέματα του διεθνούς κινηματογράφου.  Τα τελευταία χρόνια ο κυπριακός κινηματογράφος άρχισε να εγκαταλείπει την θεματολογία του «Κυπριακού Προβλήματος» κάτι το οποίο θεωρώ ότι είναι μια θετική εξέλιξη γιατί θα επιτρέψει στους Κύπριους δημιουργούς να εξελίξουν την ματιά τους μέσα από μια διαδικασία αναζήτησης η οποία δεν θα δεσμεύεται [συνειδητά ή ασυνείδητα] από κυρίαρχες αντιλήψεις για το πώς πρέπει να παρουσιάζεται ένα θέμα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να ασχολούνται με αυτό το θέμα για να πάει το κυπριακό σινεμά μπροστά, αλλά σήμερα η συγκεκριμένη θεματολογία πιστεύω ότι πρέπει να παρουσιάζεται με μια πιο κριτική ματιά, η οποία να ξεφουσκώνει κάποιους μύθους που έχει κατασκευάσει η ρητορική γύρω από το Κυπριακό. Προς το παρόν ο κινηματογράφος του «κυπριακού προβλήματος» αντανακλά κατά κάποιο τρόπο το ερώτημά σας χωρίς να προσφέρει μια ουσιαστική εναλλακτική προοπτική: με άλλα λόγια είναι ένας κινηματογράφος ενός αναπάντητου «ποιοι είμαστε και που πάμε;».

Εδώ θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι δεν είναι η πρόθεσή μου να μηδενίσω αυτό το είδος κινηματογράφου καθώς υπάρχουν αξιόλογα δείγματα ταινιών που ασχολούνται με το «κυπριακό πρόβλημα», απλά θέλω να τονίσω μέσα από αυτή την σύντομη αξιολόγηση ότι αυτή είναι μια θεματολόγια της οποίας η μέχρι στιγμής μεταχείριση δεν έχει επιτρέψει στον κυπριακό κινηματογράφο να ωριμάσει.

Επίσης θα πρέπει να εξευρεθούν λύσεις ούτως ώστε να προωθείται πιο αποτελεσματικά η εγχώρια παραγωγή. Μια καλή αρχή είναι η δημιουργία ενός χώρου που θα επιτρέπει εύκολη πρόσβαση στο κινηματογραφικό αρχείο, κάτι που είναι απαραίτητο με βάση τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου σχετικά με την κινηματογραφική κληρονομιά. Εδώ απαιτείται και η ανάλογη προώθηση ούτως ώστε αυτός ο χώρος να γίνει σημείο γνωριμίας μεταξύ του κοινού και μιας ευρύτερης αντίληψης του τι είναι κυπριακός κινηματογράφος. Είμαι σίγουρος ότι αυτά έχουν ειπωθεί από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες, το θέμα είναι σε ποιο βαθμό η πολιτική ελίτ είναι πρόθυμη να επενδύσει στην ανάπτυξη ενός πολιτισμού και ενός «χώρου» που έχει «πραγματικές» δυνατότητες εξέλιξης.

* Οι απόψεις έκαστου μέλους της καλλιτεχνικής επιτροπής όπως προκύπτουν από τις απαντήσεις τους, εκφράζουν αποκλειστικά τους ίδιους και όχι την επιτροπή ως σύνολο.

Ποιος είναι

Ο Δρ. Κώστας Κωνσταντινίδης είναι Επίκουρος Καθηγητής Κινηματογραφικών Σπουδών στο Τμήμα Επικοινωνιών του Πανεπιστημίου Λευκωσίας. Κατέχει μεταπτυχιακό και διδακτορικό τίτλο από το University of Reading, UK (MA Film and Theatre, 2003, Ph.D Film Studies, 2007) και πτυχιακό τίτλο στις Αγγλικές Σπουδές από το Πανεπιστήμιο Κύπρου (2002). Δίδαξε Κινηματογραφικές Σπουδές στο τμήμα Κινηματογράφου, Θεάτρου και Τηλεόρασης του University of Reading και είναι συγγραφέας του βιβλίου «From Film Adaptation to Post-celluloid Adaptation: Rethinking the Transition of Popular Narratives and Characters across Old and New Media» (New York/London: Continuum, 2010). Είναι μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής του ακαδημαϊκού περιοδικού Cine-Excess, του Association of Adaptation Studies και του Society for Cinema and Media Studies (SCMS).

Διαβάστε ακόμη:

Cyprus film days '12 | Άδωνις Φλωρίδης

Προβολές

Οι ταινίες του διαγωνιστικού τμήματος

Έκθεση φωτογραφίας: Εγυρίσαμεν ταινίαν στην Κύπρον

Επίσημη ιστοσελίδα του φεστιβάλ