Συνέντευξη στη Χριστίνα Λάμπρου/φωτογραφία Ορέστης Λάμπρου

Έχοντας κατακτήσει τη διεθνή αγορά και το διεθνές ενδιαφέρον με τα λιτά και κομψά αντικείμενά του, ο Μιχάλης Αναστασιάδης εστιάζει στις "ανησυχίες του σύγχρονου Κύπριου" και σχεδιάζει μια έκθεση ειδικά για τη Λευκωσία. "Θέλω να πιστεύω ότι τα αντικείμενα αυτά θα μπορούν να αγγίξουν τον θεατή για να θέσουν διάφορα ερωτήματα σε πολλά διάφορα επίπεδα", λέει στη συνέντευξη που παραχώρησε στο "Π" εν όψει της έκθεσης, στο Point Centre for Contemporary Art.

Τι είναι αυτό που σας ωθεί να σχεδιάσετε ένα αντικείμενο;
Η ανάγκη για επικοινωνία. Το να είσαι δημιουργικός άνθρωπος, πιστεύω συνεπάγεται την ανάγκη να δημιουργείς, να σχεδιάζεις, να φτιάχνεις αντικείμενα. Πιστεύω ότι ο σχεδιασμός, όπως και οποιαδήποτε δημιουργική δραστηριότητα, είναι ένας τρόπος επικοινωνίας. Δεν πιστεύω ότι υπάρχει μόνο στα εικαστικά, πιστεύω ότι αυτό ισχύει σε όλους τους δημιουργικούς τομείς.

Υπάρχει για σας όριο ανάμεσα στην τέχνη και τον σχεδιασμό;
Για μένα αυτά τα πράγματα είναι 'κουτάκια'. Οι άνθρωποι έχουν την ανάγκη να τοποθετούν τα πάντα μέσα σε 'κουτάκια'. Οτιδήποτε δεν είναι γνώριμο προκαλεί ανασφάλεια, οπότε υπάρχει αυτή η ανάγκη από τους θεατές να βάζουν τα πράγματα σε 'κουτιά'. Για μένα, όταν είσαι δημιουργικός άνθρωπος, είσαι δημιουργικός άνθρωπος. Τελεία. Δεν μπορώ να διαχωρίσω με μια ταυτότητα τι καθορίζει κάποιο ως καλλιτέχνη ή ως σχεδιαστή. Είναι μια ταυτότητα, αποκαλώ τον εαυτό μου δημιουργικό αλλά παράλληλα αποκαλώ τον εαυτό μου και industrial designer. Αυτό σπούδασα και είναι σαν ένα όνομα που σε βαφτίζουν και ξαφνικά πρέπει να το κουβαλάς για ολόκληρή σου τη ζωή.

Πόσο σημαντική είναι για σας η διαδικασία παραγωγής;
Είναι κάτι πάρα πολύ σημαντικό, για να μπορέσεις να έχεις την ποιότητα που θέλεις. Η ερμηνεία ενός αντικειμένου βρίσκεται σε μεγάλο βαθμό μέσα στο κατασκευαστικό του κομμάτι. Όσους αριθμούς και να βγάζεις από αυτά τα αντικείμενα, είτε είναι μοναδικά κομμάτια, είτε είναι δεκάδες, εκατοντάδες ή χιλιάδες, η διαδικασία παραγωγής είναι πάρα πολύ σημαντική στη διατήρηση μιας σταθερής ποιότητας. Ο λόγος που με ώθησε να ξεκινήσω τη δική μου παραγωγή ήταν ακριβώς για να κατανοήσω την όλη διαδικασία και να πάρω μια θέση πιο σοβαρή στον χώρο. Φτιάχνοντας ένα αντικείμενο, νιώθεις πως έχεις μια υπευθυνότητα απέναντι στην επιτυχία του, δηλαδή τι, πού και πώς μπορεί να επικοινωνήσει με το κοινό. Οπότε όσο κοντά είσαι σε όλη αυτή τη διαδικασία, τόσο πιο ενήμερος θα είσαι. Και αν θα το δούμε ωμά, η επικοινωνία είναι και η εμπορικότητα ενός αντικειμένου.

Σας απασχολεί το πώς χρησιμοποιούνται τα αντικείμενα που σχεδιάζετε αφότου φύγουν από κοντά σας; Σίγουρα κάνεις κάποιες υποθέσεις. Στην αρχή του σχεδιασμού έχω κάποια σενάρια στο μυαλό μου και όχι μόνο πάνω στη χρήση του αντικειμένου αλλά και περισσότερο ίσως σε σχέση με αυτό που επικοινωνεί ένα αντικείμενο. Η επιτυχία ενός αντικειμένου εξαρτάται καθαρά και από το πόσα επίπεδα επικοινωνίας έχει. Αν έχει πολλαπλά επίπεδα, είναι περισσότερες οι πιθανότητες να είναι πετυχημένο.

Για την έκθεσή σας στη Λευκωσία, έχετε σχεδιάσει ειδικά τα αντικείμενα. Μπορείτε να μας μιλήσετε λίγο για αυτό;
Επειδή και ο χώρος και ο χρόνος το απαιτεί. Γιατί τώρα και γιατί σε αυτό τον χώρο, στο Point που δεν είναι μια εμπορική γκαλερί. Πιστεύω ότι μια παρουσίαση σε μια τέτοια εποχή, σε ένα τέτοιο χώρο, είναι πολύ σημαντική κρίνοντας το τι περνά η Κύπρος αυτή τη στιγμή και οικονομικά και πολιτικά. Ήθελα να φτιάξω και κάτι από την αρχή, να φτιάξω κάτι συγκεκριμένο για τον χώρο εδώ και να είναι site specific. Δεν ήθελα απλά να κάνω μια αναδρομική παρουσίαση της δουλειάς που έχω κάνει αυτά τα χρόνια στο εξωτερικό, πιστεύω ότι μια τέτοια χειρονομία δεν θα ήταν κατάλληλη. Δεν θα είχε καμιά ευαισθησία ως προς την εποχή μας αυτή τη στιγμή. Γι' αυτό και αυτά τα κομμάτια είναι καθαρά εμπνευσμένα από τις δικές μου προσωπικές εμπειρίες μεγαλώνοντας στην Κύπρο, από το σήμερα και τη δική μου την προσωπική ερμηνεία του τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή.

Η έκθεση Reload επικεντρώνεται στην ανίχνευση και διερεύνηση αυτού που ονομάζετε "ανησυχίες του σύγχρονου Κύπριου". Ποιες είναι, για σας, αυτές οι ανησυχίες;
Σαν λαός, μεγαλώσαμε με ανησυχίες. Καθημερινές. Κοιτάζοντας τη γενιά μου [γεννήθηκα το '67 οπότε έζησα το '74] αλλά και τις προηγούμενες γενιές, διαπιστώνεις μια επανάληψη της ιστορίας, με διαφορετικό τρόπο κάθε φορά. Επαναλαμβάνονται τα πράγματα. Βλέπεις ότι όλα αυτά τα πράγματα είναι κοινά, οπότε και οι ανησυχίες είναι αρκετά κοινές ανάλογα με την εποχή φυσικά και με μικρές διαφοροποιήσεις. Αυτές οι αγωνίες που περνά ο καθένας χωριστά μπορούν να γίνουν σε γενικές γραμμές λίγο πιο κοινές ανάμεσα στον κόσμο, να μην είναι μόνο προσωπικές. Πάνω σε αυτά τα θέματα δημιουργώ αυτά τα αντικείμενα. Ή, τουλάχιστον, θέτω κάποια ερωτήματα.Θέλω να πιστεύω ότι τα αντικείμενα αυτά θα μπορούν να αγγίξουν τον θεατή για να θέσουν διάφορα ερωτήματα σε πολλά διάφορα επίπεδα.

Οι τίτλοι των αντικειμένων ή των έργων σας έχουν έντονη την αίσθηση του παιχνιδιού και του διαλόγου με το ίδιο το αντικείμενο. Πώς τους αποφασίζετε;
Ο τίτλος είναι ένα πολύ σημαντικό μέρος του αντικειμένου, δίνει κάποια ερεθίσματα τα οποία μπορούν να οδηγήσουν κάποιον να αντιληφθεί και το αντικείμενο κάπως διαφορετικά. Και πάλι, ακόμη και στην επιλογή των τίτλων, δεν είναι ότι παίρνεις τον θεατή από το χέρι και του λες 'αυτό είναι και αν δεν μπορείς να το δεις απέτυχες στην ερμηνεία σου', ή 'δεν είσαι κατάλληλος θεατής'. Εγώ πιστεύω ότι, αντίθετα, δίνοντας κάποια ερεθίσματα παροτρύνεις τη φαντασία του καθενός σε ένα επίπεδο όπου από κει και πέρα αποκτά τη δική του ελευθερία. Πιστεύω στην ελευθερία της ερμηνείας. Για τον καθένα αυτά τα αντικείμενα έχουν κάπως διαφορετικές ερμηνείες και πιστεύω ότι αυτό πρέπει να ισχύει σε όλους τους τομείς της δημιουργίας. Η προσωπική ερμηνεία για μένα είναι κάτι πολύ σημαντικό.

Ο Μιχάλης Αναστασιάδης ίδρυσε το στούντιό του στο Λονδίνο το 1994 με σκοπό να διερευνήσει τις σύγχρονες έννοιες της πολιτιστικής παραγωγής και της αισθητικής μέσα από ένα συνδυασμό προϊόντων, επίπλων και περιβαλλοντικού σχεδιασμού. Ισορροπώντας ανάμεσα στην τέχνη και το design, η δουλειά του επιδιώκει να προκαλέσει διάλογο, συμμετοχή και αλληλεπίδραση. Δημιουργεί λιτά, χρηστικά αντικείμενα που όμως χαρακτηρίζονται από μια αναπάντεχη ζωντάνια.

Έργα του συμπεριλαμβάνονται στις μόνιμες συλλογές των Museum of Modern Art στη Νέα Υόρκη, FRAC Centre στην Ορλεάνη της Γαλλίας, Victoria & Albert Museum και Crafts Council στο Λονδίνο και το ΜΑΚ στη Βιέννη. Πρόσφατες ατομικές εκθέσεις περιλαμβάνουν τα Time and again στο Geymullerschlossel/MAK στη Βιέννη, To be perfectly Franκ στο Svenskt Tenn στη Στοκχόλμη, το Norfolk House Music room στο Victoria and Albert Museum και την Κυπριακή Προεδρία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες.

Έχει συνεργαστεί για τον σχεδιασμό προϊόντων με πολλές εταιρείες που πρωτοστατούν στην κατασκευή design αντικειμένων όπως οι FLOS, Puiforcat, Lobmeyr and Svenskt Tenn.

Το 2007 προχώρησε στη δημιουργία της εταιρείας MICHAEL ANASTASSIADES που ασχολείται με την παραγωγή των αντικειμένων που φέρουν την υπογραφή του, μια συλλογή από φωτιστικά, έπιπλα, κοσμήματα και επιτραπέζια αντικείμενα. Η συνεχής αναζήτηση για μοναδική και διαχρονική ποιότητα στον σχεδιασμό αποτελεί τη φιλοσοφία του στούντιό του.

Ο Αναστασιάδης φοίτησε στο London Imperial College of Science Technology and Medicine από όπου και έλαβε πτυχίο πολιτικού μηχανικού. Στη συνέχεια ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο βιομηχανικό σχέδιο στο Royal College of Art. Ζει και εργάζεται στο Λονδίνο.

+ Η έκθεση του Μιχάλη Αναστασιάδη με τίτλο Reload the Current Page παρουσιάζεται στο Point Centre for Contemporary Art από τις 31 Ιανουαρίου μέχρι τις 26 Απριλίου. Ο κατάλογος της έκθεσης θα κυκλοφορήσει τον Φεβρουάριο, σε κείμενα των Emily King και Ελένης Ξένου, φωτογραφία Helene Binet και σχεδιαστική επιμέλεια Omar Sosa.

* Το Σάββατο 1η Φεβρουαρίου θα πραγματοποιηθούν συζητήσεις με σειρά ξεχωριστών προσκεκλημένων.

Στις 11:00: Συζήτηση ανάμεσα στον συγγραφέα/επιμελητή Justin McGuirk και τον Μιχάλη Αναστασιάδη
Στις 13:00: Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με τους Μιχάλη Αναστασιάδη, Helene Binet - αρχιτεκτονική φωτογραφία, Justin McGuirk - συγγραφέα/επιμελητή, Omar Sosa - καλλιτεχνικό διευθυντή, graphic designer, εκδότη του περιοδικού Apartamento.