Συνέντευξη στη Χρύστα Ντζάνη | Φωτογραφίες ©Ελένη Παπαδοπούλου | Παράθυρο | Πολίτης

Είναι ο άνθρωπος που αφιέρωσε τη ζωή του στο κυπριακό βιβλίο, το οποίο υπηρετεί πιστά εδώ και μισό αιώνα, συγκεντρώνοντας και διαθέτοντας στο κοινό οτιδήποτε κυκλοφορεί στις εκδόσεις και αφορά την Κύπρο

ΜΑΜ στα κυπριακά θα πει Μίκης Αλεξάνδρου Μιχαηλίδη. Είναι ο άνθρωπος που αφιέρωσε τη ζωή του στο κυπριακό βιβλίο, το οποίο υπηρετεί πιστά εδώ και μισό αιώνα, συγκεντρώνοντας και διαθέτοντας στο κοινό οτιδήποτε κυκλοφορεί στις εκδόσεις και αφορά την Κύπρο. Ο ίδιος θα ήθελε να υπήρχε και το όνομα της γυναίκας του, Θέλμας, όμως τα αρχικά δεν ταίριαζαν και το Θήτα δεν θα διαβαζόταν στα αγγλικά.

Λίγες μέρες μετά τη βράβευσή του από τη Βιβλιογραφική Εταιρεία Κύπρου στα Βραβεία Εκδοτικής Αρτιότητας "για τον αγώνα και τις θυσίες του να κρατήσει ζωντανή μια σπιθίτσα πολιτισμού, βοηθώντας ακόμη και με προσωπικό κόστος Κύπριους συγγραφείς, εκδότες και αναγνώστες", κατά το σκεπτικό της βράβευσης, συναντήσαμε τον 83χρονο κ. Μιχαηλίδη και συζητήσαμε για την ιστορία του ΜΑΜ και του κυπριακού βιβλίου. Και για τη Θέλμα, που έφυγε από τη ζωή πολύ λίγες μέρες πριν, στις 5 Μαΐου. "Εκείνη ήξερε τι γινόταν στο βιβλιοπωλείο, συγύριζε τα βιβλία. Στα τελευταία της, είχε σχεδόν χάσει την όρασή της και τα έβρισκε από το ύψος και το χρώμα τους", θυμάται.

Είμαστε οι μόνοι που ασχοληθήκαμε με το κυπριακό και το κυπρολογικό βιβλίο πριν ασχοληθεί το ίδιο το κράτος. Πρώτα ήμουν συλλέκτης κυπριακών βιβλίων, αντί να φέρω 1 έφερνα 4-5. Το 1965 πλέον το έκανα επί διαφορετικής βάσεως. Ήθελα να προβληθεί η ιστορία και ο πολιτισμός της Κύπρου. Αυτά τα οποία συμβαίνουν σήμερα τα ήξερα πριν από το 1970.

Ήμασταν πρώτα στο σπίτι. Ύστερα για λίγο καιρό στη Μακαρίου, αλλά η βάση μας ήταν η Λαϊκή Γειτονιά. Προσπαθήσαμε να βρούμε αρχαία ελληνικά ονόματα. Ήταν όλα κρατημένα. Κάποιος μου είπε να βάλουμε τα αρχικά μας. Καθίσαμε με τη γυναίκα μου και είδαμε ότι δεν συνδυάζονταν και τα δύο αρχικά και μας είπαν ότι έπρεπε να διαβάζεται και στα αγγλικά. Προβληματιστήκαμε - εγώ Μίκης, εκείνη Θέλμα. Λέγαμε ΜΙΘΕ, αλλά το ΘΕ πώς θα το γράφαμε αγγλικά; Μου είπε η γυναίκα μου, μια και ήταν δική σου ιδέα και αφού τα ονόματα που θέλαμε δεν τα δέχθηκαν, βάλε μόνο το δικό σου. Καταλήξαμε στο ΜΑΜ - Μίκης Αλεξάνδρου Μιχαηλίδη.

Όταν ιδρύσαμε το ΜΑΜ ήταν από το σπίτι. Ενημέρωσα τα βιβλιοπωλεία και όποτε ήθελαν ένα βιβλίο τηλεφωνούσαν κι εγώ το απόγευμα που σχόλανα, ήμουν στο υπουργείο Εξωτερικών τότε, ο κρυπτογράφος του, τους τα πήγαινα. Παίρναμε όλα τα βιβλία, ό,τι έβγαινε στην Κύπρο. Και μάλιστα όταν ξεκινήσαμε, το '65, αγοράζαμε τα βιβλία τοις μετρητοίς. Διαμαρτυρήθηκαν οι βιβλιοπώλες ότι ήρθα να αλλάξω το σύστημα. Τόσα χρόνια οι συγγραφείς έφερναν τα βιβλία και άμα πουλούσαν, τους πλήρωναν οι βιβλιοπώλες. Τους είπα "ποιο είναι το πρόβλημά σας; Ο συγγραφέας κάποιον κόπο έκανε κι αυτός. Και δεν φτάνει ο κόπος, πλήρωσε και το τυπογραφείο. Εγώ εκ του ασφαλούς να εργάζομαι;". Τα βιβλιοπωλεία τους ήταν γεμάτα βιβλία από την Ελλάδα. Εκείνα τα αγόραζαν. "Καλά", λέω τους, "εκείνους τους πληρώνετε. Τους Κύπριους όχι; Αυτούς πρώτους πρέπει να στηρίξετε".

Ήμουν ο πρώτος ο οποίος πήγε σε εκθέσεις στο εξωτερικό, με δικά μου έξοδα. Πήγα στη Γαλλία, τη Γερμανία, στο Ισραήλ, Ιαπωνία, Κίνα, Αίγυπτο, Ρουμανία, Γιουγκοσλαβία. Ο πρώτος ο οποίος παρουσίασα το κυπριακό βιβλίο σε διεθνείς εκθέσεις. Δημιούργησα τόσο καλές σχέσεις, που ο πρόεδρος της μεγαλύτερης έκθεσης βιβλίου, της Φρανκφούρτης, έγινε φίλος μου. Και τον έπεισα και κάλεσε το υπουργείο Παιδείας δωρεάν και πήγαν, η Μορφωτική Υπηρεσία τότε, στην έκθεση.

Σήμερα έχουμε πέραν των 30.000 βιβλίων. Στα ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά, ιταλικά, σουηδικά, τουρκικά, αραβικά, κινέζικα, έχουμε σε διάφορες γλώσσες.

Είμαστε οι πρώτοι που κάναμε έκθεση κυπριακού βιβλίου. Οι πρώτοι που κάναμε οργανωμένα παρουσιάσεις συγγραφέων, εκδόσεων και εκδοτών. Οι πρώτοι που ανοίξαμε βιβλιοπωλείο στην Αθήνα. Κι όλα με έξοδα δικά μας. Οι πρώτοι που κάναμε ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο. Εγώ τρέχω τον πελάτη, δεν τον περιμένω με σταυρωμένα χέρια.

Παλιά μπορεί να είχαμε και 1.000 νέα βιβλία τον χρόνο. Τώρα έπεσαν. Εδώ στην Κύπρο δεν έχουμε και πολλές πωλήσεις. Είμαστε κυρίως στο εξωτερικό, αντιπρόσωποι των μεγαλύτερων βιβλιοθηκών του κόσμου. Για να καταλάβετε πόσο μας εκτιμούν, από το Χάρβαρντ μου έδωσαν το ελεύθερο να στέλνω ό,τι κρίνω εγώ χρήσιμο. Στέλνω λογοτεχνία - τα βραβευμένα μόνο, γιατί αν στείλω τα μη βραβευμένα θα παρεξηγηθούν οι υπόλοιποι συγγραφείς. Και όλα τα άλλα σχεδόν βιβλία, ιστορία κ.ά. Πουλώ λογοτεχνικά βιβλία σε πανεπιστήμια της Γερμανίας, Αγγλίας, Αμερικής. Για να καταλάβετε, πήρα μέχρι σήμερα περίπου 10.000 ευρώ ΦΠΑ πίσω από τα βιβλία που στέλνουμε στο εξωτερικό.

Σήμερα κοστίζει να βγάλει κάποιος βιβλίο και πρέπει να το τρέξει. Εγώ παίρνω απ' όλους. Οι άλλοι βιβλιοπώλες δεν παίρνουν. Τους εισηγούμαι να κάνουν παρουσιάσεις και να κάνουν έκπτωση τη μέρα της παρουσίασης για να πουλήσουν. Εγώ για να πουλώ βγάζω κάθε τόσο ενημερωτικό κατάλογο με τις νέες εκδόσεις. Ο κατάλογος πηγαίνει σε όλες τις βιβλιοθήκες της Κύπρου, ακόμη και στις μικρές των κοινοτήτων, σε όλα τα πανεπιστήμια της Κύπρου, σε όλες τις εφημερίδες, σε όλα τα κολέγια, ακόμα και σε κολέγια κομμωτικής. Εγώ, φανταστείτε, τα αγοράζω αυτά τα βιβλία και έρχονται οι εκδότες βουρητοί και μου τα φέρνουν.

Όταν ξεκίνησα, είχα τον δίδυμο αδερφό μου που μου 'στελνε 1.000 δολάρια τον μήνα κι αγόραζα βιβλία. Τότε πωλούσαν τα χωράφια για 100 λίρες, φαντάσου να έπαιρνες 1.000 δολάρια το μήνα. Έχω φίλους που μου λένε πως αν αγόραζα οικόπεδα, θα ήμουν εκατομμυριούχος. Τους λέω πως έκανα κάτι και είμαι ικανοποιημένος με αυτό που έκανα

Φωτογραφίες ©Ελένη Παπαδοπούλου | Παράθυρο | Πολίτης

Όταν ήμουν μικρός, ήμουν πολύ ντροπαλός. Τόσο ντροπαλός και φοβητσιάρης που πηδούσα γραμμές, το αντιλήφθηκα αργότερα. Και νόμιζε η δασκάλα ότι δεν ήξερα να διαβάζω. Ήμουν έξυπνος όμως και πολύ καλός στα μαθηματικά. Έχω ένα μυαλό θηλυκό, γεννά. Πήγαινα σε συνέδρια και μου έλεγαν οι φίλοι μου να τους δώσω ιδέες για τις δουλειές τους.

Προτού ανοίξω το βιβλιοπωλείο, τα διάβαζα όλα. Τώρα δεν προλαβαίνω. Όλα τα βιβλία είναι αγαπημένα μου. Ό,τι αφορά την Κύπρο, τον Αγώνα. Αυτήν τη στιγμή δεν διαβάζω κανένα βιβλίο. Μετροφυλλώ όμως πάρα πολλά. Στην αρχή έβρισκα βιβλία δύσκολα, από τις βιβλιογραφίες, όπου ανέφερε την Κύπρο, τα έψαχνα και τα έφερνα. Έκανα καρτέλα για το κάθε βιβλίο, με τον τίτλο, από πού το αγόρασα, συγγραφέα, την τιμή, οπότε μπορούσα εύκολα να το βρω και να το παραγγείλω ξανά. Όταν μετακομίσαμε από τη Φανερωμένη, έχασα τις καρτέλες. Έχασα έναν θησαυρό και δεν μπορώ να τα ξαναβρώ, ούτε τα θυμάμαι. Ήρθε ένας ντίλερ νομισμάτων από το Βέλγιο και βρήκε βιβλία που δεν τα είχε υπόψη.