Γράφει Μιράντα Λυσάνδρου

Μέσα σε ένα σκηνικό παντελούς σχεδόν απουσίας του ακορντεόν για πάνω από μισό αιώνα από το μουσικό στερέωμα της Κύπρου, τον περασμένο Μάρτιο, κάνει ξαφνικά την εμφάνισή της μια ορχήστρα ακορντεόν! Η ορχήστρα ακορντεόν του Ντάνιελ Σαμποτίνοβ

H σχέση των περισσοτέρων Κυπρίων με το ακορντεόν διαισθάνομαι πως είναι το ότι κάποια στιγμή στη ζωή τους σιγοψιθύρισαν το ομώνυμο αντιφασιστικό τραγούδι του Μάνου Λοΐζου...

Το ακορντεόν, ως μουσικό όργανο, είναι ομολογουμένως εκτός της μουσικής μας παράδοσης. Παρότι κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας ήταν πολύ διαδεδομένο στα κυπριακά σχολεία ως ενισχυτικό μέσο εκμάθησης της μελωδίας των τραγουδιών των σχολικών εορτών. Όταν ωστόσο αργότερα ήρθε το ηλεκτρικό πιάνο, το γνωστό μας αρμόνιο, με την ευκολία που το χαρακτηρίζει, εκτόπισε το ακορντεόν. Οι μετρημένοι στα δάκτυλα ντόπιοι ακορντεονίστες απ' την εποχή της δημοκρατίας μέχρι και σήμερα, έπαιζαν και συνεχίζουν να παίζουν κυρίως λαϊκή μουσική σε διάφορες μπάντες και σε νυχτερινά κέντρα. Μέσα, λοιπόν, σε αυτό το σκηνικό της παντελούς σχεδόν απουσίας του ακορντεόν από το μουσικό στερέωμα της Κύπρου, τον περασμένο Μάρτιο, κάνει ξαφνικά την εμφάνισή της μια ορχήστρα ακορντεόν! Η ορχήστρα ακορντεόν του Ντάνιελ Σαμποτίνοβ. Ποιος είναι ο Ντάνιελ Σαμποτίνοβ; Πώς και γιατί έκανε αυτό το τολμηρό βήμα; Όλες οι λεπτομέρειες στα όσα ο ίδιος μας αφηγήθηκε...

Από τη Βουλγαρία στην Κύπρο

"Κατάγομαι από τη Βουλγαρία. Από την πόλη Πλέβεν που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της χώρας. Από την ηλικία των έξι χρόνων ξεκίνησα την εκμάθηση ακορντεόν σε ένα κέντρο νεότητας. Κάπου προφανώς θα το άκουσα και με μάγεψε. Καθόλου τυχαίο εάν αναλογιστεί κανείς πως το ακορντεόν αποτελεί παράδοση στις βαλκανικές χώρες. Το Κέντρο Νεότητας ήταν μισή ώρα με τα πόδια από το σπίτι μου και για να πάω στο μάθημα έπρεπε να κουβαλώ το ακορντεόν στους ώμους. Παρόλα αυτά δεν έχασα ούτε ένα μάθημα όλα αυτά τα χρόνια. Στα 13 μου, προς το τέλος του δημοτικού σχολείου, η δασκάλα μου του ακορντεόν, σύστησε στους γονείς μου να με γράψουν σε μουσικό σχολείο. Η σύστασή της έγινε δεκτή. Έδωσα εξετάσεις και μπήκα. Ύστερα από έξι χρόνια στο μουσικό σχολείο είχα προκαθορίσει το μέλλον μου. Ο δρόμος ήταν ένας: μουσικές σπουδές. Μπήκα στο Πανεπιστήμιο της Φιλιππούπολης όπου τελείωσα μουσική με ειδικότητα ακορντεόν".

Στην Κύπρο βρέθηκε τυχαία. Αλλά η ζωή το έφερε έτσι, ώστε να δημιουργήσει εδώ τη ζωή του, την οικογένειά του και να χαράξει δρόμους στη μουσική δημιουργία.

"Όταν τελείωσα το Πανεπιστήμιο είχα δει ότι κάποιο ιδιωτικό κολέγιο στη Λάρνακα πρόσφερε ένα αμερικανικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα που με ενδιέφερε και έτσι το 1992 βρέθηκα στην Κύπρο". Παράλληλα με τις σπουδές του ξεκίνησε να διδάσκει ακορντεόν. Άλλωστε ο ίδιος ήταν και παραμένει ένας βιρτουόζος του ακορντεόν που ήθελε να μεταλαμπαδεύσει τις δεξιότητες και φυσικά την αγάπη του για το όργανο στους νεότερους.

Το ακορντεόν είναι ένα σύγχρονο μουσικό όργανο. Κατασκευάστηκε το 1829 στην Αυστρία. Είναι διεθνώς πολυαγαπημένο και παίζεται απ' άκρη σ' άκρη στον κόσμο όλο. "Ο ήχος του είναι πολύ ξεχωριστός. Δεν μοιάζει με άλλα μουσικά όργανα. Το ακορντεόν προήλθε από τη φυσαρμόνικα. Μέσα στο ακουστικό κουτί του ακορντεόν υπάρχουν πολλές φυσαρμόνικες, οι οποίες παίζουν ταυτόχρονα και απ' εκεί βγαίνει αυτός ο ωραίος ήχος", μας εξηγεί.
Με το ακορντεόν μπορεί ο μουσικός να παίξει όλα τα είδη μουσικής! Από τζαζ, μέχρι κλασική και λαϊκή μουσική. Είναι ένα μουσικό όργανο που συνδυάζει μελωδία, ρυθμό και αρμονία. Είναι μια μικρή ορχήστρα από μόνο του.

"Όταν πρωτοήρθα στην Κύπρο το ακορντεόν δεν ήταν διαδεδομένο. Όσοι ήξεραν και έπαιζαν, έπαιζαν κυρίως λαϊκή μουσική. Ποτέ δεν είχα άκουσα κάποιον να παίζει κλασική μουσική. Ωστόσο μπορώ να πω ότι αναβαθμίστηκε τα τελευταία χρόνια το επίπεδο. Θέλω να πιστεύω ότι συνέβαλα και εγώ σε αυτό αλλά και ένας άλλος δάσκαλος και αυτός από τα Βαλκάνια, από τη Σερβία συγκεκριμένα, ο οποίος ζει στη Λεμεσό και δίδασκε για κάποιο διάστημα". Μέχρι τότε οι δάσκαλοι του ακορντεόν, όπως μας αναφέρει, ήταν κυρίως μουσικοί με παιδεία στο πιάνο που δίδασκαν παράλληλα και το ακορντεόν.

Σήμερα ο Ντάνιελ Σαμποτίνοβ διδάσκει στα μουσικά σχολεία Λάρνακας και Αμμοχώστου. Η αγάπη που έδειξαν οι μαθητές του για το ακορντεόν, διότι όπως μας αφηγείται γύρω στα οκτώ παιδιά έχουν επιλέξει την εκμάθηση ακορντεόν, αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία της ορχήστρας που έχει ιδρύσει. Κάποιοι από τους μαθητές του είναι μέλη της ορχήστρας ακορντεόν.

"Το ακορντεόν έχει αρχίσει να ξαναβρίσκει τη θέση του. Όλο και περισσότερα παιδιά ενδιαφέρονται να μάθουν. Εγώ είμαι καθηγητής σε μουσικά σχολεία στην Κύπρο, Λάρνακας και Αμμοχώστου βλέπω πως υπάρχει ανταπόκριση πλέον. Καταφέραμε να το γνωστοποιήσουμε ξανά και να ξυπνήσουμε το ενδιαφέρον της νεολαίας".

Κάποτε, όπως μας εξηγεί ο μαέστρος, το ακορντεόν ήταν μέρος της μουσικής κουλτούρας των σχολείων. "Αυτό συνέβαινε κατά τη διάρκεια της Αγγλοκρατίας. Είχε πολλούς που έπαιζαν ακορντεόν τότε. Αλλά μετά το '60 το ακορντεόν ξεχάστηκε γιατί ήρθαν τα ηλεκτρικά πιάνα τα οποία ήταν πιο βολικά για το σχολείο, ενώ κάποια σχολεία άρχισαν να αγοράζουν και πιάνα. Μου κάνει εντύπωση που ένας Τ/Κ, ο Μουσταφά Κεμάλ, που διαμένει στη Λευκωσία, είχε κατά την τελευταία δεκαετία της Αγγλοκρατίας δημιουργήσει μια ορχήστρα ακορντεόν με 15 μαθητές. Τον έχω συναντήσει και του έχω πάρει συνέντευξη στο πλαίσιο της διδακτορικής μου διατριβής".

Η ορχήστρα

Η ορχήστρα ακορντεόν Ντάλιελ Σαμποτίνοβ ιδρύθηκε τον Μάρτιο του 2016. Δεν έχει περάσει ούτε ένας χρόνος, αλλά ήδη χαράζει τον δικό της δρόμο. Διοργάνωσε μέχρι και δική της συναυλία, εμφανίστηκε στην κρατική τηλεόραση και έπαιξε τα κάλαντα για τα παιδιά στο Μακάρειο Νοσοκομείο.

"Έχουμε μεγάλη δραστηριότητα μέχρι στιγμής. Όπου παίξαμε πήραμε τα καλύτερα σχόλια. Η ανταπόκριση ήταν πολύ θετική. Και το σημαντικότερο είναι ότι ετοιμαζόμαστε για ένα ταξίδι στην Ιταλία το ερχόμενο καλοκαίρι, για να συμμετάσχουμε σε παγκόσμιο φεστιβάλ ακορντεόν. Ένα από τα μεγαλύτερα φεστιβάλ στον κόσμο. Θα συμμετάσχουμε με δύο μικρές ομάδες που αντιπροσωπεύουν την ορχήστρα μας".
Μια ορχήστρα, υπό την αιγίδα του Δήμου Αραδίππου, πολυεθνική ορχήστρα καθώς σε αυτήν συμμετέχουν Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, αλλά και Βούλγαροι οργανοπαίχτες.

"Περνούμε όμορφα όλοι και στη διασκέδαση και στη δουλειά και στις εκδηλώσεις. Για μας ο πρώτος στόχος είναι η γνωστοποίηση του ακορντεόν στην Κύπρο. Ο δεύτερος και βασικός στόχος είναι να δείξουμε ότι η μουσική ενώνει τους ανθρώπους. Είμαστε μια ορχήστρα με πάνω από 20 άτομα μέλη και συνεργαζόμαστε άψογα ανεξαρτήτως χρώματος, ταυτότητας, θρησκείας".

Και το αποτέλεσμα; Μαγικό. Μια όμορφη μουσική πανδαισία που καθηλώνει τον θεατή και τον ακροατή.

Κύρια φωτογραφία: O καθηγητής και άριστος δεξιοτέχνης του ακορντεόν, Ντάλιελ Σαμποτίνοβ