Η Τρίσα Μπράουν, η χορεύτρια - χορογράφος και καλλιτεχνική διευθύντρια της Trisha Brown Company, που έφυγε από τη ζωή στις 18 Μαρτίου 2017, κλήθηκε να γράψει το φετινό Μήνυμα της Διεθνούς Ημέρας Χορού 2017.

Δεν πρόλαβε, ωστόσο η στενή συνεργάτιδά της Σούζαν Ρόζενμπεργκ συνέταξε ένα κείμενο βασισμένο σε γραπτά και δηλώσεις της Αμερικανίδας χορογράφου, που αντικατοπτρίζουν τις ιδέες της για την αξία του χορού.

Δημοσιεύεται, δε, για τη Διεθνή Ημέρα Χορού όπως ορίστηκε η 29η Απριλίου, σαν ένας φόρος τιμής στην ίδια και το σπουδαίο έργο της.

Η 29η Απριλίου

Η Διεθνής Ημέρα Χορού καθιερώθηκε από τη Διεθνή Επιτροπή Χορού το 1982 προς τιμήν του Ζαν-Ζωρζ Νοβέρ (Jean-Georges Noverre, 1727 – 1810), δημιουργού του σύγχρονου μπαλέτου. Η ημέρα αυτή, όπως ορίστηκε η 29η Απριλίου, είναι αφιερωμένη στο χορό με στόχο να γιορτάσει την καθολικότητα αυτής της τέχνης, να υπερβεί κάθε πολιτικό, πολιτισμικό και εθνικό εμπόδιο και να φέρει κοντά τους ανθρώπους μέσα από την κοινή τους γλώσσα – το χορό.

Το Διεθνές Μήνυμα της Ημέρας Χορού

Το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου (ΔΙΘ) προσκαλεί κάθε χρόνο έναν καταξιωμένο χορογράφο ή χορευτή να γράψει το Διεθνές Μήνυμα, το οποίο μεταφράζεται σε περισσότερες από είκοσι γλώσσες και δημοσιοποιείται μέσα από τα Εθνικά Κέντρα του ΔΙΘ.

Ακολουθώντας τα χορευτικά βήματα των Λέμι Πονιφάζιο (νησιά Σαμόα), Ισραέλ Γκαλβάν (Ισπανία), Μουράντ Μερζουκί (Γαλλία), Λιν Χουάι-μιν (Κινεζική Ταϊπέι) και Σίντι Λάρμπι Τσερκάουι (Βέλγιο), η Τρίσα Μπράουν (Η.Π.Α.), χορεύτρια, χορογράφος και καλλιτεχνική διευθύντρια της Trisha Brown Company είναι η συγγραφέας του Διεθνούς Μηνύματος Χορού 2017.

Η Τρίσα Μπράουν έφυγε από τη ζωή στις 18 Μαρτίου 2017, στο Σαν Αντόνιο του Τέξας, σε ηλικία 80 ετών και αφού της ανατέθηκε να γράψει το Διεθνές Μήνυμα Χορού 2017. Το μήνυμα αποτελεί συλλογή αποσπασμάτων από τα γραπτά και τις δηλώσεις της Τρίσα Μπράουν, όπως τα έχει επιμεληθεί η στενή συνεργάτιδά της Σούζαν Ρόζενμπεργκ. Αυτή η συλλογή αποσπασμάτων επικοινωνεί το όραμά της για το χορευτικό της έργο και τις αξίες που αυτό αντικατοπτρίζει.

Το Μήνυμα 

Επειδή θέλησα να πετάξω, έγινα χορεύτρια. Η υπέρβαση του νόμου της βαρύτητας πάντοτε με συγκινούσε. Δεν υπάρχει κρυφό νόημα στους χορούς μου. Αποτελούν μια πνευματική άσκηση σε σωματική μορφή.

Ο χορός επικοινωνεί και διαδίδει την παγκόσμια γλώσσα της επικοινωνίας, καθώς γεννά τη χαρά, την ομορφιά και την πρόοδο της ανθρώπινης γνώσης. Ο χορός είναι δημιουργικότητα… ξανά και ξανά… στη σύλληψη, στην παραγωγή, στην πράξη και στην ερμηνεία. Τα σώματά μας είναι ένα εργαλείο έκφρασης και όχι ένα μέσο αναπαράστασης. Αυτός ο συλλογισμός απελευθερώνει τη δημιουργικότητά μας και αυτό αποτελεί το θεμελιώδες μάθημα και δώρο της τέχνης.

Η ζωή ενός καλλιτέχνη δεν τελειώνει καθώς γερνά, όπως πιστεύουν κάποιοι κριτικοί. Ο χορός είναι φτιαγμένος από ανθρώπους, ανθρώπους και ιδέες. Ως θεατές, μπορείτε να πάρετε τον δημιουργικό παλμό σπίτι μαζί σας και να τον εφαρμόσετε στην καθημερινή σας ζωή.

Τρίσα Μπράουν
(μετάφραση στα ελληνικά: Αγγέλα Χριστοφίδου)

Οι εκδηλώσεις

Το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου, στο πλαίσιο των εορτασμών της Ημέρας Χορού, προωθεί εθνικές και διεθνείς χορευτικές δραστηριότητες. Τελετές απονομής χορευτικών βραβείων, φιλανθρωπικές χορευτικές παραστάσεις, χορευτικές ημερίδες, συμπόσια, συναντήσεις χορογράφων και χορευτών, συζητήσεις και ποικίλες άλλες διοργανώσεις διανθίζουν κάθε χρόνο τον παγκόσμιο χάρτη.

Οι κύριοι εορτασμοί του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου για τη Διεθνή Ημέρα Χορού 2017 θα διεξαχθούν στη Σαγκάη της Κίνας, από τις 27 έως τις 29 Απριλίου με θέμα «Εμείς, χορεύουμε μαζί».

Το καλλιτεχνικό πρόγραμμα των τριήμερων εορτασμών περιλαμβάνει τοπικές και διεθνείς παραστάσεις χορού και εκπαιδευτικές δραστηριότητες με εργαστήρια, συμπόσιο, ομιλίες και διαλέξεις από διεθνούς φήμης χορευτές και χορογράφους.

Στους εορτασμούς στη Σαγκάη θα συμμετέχει η Μάχη Δημητριάδου Lindahl, μέλος του Δ.Σ. του ΚΚΔΙΘ και πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Χορού του ΔΙΘ, όπου θα παρουσιάσει σε εισαγωγική ομιλία της, με τίτλο “Re-membering Trisha Brown”, την τιμώμενη χορογράφο και συγγραφέα του φετινού μηνύματος Τρίσα Μπράουν και θα συμμετάσχει στο Διεθνές Συνέδριο με θέμα «Η πολυμορφία του χορού: μια εξερεύνηση του τρόπου διατήρησης των παραδοσιακών χορευτικών πολιτισμών, μέσα στην παγκόσμια χορευτική σκηνή», παρουσιάζοντας εισήγηση με τίτλο «Η ενσωμάτωση της Τερψιχόρης: αναζήτηση της ταυτότητας μέσω του αρχαίου ελληνικού δράματος και του σύγχρονου χορού».

Η Τρίσα Μπράουν / 1936 – 2017

Η Τρίσα Μπράουν (καλλιτεχνική διευθύντρια, χορογράφος) γεννήθηκε το 1936 στο Αμπερντίν, στην Ουάσινγκτον. Σπούδασε σύγχρονο χορό στο Mills College από όπου αποφοίτησε το 1958. Το 1961 μετακόμισε στη Νέα Υόρκη. Αμέσως αφιερώθηκε σε αυτό που θα εξελισσόταν ως το μεταμοντέρνο φαινόμενο της ομάδας χορού και θεάτρου Judson. Εδώ ακόνισε τις κινητικές της εξερευνήσεις για να ανακαλύψει το εξαιρετικό μέσα στην καθημερινότητα. Αμφισβητώντας τις υπάρχουσες αντιλήψεις για την παράσταση, η Μπράουν, μαζί με άλλους ομοϊδεάτες καλλιτέχνες, ξεπέρασε τα όρια της χορογραφίας και άλλαξε τον σύγχρονο χορό για πάντα.

Το 1970 η Μπράουν ίδρυσε τη δική της ομάδα με έδρα το Σόχο, την Trisha Brown Dance Company και άρχισε να δημιουργεί έργα εμπνευσμένα από τα περίχωρά της, όπως το Walking Down the Side of a Building (1970) και Roof Piece (1971). Περίπου την ίδια εποχή άρχισε τη συνεργασία της με τον Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ. Η δεκαετία του ‘80 τη βρήκε να δημιουργεί πολλές καινοτόμες παραγωγές, όπως το Set and Reset, με τη μουσική σύνθεση της Λόρι Άντερσον και σκηνικά του Ράουσενμπεργκ. Αυτή η παραγωγή σήμανε και την ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου δημιουργίας της Μπράουν, Unstable Molecular Structures.

Αυτός ο κύκλος ενσάρκωσε το ρευστό μα και απρόβλεπτα γεωμετρικό στυλ που παραμένει σημείο κατατεθέν του έργου της. Η Μπράουν έπειτα προχωρά στην αμείλικτα αθλητική δημιουργία Valiant Series, ωθώντας τους χορευτές της να ξεπεράσουν τα σωματικά τους όρια και εξερευνά την κίνηση σε σχέση με το φύλο. Έπειτα ο κομψός και μυστήριος κύκλος της Back to Zero τη βρήκε να ξεφεύγει από την εξωτερική δεξιοτεχνία και να εξερευνά την ασυνείδητη κίνηση. Η Μπράουν συνεργάστηκε για τελευταία φορά με τον Ράουσενμπεργκ για να δημιουργήσει το If you couldn’t see me (1994), στο οποίο χόρεψε από την αρχή μέχρι το τέλος με την πλάτη της στραμμένη στο κοινό.

Η Τρίσα Μπράουν, πάντοτε έτοιμη για εξερεύνηση και ανανέωση, έστρεψε έπειτα την προσοχή της στην κλασσική μουσική και την όπερα, εγκαινιάζοντας τον Μουσικό της Κύκλο. Η χορογραφία της για τη μνημειώδη Μουσική Προσφορά του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ (1995) χαιρετίστηκε ως «αριστούργημα» από την Anna Kisselgoff των New York Times. Αυτό την οδήγησε σε αναρίθμητες χορογραφίες, για κλασικά κομμάτια, καθώς και όπερες.

Συνέχισε να τολμά και να εξερευνά νέα χορευτικά τοπία, όπως τη νέα τεχνολογία και δημιούργησε το έξυπνο και κομψό I love my robots (2007), με τον Γιαπωνέζο καλλιτέχνη και σχεδιαστή της ρομποτικής Κενζίρο Οκαζάκι. Η τελευταία της χορογραφία I’ m going to toss my arms – if you catch them they’re yours (2011), ήταν μια συνεργασία με τον εικαστικό καλλιτέχνη Burt Barr, όπου στο εκπληκτικό σκηνικό του δεσπόζουν βιομηχανικοί ανεμιστήρες.

Εκτός από δημιουργική χορογράφος, η Μπράουν ήταν και μια καταξιωμένη εικαστική καλλιτέχνιδα, όπως αυτό φαίνεται στη χορογραφία της It’s a Draw (2002). Ζωγραφιές της έχουν κοσμήσει εκθέσεις, γκαλερί και μουσεία σε διάφορα μέρη του κόσμου.

Η Τρίσα Μπράουν έχει δημιουργήσει πάνω από 100 χορογραφίες από το 1961 και ήταν η πρώτη γυναίκα χορογράφος που έλαβε το MacArthur Foundation Fellowship “Genius Award”. Έχει αποσπάσει πολλές άλλες τιμητικές διακρίσεις, μεταξύ αυτών πέντε fellowships από το National Endowment for the Arts. Η γαλλική κυβέρνηση την τίμησε με τον τίτλο του Ιππότη της Τάξεως των Γραμμάτων και των Τεχνών το 1988 και το 2000 προήχθη στο βαθμό του Ταξιάρχη. Μετά από πρόσκληση από τον Πρόεδρο Μπιλ Κλίντον υπηρέτησε το Εθνικό Συμβούλιο Τεχνών από το 1994 έως το 1997. Το 2003 τιμήθηκε με το Εθνικό Μετάλλιο Τεχνών.

Ανακηρύχθηκε πολλές φορές Επίτιμη Διδάκτωρ, ήταν Επίτιμο Μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Γραμμάτων και το 2011 τιμήθηκε με το φημισμένο Βραβείο Dorothy and Lillian Gish «για την εξαιρετική συμβολή της στην ομορφιά του κόσμου, στην απόλαυση της ανθρωπότητας και την κατανόηση της ζωής».