Γράφει η Μερόπη Μωυσέως

Σπάνια συζητείται στη δημόσια σφαίρα η διαχείριση της αρχαιολογικής κληρονομιάς της Κύπρου. Κι όμως, σε μια «μονομαχία» εβδομάδων που κορυφώθηκε την περασμένη Τρίτη, οι ισχυρισμοί του δημάρχου Πάφου Φαίδωνα Φαίδωνος ότι κάποιοι «εργάτες ή υπάλληλοι» στο Τμήμα Αρχαιοτήτων έχουν σχέσεις με κυκλώματα αρχαιοκαπηλίας έφεραν στο προσκήνιο ένα τεράστιο θέμα, το οποίο σπάνια απασχολεί και ακόμη λιγότερο αγγίζεται.

Το Τμήμα Αρχαιοτήτων, παρά τις συνεχείς προσπάθειες των τελευταίων χρόνων να παράγει ουσιαστικό έργο -και μάλιστα μέσα από μια πρωτοφανή εξωστρέφεια-, έμεινε εκτεθειμένο σε ισχυρισμούς οι οποίοι διερευνώνται.

Στο περιθώριο της διαμάχης ανάμεσα στον δήμαρχο Πάφου και τη διευθύντρια του Τμήματος Αρχαιοτήτων δρα Μαρίνα Ιερωνυμίδου, το ζήτημα της διαχείρισης, διαφύλαξης και προστασίας της αρχαιολογικής κληρονομιάς της Κύπρου παραμένει επουσιώδες.

Πώς λειτουργούν οι αποθήκες των κυπριακών μουσείων, πώς εγγυάται κανείς την ασφάλεια των αντικειμένων σ’ αυτές, πώς λειτουργεί το σύστημα καταχώρισης των αρχαιοτήτων;

Από το χαρτί στο δίκτυο

«Πρόκειται για μια τυποποιημένη διαδικασία», απαντά η Δέσπω Πηλείδου, έφορος Μουσείων.

«Όπως ξέρουμε, οι αρχαιολόγοι έχουν τη μέθοδο της αρχαιολογικής τυποποίησης. Όταν πρόκειται για έναν αρχαίο τάφο, για παράδειγμα, υπάρχει ένα μητρώο με αύξοντες αριθμούς τάφων ανά τοποθεσία και όταν ένας ανευρεθεί, δίνεται ο επόμενος αριθμός στη σειρά. Το κάθε αντικείμενο που θα βρεθεί καταχωρίζεται με τον αριθμό του τάφου και τον αριθμό με τον οποίο ανευρίσκεται το κάθε αντικείμενο την ώρα της ανασκαφής. Δηλαδή, μόλις βρεθεί το πρώτο αντικείμενο, αν ο τάφος έχει τον αριθμό 101, είναι το 101.1. Αυτό το αντικείμενο σχεδιάζεται την ώρα που θα βρεθεί και, όταν ολοκληρωθεί η ανασκαφή της ημέρας, τα αντικείμενα που είναι ήδη αριθμημένα εισέρχονται στο μουσείο, όπου τα μεταφέρουν οι αρχαιολόγοι. Εκεί θα γίνει η συντήρησή τους, δηλαδή οι πρώτες βοήθειες. Να σημειώσουμε ότι τα αντικείμενα φεύγουν από το σημείο της ανασκαφής μαζί με τους καταλόγους τους και πάνω σε κάθε αντικείμενο αναγράφονται με καρτέλα ο αριθμός, η τοποθεσία, η ημερομηνία και άλλες λεπτομέρειες, ούτως ώστε να υπάρχουν ανά αντικείμενο όλα αυτά, όταν θα βγουν στο μουσείο. Έπειτα γίνεται η συντήρηση και καταγράφονται οι τάφοι στα αρχεία του κάθε μουσείου. Κάθε μουσείο έχει τα δικά του ευρετήρια, όπου μπαίνουν οι τάφοι ή οι ανασκαφές που γίνονται από τους αρχαιολόγους του τμήματος ή από διάφορες αποστολές».

Σύμφωνα με τη δρα Πηλείδου, καθημερινά γίνεται έλεγχος για αυτή τη διαδικασία, οπότε ανατρέχουν στο σύστημα και βρίσκουν τα αντικείμενα οι ίδιοι οι αρχαιολόγοι αλλά και ερευνητές, από την Κύπρο και το εξωτερικό, που επισκέπτονται τα μουσεία για μελέτη. «Αυτά τα αντικείμενα θα πρέπει να είμαστε σε θέση να τα βρίσκουμε χωρίς πρόβλημα, γι’ αυτό το σύστημα πρέπει να είναι επικαιροποιημένο και να υπάρχει δυνατότητα εξεύρεσης των αντικειμένων ανά πάσα στιγμή».

Οι αποθήκες του Μουσείου Πάφου με τους πολύτιμους θησαυρούς που φυλάσσονται εκεί. Φωτογραφία: ©Παύλος Βρυωνίδης | «Πολίτης».

Τα ευρετήρια ή «μητρώα» όπου μπορεί κανείς να ανατρέξει και να βρει όλα τα αντικείμενα που βρίσκονται στους εκθεσιακούς χώρους και στις αποθήκες έκαστου μουσείου ήταν και παραμένουν μικρά έργα τέχνης. Σε μερικά, δε, χρόνια θα αποτελούν και τα ίδια μουσειακό αντικείμενο. Ωστόσο η νέα εποχή επιτάσσει την ψηφιοποιημένη καταγραφή των αντικειμένων. Όπως και γίνεται από το Τμήμα Αρχαιοτήτων από το 2009.

Η ψηφιοποίηση

«Το 2009 αρχίσαμε να ψηφιοποιούμε τα ευρετήρια των μουσείων», σημειώνει η δρ Πηλείδου, «στο πλαίσιο ενός προγράμματος που χρηματοδοτήθηκε αρχικά από τον ΕΟΧ και την κυπριακή κυβέρνηση. Τότε έγινε ο σχεδιασμός ενός εξειδικευμένου προγράμματος ψηφιοποίησης - πρόκειται για το Cyprus Archaeological Digitization Programme (CADIP). Το πρόγραμμα συνεχίστηκε και το χρησιμοποιούμε μέχρι σήμερα τροφοδοτώντας το συνέχεια με νέα στοιχεία, γιατί τα αντικείμενα στα μουσεία είναι πάρα πολλά και θα χρειαστούν πολλά χρόνια για να ψηφιοποιηθούν. Μέσα σε αυτό το σύστημα έχουν ήδη καταχωρισθεί οι αρχαιολογικοί χώροι, τα αρχαία μνημεία και οι επισκοπήσεις. Δηλαδή όλοι εκείνοι οι χώροι που έχουν ανευρεθεί αλλά δεν έχουν ανασκαφεί. Αυτό μας βοηθά στη διαχείριση της αρχαιολογικής κληρονομιάς όταν έχουμε υποθέσεις που αφορούν, για παράδειγμα, άδειες ανάπτυξης. Είναι ένα εργαλείο το οποίο μας βοηθά στη διεκπεραίωση αυτών των υποθέσεων με πολύ πιο αποδοτικό τρόπο».

Ενδεικτική σελίδα καταχώρησης αρχαιοτήτων στο πρόγραμμα ψηφιοποίησης CADIP. Παραχώρηση ©Τμήμα Αρχαιοτήτων

Στόχος του «Cyprus Archaeological Digitization Programme» είναι η αύξηση της αποδοτικότητας και η αναβάθμιση της διαχείρισης των αρχαίων μνημείων και κινητών ευρημάτων μέσω της εφαρμογής ενός Συστήματος Γεωγραφικών Πληροφοριών (GIS), με τελικό σκοπό την καλύτερη προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου.

Μπορεί να ανατρέξει κανείς στα ευρετήρια, από τη δημιουργία του Τμήματος Αρχαιοτήτων, το 1935.

Ατέλειωτη εργασία

Το πρόγραμμα ψηφιοποίησης των αντικειμένων δεν είναι μια απλή, ούτε με ημερομηνία λήξης, διαδικασία. Καθημερινά προστίθενται στη συλλογή των μουσείων νέα αντικείμενα από ανασκαφές, γι’ αυτό και το CADIP θα συνεχίζεται για πολλά χρόνια ακόμα. Η συνεχής ροή αντικειμένων στις συλλογές των μουσείων είναι, επίσης, ένας από τους λόγους που δεν μπορεί να υπάρχει ένας απόλυτος αριθμός για τις αρχαιότητες που κατέχει το Τμήμα Αρχαιοτήτων.

Η δρ Πηλείδου εστιάζει στο χαρακτηριστικό παράδειγμα των όστρακων για να εξηγήσει τον λόγο που δεν μπορεί να υπάρχει γνώση αυτού του απόλυτου αριθμού: «Τα όστρακα -κομμάτια από σπασμένα κεραμικά αγγεία- είναι κι αυτά αντικείμενα. Κάθε όστρακο είναι σημαντικό γιατί μπορεί να δώσει μια νέα παράμετρο στα δεδομένα της ανασκαφής. Κάθε κομμάτι, λοιπόν, είναι σημαντικό για την καταγραφή, την ιστορία και την ερμηνεία της ανασκαφής. Όμως αυτά τα όστρακα δεν μπορείς να τα μετρήσεις. Είναι εκατομμύρια. Καταγεγραμμένος είναι ο δίσκος που περιλαμβάνει όλα αυτά τα όστρακα. Άρα, είναι πολύ σχετικό το τι είναι και τι σημαίνει καταγραφή -και όχι απογραφή- των αντικειμένων του μουσείου».

Πρώτη η Πάφος

Πέντε χιλιάδες αντικείμενα από το Μουσείο της Πάφου -που είχαν ανακτηθεί από το μουσείο πριν το 1974- ήταν τα πρώτα αντικείμενα που καταχωρίσθηκαν στο πρόγραμμα CADIP μετά τους αρχαιολογικούς χώρους, τους χώρους επισκοπήσεων και τα μνημεία. Επιπλέον, πέρα από τα αντικείμενα που παρουσιάζονται στους εκθεσιακούς χώρους του μουσείου της Πάφου, το Τμήμα Αρχαιοτήτων προχώρησε στην ψηφιοποίηση επιλεγμένων αντικειμένων που βρίσκονται στις αποθήκες του μουσείου, τα οποία θα εκτεθούν με την αναβάθμισή του.

Στο μεταξύ έχει ολοκληρωθεί η καταλογογράφηση και των αντικειμένων που βρίσκονται αυτή τη στιγμή εκτεθειμένα στο Κυπριακό Μουσείο, ενώ στο παρόν στάδιο γίνεται η καταλογογράφηση των αντικειμένων που βρίσκονται στις αποθήκες του Κυπριακού Μουσείου αλλά και των επαρχιακών μουσείων.

Το πρόγραμμα ψηφιοποίησης της αρχαιολογικής κληρονομιάς της χώρας χρηματοδοτείται σήμερα αποκλειστικά από τον προϋπολογισμό του Τμήματος Αρχαιοτήτων και συνεχίζεται σιγά-σιγά, «αλλά όπως ξέρετε έχουμε πολύ μεγάλο πρόβλημα με το προσωπικό», σημειώνει η δρ Πηλείδου, υπενθυμίζοντας την υποστελέχωση που δυσκολεύει το έργο (και) του Τμήματος Αρχαιοτήτων.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Πάφου σήμερα στεγάζεται στο ίδιο κτήριο από το 1966 χωρίς να έχει γίνει μέχρι σήμερα ουσιαστική κτηριακή και μουσειολογική αναβάθμιση. Φωτογραφίες: ©Παύλος Βρυωνίδης | Πολίτης

Η ψηφιοποίηση ως δικλίδα ασφαλείας

«Η ψηφιοποίηση είναι ένα μέτρο προστασίας για τα αντικείμενα του μουσείου», σημειώνει η δρ Πηλείδου, «διότι ανά πάσα στιγμή -εάν τύχει οποιαδήποτε κλοπή ή άλλη ενέργεια που μπορεί να προκαλέσει την παράνομη απομάκρυνση των αντικειμένων- μπορείς να αποδείξεις ότι το Χ αντικείμενο ανήκει στο Χ μουσείο και αμέσως να αιτηθείς επαναπατρισμό ή επαναπόκτηση του αντικειμένου».

Τονίζοντας ότι «όσο περισσότερα στοιχεία υπάρχουν για ένα αντικείμενο, τόσο μεγαλύτερη είναι η προστασία που μπορείς να του παρέχεις», η έφορος Μουσείων υπενθυμίζει τις λεηλασίες σε εκκλησίες, συλλογές μουσείων και ιδιωτικές συλλογές μετά το 1974 στα κατεχόμενα. «Τα αντικείμενα που ήταν τεκμηριωμένα σωστά ήταν εκείνα που μπορέσαμε να επαναπατρίσουμε ευκολότερα», σημειώνει.

Εν προκειμένω, η ψηφιοποίηση των αντικειμένων εκτός από δικλίδα ασφαλείας αποτελεί και ένα μέτρο πρόληψης στο ενδεχόμενο παράνομης απομάκρυνσής τους.

Η πολιτική απόφαση για την -επείγουσα- αναβάθμιση των επαρχιακών μουσείων της Κύπρου περιλαμβάνει την αναβάθμιση και στο Μουσείο της Πάφου, το οποίο μάλιστα έχει προτεραιότητα λόγω και του θεσμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης που έχει αναλάβει η Πάφος για το 2017. Ωστόσο, οι διαδικασίες δεν λειτούργησαν υπέρ της αναβάθμισης, ώστε το μουσείο να είναι... σαν καινούργιο για το 2017. Αυτό δεν φαίνεται να ενοχλεί τον ίδιο τον Οργανισμό Πάφος 2017, αφού, όπως είχε δηλώσει σε ανύποπτο χρόνο ο δρ Χρίστος Πατσαλίδης, πρόεδρος του δ.σ. του οργανισμού, «το σημαντικότερο είναι πως η Πάφος 2017 ήταν ο μοχλός πίεσης για να ξεκινήσουν αυτά τα έργα, να αποτελέσουν έργα προτεραιότητας για τον δήμο και την κυβέρνηση και να βρεθούν τα χρήματα υλοποίησής τους».

Το Αρχαιολογικό Μουσείο της επαρχίας Πάφου ιδρύθηκε επί Αγγλοκρατίας, το 1936. Το μουσείο στεγαζόταν αρχικά στο Ιακώβειο Δημοτικό Σχολείο και αργότερα μεταφέρθηκε στο σύμπλεγμα των μεσαιωνικών λουτρών της πόλης. Το 1966 παραδόθηκε στο Τμήμα Αρχαιοτήτων το κτήριο που στεγάζει το Αρχαιολογικό Μουσείο της Πάφου μέχρι σήμερα και έκτοτε η αρχαιολογική συλλογή του μουσείου παρουσιάζεται εκεί. Το 1989 προστέθηκε άλλη μία αίθουσα στη δυτική πτέρυγα του μουσείου. Στο μουσείο εκτίθενται ευρήματα που προέρχονται από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές θέσεις της πόλης και της επαρχίας Πάφου και καλύπτουν την Ιστορία της Κύπρου από τη Νεολιθική εποχή μέχρι και την Ενετοκρατία. Το μουσείο διαθέτει συνολικά πέντε αίθουσες και ένα στέγαστρο στο προαύλιο, όπου βρίσκονται διάφορα ογκώδη λίθινα ευρήματα.

Η ανέγερση του κτηρίου για το Μουσείο Πάφου, την οποία ανέλαβε το Τμήμα Δημοσίων Έργων, ξεκίνησε το 1961. Φωτογραφία: ©Αρχείο Τμήματος Αρχαιοτήτων.

Το κονδύλι για την αναβάθμιση του Μουσείου της Πάφου ανέρχεται περί το 1,5 εκατ. ευρώ και προέρχεται από τον προϋπολογισμό του Τμήματος Αρχαιοτήτων και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Το μουσείο χρήζει κτηριακής αναβάθμισης αλλά και νέας μουσειολογικής μελέτης, που θα αναδείξει ακόμη περισσότερο τα αντικείμενα στο μουσείο.

Ο τρόπος έκθεσης-παρουσίασης των αντικειμένων στο μουσείο χρονολογείται από τις αρχές της δεκαετίας ’60, όταν δηλαδή έγινε το κτήριο στο οποίο στεγάζεται.

Οι προθήκες του μουσείου παραμένουν ίδιες από τη δεκαετία του ’60. Στο σχέδιο αναβάθμισης, με στόχο την ολοκλήρωση το 2017, περιλαμβάνεται ο σχεδιασμός νέων προθηκών. Φωτογραφίες ©Αρχείο Τμήματος Αρχαιοτήτων

Θα σχεδιαστούν νέες προθήκες με σωστό φωτισμό που δεν δημιουργεί υπέρμετρη θερμότητα, για την προστασία των αντικειμένων αλλά και για τη σωστή προβολή τους. Είναι σημαντικό σε αυτές τις προθήκες να υπάρχουν οι σωστές κλιματολογικές συνθήκες και να υπάρχει ένα ιδανικό και σταθερό επίπεδο υγρασίας. Οι υφιστάμενες προθήκες του Μουσείου Πάφου δεν παρέχουν σταθερό περιβάλλον στα αντικείμενα, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν από την αλλοίωση και την αυξομείωση της θερμοκρασίας.

Όσο για τη μουσειολογική μελέτη, η οποία θα γίνει με τη συνεργασία μουσειολόγων και αρχαιολόγων, αναμένεται σ’ αυτή να τονιστούν όλα τα σημαντικά στοιχεία που παρουσιάζει η γη της Πάφου: «Η Πάφος έχει δώσει σπουδαίες πληροφορίες για τη Χαλκολιθική περίοδο ή για την Προνεολιθική περίοδο με τα αρχαιότερα πηγάδια στον κόσμο. Αυτό είναι ένα στοιχείο που πρέπει να αξιοποιήσουμε μέσα στο μουσείο. Πρέπει να κάνουμε τον επισκέπτη να το αντιληφθεί, όχι μόνο με το να του δείξουμε το αντικείμενο που βρέθηκε μέσα στο πηγάδι, αλλά να του ενισχύσουμε την αίσθηση ότι αυτό είναι ένα πηγάδι που σκάφτηκε πριν από έντεκα χιλιάδες χρόνια, ότι το χρησιμοποίησαν με αυτό τον τρόπο, ότι έπαψε να χρησιμοποιείται αυτή την περίοδο, ότι τα αντικείμενα που ήταν μέσα είχαν την Α ή Β χρήση».

Πάταξη της αρχαιοκαπηλίας: Στις προτεραιότητες του Τμήματος Αρχαιοτήτων

Η διαφύλαξη του αρχαιολογικού πλούτου της Κύπρου είναι ένα θέμα που αφορά πρώτα απ’ όλους το Τμήμα Αρχαιοτήτων. Μια μικρή υπενθύμιση της ιστορίας του τμήματος αξίζει, καθώς δημιουργεί ενδιαφέροντες συνειρμούς σε σχέση με όσα συζητούνται σήμερα: η ίδρυση του τμήματος ανάγεται στα χρόνια της Αγγλοκρατίας με την ίδρυση του Κυπριακού Μουσείου, το 1882. Προς αυτή την κατεύθυνση πίεζαν οι κάτοικοι του νησιού ως αντίδραση στις λαθραίες ανασκαφές και στην παράνομη εξαγωγή αρχαιοτήτων από την Κύπρο. Το αίτημα για την ίδρυση του μουσείου και εν τέλει του Τμήματος Αρχαιοτήτων τέθηκε τότε στις αποικιοκρατικές αρχές από αντιπροσωπεία, με επικεφαλής τον Αρχιεπίσκοπο, τον καδή και τον Μουφτή.

Μια από τις αίθουσες στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πάφου, ένα από τα επαρχιακά μουσεία της Κύπρου που δημιουργήθηκαν στις αρχές της Δημοκρατίας. Φωτογραφία © Παύλος Βρυωνίδης | Πολίτης

Στη σύγχρονη Ιστορία της, η Κύπρος γνώρισε την αρχαιοκαπηλία με τον δύσκολο τρόπο: εκκλησιαστικοί και αρχαιολογικοί θησαυροί σε ναούς, μουσεία και ιδιωτικές συλλογές στα κατεχόμενα λεηλατήθηκαν μετά το 1974. Αποτέλεσμα, τέσσερις δεκαετίες αργότερα, χιλιάδες αντικείμενα εξακολουθούν να αγνοούνται και άλλα εντοπίζονται σε δημοπρασίες σε ολόκληρο τον κόσμο.

Επιπλέον, η Κύπρος αποτελεί χώρα-«πηγή», όπως ονομάζονται οι χώρες από τις οποίες οι λαθρέμποροι μπορούν να αντλήσουν πολιτιστικά αγαθά και να τα διοχετεύσουν στη διεθνή αγορά. Μάλιστα, τις δεκαετίες ’80 και ’90 η χώρα μας ήταν στην κορυφαία τριάδα, μαζί με τις Ιταλία και Ελλάδα, εξαιτίας της ευκολίας με την οποία δρούσαν οι λαθρέμποροι στις κατεχόμενες περιοχές.

Το Τμήμα Αρχαιοτήτων δεν ήταν πάντα ενεργό στο κομμάτι της πάταξης της αρχαιοκαπηλίας, ένα φαινόμενο που σε κάθε περίπτωση είναι παγκόσμιο και εξαιρετικά δύσκολο να ελεγχθεί. Ωστόσο, από το 2000 γίνονται σημαντικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.

«Έχουμε καταφέρει αρκετά επιτεύγματα, σε σημείο που η ΟΥΝΕΣΚΟ μάς έχει προσκαλέσει να μιλήσουμε για αυτό το θέμα. Κι αυτό γιατί θεωρούν ότι κάνουμε πολύ καλές ενέργειες όσον αφορά την τροποποίηση της νομοθεσίας για να προστατεύσουμε τις αρχαιότητες και να πατάξουμε την παράνομη διαχείριση, αλλά και όσον αφορά άλλα μέτρα που έχουμε λάβει, όπως είναι οι συμφωνίες που κάνουμε με τρίτες χώρες ούτως ώστε να απαγορεύεται η εισαγωγή σε αυτές αντικειμένων που δεν έχουν τεκμηρίωση και την απαραίτητη πιστοποίηση της Κυπριακής Δημοκρατίας», σημειώνει η έφορος Μουσείων δρ Δέσπω Πηλείδου.

Υπενθυμίζεται ότι η Κύπρος ήταν η πρώτη χώρα που πέτυχε την προστασία των αρχαίων νομισμάτων της, στο πλαίσιο του μνημονίου συναντίληψης με τις ΗΠΑ, το 2007. Επιπλέον, είναι η πρώτη από τις χώρες που θεωρούνται «πηγές» αρχαιοτήτων, που υπέγραψε συμφωνίες επιφέροντας σημαντικό πλήγμα σε επίδοξους -παράνομους- συλλέκτες.

Το αποκορύφωμα της διαμάχης μεταξύ Τμήματος Αρχαιοτήτων και δημάρχου Πάφου σημειώθηκε την Τρίτη, όταν ο κ. Φαίδωνος εμφανίστηκε -μάλλον απρόσκλητος- στις αποθήκες του Μουσείου Πάφου. Στη φωτογραφία, ο δήμαρχος αναμετράται με τη διευθύντρια του Τμήματος Αρχαιοτήτων Μαρίνα Ιερωνυμίδου (αριστερά) και την έφορο Μουσείων Δέσπω Πηλείδου. Φωτογραφία ©Παύλος Βρυωνίδης | «Πολίτης».

Εθνική Επιτροπή

Υπενθυμίζεται δε ότι -πολύ αργά μεν, αλλά- τον Μάρτιο του 2015 το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε τη σύσταση Εθνικής Επιτροπής για την πάταξη της σύλησης και της παράνομης διακίνησης της πολιτιστικής κληρονομιάς. Της επιτροπής προεδρεύει ο/η εκάστοτε διευθυντής/τρια του Τμήματος Αρχαιοτήτων ή εκπρόσωπός του/της και απαρτίζεται από εκπρόσωπο της Νομικής Υπηρεσίας, του υπουργείου Μεταφορών, του υπουργείου Εξωτερικών, του Τμήματος Τελωνείων, των Πολιτιστικών Υπηρεσιών, του υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως και της Εκκλησίας της Κύπρου.

Σύμφωνα με τη δρα Πηλείδου, αυτή η επιτροπή είναι ενεργή με συναντήσεις κάθε μήνα. Η σύστασή της είναι «ωφέλιμη διότι τα μέλη της προέρχονται από δημόσιες και άλλες υπηρεσίες που εμπλέκονται στην προσπάθεια πάταξης της αρχαιοκαπηλίας. Επομένως η διάδραση των μελών της επιτροπής και η απασχόλησή τους με τα προβλήματα που αφορούν την παράνομη διακίνηση έχει αποβεί πάρα πολύ αποδοτική». Σε αυτό το πλαίσιο, έχει γίνει εκπαίδευση ατόμων σε διάφορες υπηρεσίες που ασχολούνται με την παράνομη διακίνηση αρχαιοτήτων αλλά και που μέρος των καθηκόντων τους είναι η προφύλαξη των συνόρων ώστε να παταχθεί η παράνομη διακίνηση και έχει ληφθεί σωρεία άλλων μέτρων για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και την αποφυγή της εμπορίας.

«Επομένως είναι άδικο να βγαίνει αυτή τη στιγμή προς τα έξω ότι είναι ανεξέλεγκτη η διακίνηση των πολιτιστικών αγαθών. Είναι αδύνατο να απαλειφθεί το φαινόμενο της αρχαιοκαπηλίας. Όμως υπάρχει συνεχής παρακολούθηση του θέματος, υπάρχει επαφή με την Αστυνομία και παρακολούθηση δημοπρασιών, με αποτέλεσμα να έχουμε πετύχει αρκετούς επαναπατρισμούς».

Συνέδριο τον Σεπτέμβρη

Τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, η Κύπρος θα φιλοξενήσει ένα ενδιαφέρον συνέδριο το οποίο πραγματοποιείται στο πλαίσιο συμφωνίας που έχει συναφθεί με την Ελβετία για την πάταξη της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών. «Η Ελβετία μάς παρείχε οικονομική στήριξη για ένα ερευνητικό πρόγραμμα σχετικό με την παράνομη διακίνηση αρχαιοτήτων. Έχουμε καταγράψει ηλεκτρονικά το υλικό που υπάρχει στις αποθήκες του Κυπριακού Μουσείου από ανασκαφές που είχαν γίνει πριν το 1974 στις σήμερα κατεχόμενες περιοχές, σε θέσεις προϊστορικές. Αυτό το υλικό θα παρουσιαστεί σε μια έκθεση που θα κάνουμε με την ευκαιρία του συνεδρίου».

Το συνέδριο, το οποίο θα πραγματοποιηθεί στις 23 και 24 Σεπτεμβρίου στη Λευκωσία, θα προλογίσει ο Ελβετός καθηγητής Πανεπιστημίου Ζαν Ρομπέρ Ζιζλέρ, ο οποίος έχει ασχοληθεί με την παράνομη διακίνηση και «εκτιμά ιδιαίτερα το έργο που επιτελεί η Κύπρος».