Συνέντευξη στον Λουκιανό Λυρίτσα

Το ποιητικό έργο της Laura Wihlborg έχει ως αίτημα την ολοκλήρωση σε έναν χώρο επέκεινα της γραφής.

Η Laura Wihlborg περιγράφει τον εαυτό της ως μια performer που χρησιμοποιεί την ποίηση και την κωμωδία για να παρουσιάσει το άγχος και τη σκοτεινιά τής καθημερινότητας. Έγινε γνωστή στη Σουηδία όταν κέρδισε τον διαγωνισμό poetry slam (στο πλαίσιο του οποίου ποιητές απαγγέλλουν στίχους τους έξω από το συμβατικό πλαίσιο μιας απαγγελίας, αλλά σαν performance και κρίνονται από το κοινό). Εδραιώθηκε στον χώρο του poetry slam, όταν το 2009 κέρδισε τον παγκόσμιο διαγωνισμό που έγινε στο Παρίσι.

Τις επόμενες μέρες, η Laura Wihlborg θα βρίσκεται στην Κύπρο στο πλαίσιο του λογοτεχνικού φεστιβάλ Σαρδάμ, το οποίο ξεκινά στις 7 Οκτωβρίου και θα πραγματοποιηθεί σε Λευκωσία και Λεμεσό με δράσεις μέχρι τις 9 Οκτωβρίου.

Στη συνέντευξη που ακολουθεί προσπαθήσαμε να μάθουμε περισσότερα για το έργο της -η πρόσβαση στο οποίο είναι ούτως ή άλλως δύσκολη λόγω της γλώσσας- και για το σκεπτικό της slam τέχνης.

Αισθάνεσαι περισσότερο ποιήτρια ή performer;

Δύσκολη ερώτηση. Θα έλεγα ότι νιώθω περισσότερο performer παρά ποιήτρια. Ίσως λόγω του γεγονότος ότι τα ποιήματά μου γράφονται με στόχο το ανέβασμά τους στη σκηνή. Δεν θα ήθελα ποτέ να τα εκδώσω. Η αλήθεια είναι πάντως ότι τα τελευταία χρόνια κάνω λιγότερες παραστάσεις, αφού έχω στρέψει όλη μου την προσοχή στη συγγραφή θεατρικών έργων. Μάλλον απομακρύνομαι ελαφρώς και από την ποίηση και από το performance.

Ένα από τα ενδιαφέροντα στοιχεία της δουλειάς σου είναι η αμφισβήτηση της άποψης ότι η ποίηση είναι μια τέχνη αυτοτελής. Αισθάνομαι δηλαδή πως το ίδιο το έργο σου υπονοεί ότι οι στίχοι δεν είναι αρκετοί. Χρειάζεται και το performance…

Θεωρώ ότι τα δυνατά ποιήματα είναι αυτοτελή. Εγώ όμως από την αρχή κάνω κάτι διαφορετικό. Δεν γράφω για το χαρτί, αλλά για τη σκηνή. Και πιο συγκεκριμένα, γράφω για το performance. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το ποίημα ολοκληρώνεται επί σκηνής.

Ας μιλήσουμε λοιπόν για τη σκηνή. Ποιος ανεβαίνει στη σκηνή; Εσύ ή μια περσόνα;

 Θα έλεγα ότι στη σκηνή ανεβαίνει ένας χαρακτήρας. Μια κοντινή εκδοχή του εαυτού μου.

Η περσόνα είναι πάντα η ίδια; Πώς θα την περιέγραφες;

 Λίγο-πολύ ναι, είναι η ίδια. Είναι μια εκδοχή του εαυτού μου, όπως προανέφερα, με διογκωμένα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Εγώ ως άνθρωπος είμαι εσωστρεφής και αγχώδης. Τις πτυχές αυτές του εαυτού μου τις αφήνω να έρθουν στην επιφάνεια όταν είμαι στη σκηνή. Έτσι δημιουργείται ένας χαρακτήρας του οποίου τα κύρια χαρακτηριστικά είναι ακριβώς αυτά. Με λίγα λόγια, επί σκηνής, αναδεικνύω όλο το άγχος και την αμηχανία που βρίσκεται μέσα μου, και τη μετατρέπω σε ενέργεια την οποία «πετάω» στο κοινό.

Πάντως υπάρχουν και φορές που επί σκηνής είμαι ο εαυτός μου. Λόγου χάριν, σε κάποια performance είχα διαβάσει επί σκηνής αποσπάσματα από το ημερολόγιο που κρατούσα ως παιδί.

Ποιο είναι αυτό το στοιχείο του έργου σου που κατά την άποψή σου ελκύει το κοινό; Το ρωτώ αυτό, γιατί κέρδισες τον σουηδικό διαγωνισμό ποίησης Slam αλλά και τον αντίστοιχο παγκόσμιο διαγωνισμό στο Παρίσι. Και στους εν λόγω διαγωνισμούς το κοινό είναι αυτό που αποφασίζει.

Είναι δύσκολο για μένα να απαντήσω στη συγκεκριμένη ερώτηση. Εξάλλου, σε αυτού του είδους τους διαγωνισμούς η νίκη μπορεί να κριθεί από έναν μόνο άνθρωπο που τυχαίνει να βρίσκεται ανάμεσα στο κοινό. Σε έναν διαγωνισμό κέρδισα με μισό βαθμό διαφορά από τον δεύτερο. Πάντως μερικές φορές, όταν με πλησιάζουν μετά από κάποια performance, μου λένε ότι βλέπουν στα ποιήματά μου κάτι από τη δική τους ζωή, τα δικά τους αισθήματα. Εγώ νιώθω επίσης ότι το κοινό απολαμβάνει την αμηχανία και το άγχος που δημιουργείται στη διάρκεια της performance. Θα έλεγα, τέλος, ότι είναι λίγες οι φορές που κάποιος μου είπε ότι απόλαυσε τις λέξεις μου.

Έχεις υπόψη σου την κριτική που ασκείται από ακαδημαϊκούς για αυτούς τους διαγωνισμούς ποίησης; O Harold Bloom λέει για παράδειγμα ότι είναι ανυπόφοροι, ενώ διάφοροι κριτικοί λογοτεχνίας υποστηρίζουν συχνά ότι η έννοια του διαγωνισμού και η έννοια της τέχνης δεν μπορούν να πάνε μαζί.

Θα ήταν αδιανόητο να συμμετέχω σε τέτοιου είδους διαγωνισμούς χωρίς να γνωρίζω την κριτική και τον σκεπτικισμό με τον οποίο αντιμετωπίζονται τόσο οι διαγωνισμοί όσο και οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν σε αυτούς. Για μένα πάντως αυτό που είναι σημαντικό είναι η ποίηση και η performance. Οι διαγωνισμοί είναι ένας καλός τρόπος για να προσελκύσεις ένα κοινό το οποίο πιθανότατα δεν θα ενδιαφερόταν να παρευρεθεί σε ένα παραδοσιακό event ανάγνωσης ποίησης. Επίσης, απολαμβάνω το γεγονός ότι διαγωνισμοί όπως το poetry-slam ενεργοποιούν και εμπλέκουν το κοινό, το οποίο δεν καλείται μόνο να ακούσει τα ποιήματα, αλλά και να συμμετέχει ενεργά. Με αυτόν τον τρόπο το κοινό διασκεδάζει και απολαμβάνει την ποίηση.

Πες μου κάτι και για το Σαρδάμ. Τι να περιμένουμε από σένα;

Στο Σαρδάμ θα ερμηνεύσω ένα ποίημά μου. Με τη βοήθεια ηχογραφημένων ήχων θα επιχειρήσω να έχω έναν «ποιητικό» διάλογο με κάποιους τηλε-πωλητές, οι οποίοι προσπαθούν να με πείσουν να αγοράσω ένα πακέτο διακοπών στην Ταϊλάνδη.

+ Το φετινό λογοτεχνικό Σαρδάμ ξεκινά με βραδιά λογοτεχνικών αναγνώσεων και performances την Παρασκευή 7 Οκτωβρίου στο Θέατρο Ένα Λεμεσού. Οι ίδιες αναγνώσεις θα επαναληφθούν στη Λευκωσία το Σάββατο 8 Οκτωβρίου στο Ίδρυμα ARTος στις 20:30. Συμμετέχουν οι συγγραφείς Πατρίτσια Κολαΐτη, Γιάννης Στίγκας, Βασίλης Αμανατίδης από την Ελλάδα, Sergio Garau από την Ιταλία, Kinga Toth από την Ουγγαρία, Laura Whilborg από τη Σουηδία, Σταυρίνος Κυριάκου, Νόρα Νατζαριάν, D&RTT (Γεώργιος Μακρίδης), Αυγή Λίλλη από την Κύπρο, η ομάδα εν.άκτ (Μαρίνα Μακρή/Έλενα Καλλινίκου), ο ηθοποιός Στέλιος Ανδρονίκου, ο σκηνοθέτης Στέλιος Κυπριανού, η χορεύτρια/περφόρμερ Julia Brendle, o μουσικός Duke Bedelian, o κοντραμπασίστας Ειρηναίος Κουλουράς και οι αρχιτέκτονες DO:GMA.

Το Σάββατο στο ARTos, από τις 19:00 μέχρι τις 22:00 θα λειτουργεί και έκθεση από τη συγγραφέα Περσεφόνη Κρασίδου και την εικαστικό Άννα - Μαρία Χαραλάμπους με τίτλο «Κόκκινη κλωστή ραμμένη».

Εισιτήρια προς 5 ευρώ. Κρατήσεις και πληροφορίες τηλ. 99404072. Το πλήρες πρόγραμμα του φεστιβάλ βρίσκεται στην ιστοσελίδα www.sardamcy.wordpress.com.

Εργαστήρια

• 
  

  Σάββατο 8 Οκτ. / Ίδρυμα ARTos / 15:00-19:00 / Θέμα: «Γραφή_αφή: Το κειμενικό σώμα / Η ποίηση και η επιτέλεσή της: αντλώντας από την επ-αφή Κόσμου-Εαυτού-Τέχνης, και από το «μεταξύ» των ειδών (ποίηση-πεζό-θέατρο)» με τον Βασίλη Αμανατίδη.

  
  


• 
  

  Κυριακή 9 Οκτ. / The Trade, Λεμεσός / 10:30-14:30 / Θέμα: «Το αντικείμενο ως λογοτεχνικός πρωταγωνιστής στη μικρή φόρμα (διήγημα)» από τη Μαρία Ιωάννου & 15:30-19:30 / Θέμα: Poetry Slam με τον Sergio Garau.

  
  

Περιορισμένος αριθμός θέσεων/Δηλώσεις συμμετοχής - πληροφορίες στο 99404072 μέχρι 6 Οκτωβρίου/Κόστος συμμετοχής: 20 ευρώ ανά εργαστήρι (Η συμμετοχή στο ένα εργαστήρι είναι δωρεάν για όσους επιθυμούν να παρακολουθήσουν και τα τρία).

Σαρδάμ Σόλο

Performance από τον ποιητή-performer Βασίλη Αμανατίδη με τίτλο: «μ_otherpoem: μόνο λόγος» στο Παλιό Ξυδάδικο Λεμεσού την Κυριακή 9 Οκτ. στις 20:30. Εισιτήρια προς 5 ευρώ.