Από το πασίγνωστο «Αχ Τζερύνεια μάνα μου» στους πειραματισμούς των ηλεκτρονικών ήχων, ο Ευαγόρας Καραγιώργης μιλά για τα μουσικά του «Κεντήματα» και την ανατροπή του εαυτού του.

Άκουσα την καινούργια δουλειά του Ευαγόρα Καραγιώργη πολλές φορές. Κάθε φορά άκουγα άλλα πράγματα μέσα στους ήχους του δίσκου. Τα «Κεντήματα» είναι κομμάτια με εξαιρετικό ενδιαφέρον. Να φανταστείς πως μετά από την τρίτη ακρόαση του δίσκου, μου ήρθαν στο μυαλό οι ξεχασμένοι Orzic Tantacles και τους έβαλα στο cd player, σίγουρος πως ο Ευαγόρας θα τους εκτιμήσει. Γιατί αυτό είναι τα «Κεντήματα». Μια δουλειά από το παρελθόν του στην Αμερική το 1987-88, όπως λέει και στο εσώφυλλο του δίσκου, μα παράλληλα και μια δουλειά που έρχεται να μείνει στο σήμερα με το αλάτι και τις φρέσκες πινελιές του Σωφρόνη Σωφρονίου και του Emiddio Vasquez. Πάντα θεωρούσα τον Ευαγόρα χαρισματικό τύπο. Τώρα είμαι εντελώς σίγουρος πως μερικές νύχτες θα φαντάζεται την Τσάδα της Πάφου μέσα σε έναν ιπτάμενο δίσκο να απογειώνεται στο άπειρο σύμπαν του.

Εγώ τώρα χορεύω μέσα μου με το Fantasia που μου θυμίζει λίγο Ραβέλ...

Ραβέλ!

Ναι. Σου φαίνεται περίεργο;

Από το Μπολερό;

Ναι.

Ε, εκείνην την εποχή άκουα και «έκλεβα» διάφορα, οπότε δεν ξέρω αν παρείσφρησε και λίγος Ραβέλ στα «Κεντήματα».

Αυτό είναι το περίεργο με τον δίσκο σου. Κάθε φορά που τον ακούω μου έρχονται στον νου πολλά και διαφορετικά. 

Ναι, άκουα και κλασική μουσική. Και από ενδιαφέρον να γνωρίσω την κλασική που την ήξερα λίγο, αλλά και λόγω μελετών / σπουδών που έπρεπε να κάμνω για το πανεπιστήμιο. Το Bolero είναι από τα αγαπημένα μου κομμάτια.
Υπάρχουν πολλές πλευρές σε αυτό το πράγμα. Κατ' αρχήν υπάρχουν θέματα από τον ελληνικό χώρο (βυζαντινό, ρεμπέτικο, κυπριακό - μοιρολόγια), τον Πόντο (χορευτικό συγκρότημα Ποντίων Κομνηνοί Ν. Υόρκης), επιρροές από τις νέες τάσεις New music, new age, new sounds, η ακαδημαϊκή πλευρά όσον αφορά τη σύνθεση -κλασική, σύγχρονη- φόρμα. Παράλληλα, η ανάπτυξη της τεχνολογίας σε συσκευές επεξεργασίας ήχου, οι ήχοι καθ' εαυτοί, τα samplers, τα sequencers που ήταν οι τότε λουπαδόροι ας πούμε και πολλά άλλα.

Με αφορμή το alien που με εντυπωσίασε, πώς είναι να νιώθει κάποιος εξωγήινος; Ας πούμε ένα παιδί απ' την Τσάδα στην Αμερική.

Ναι. Ένας νέος από την Τσάδα στη Νέα Υόρκη ήταν σαν εξωγήινος όντως. Να σου πω όμως ότι έφυγα 22-23 χρονών από την Τσάδα για Λουξεμβούργο, όπου έπαιζα σε ένα ελληνικό μαγαζί για 8 μήνες, και μετά πήγα Νέα Υόρκη. Άρα δεν ήμουν και τόσο παιδί.

Μου άρεσε επίσης πολύ η ενέργεια του wind mill. Τι σκεφτόσουν όταν το έγραφες; Είναι λίγο σαν τους δυνατούς ρυθμούς μιας μεγαλούπολης που μέσα της περπατά ένας άγνωστος.

Δεν θυμάμαι τώρα τι σκεφτόμουν τότε, αλλά σίγουρα μια μεγαλούπολη έχει τέτοιους ρυθμούς. Στροφάρει. Όμως με ωθούσε και το ότι έβαζα τις ιδέες στη μνήμη του sequencer και η μηχανικότητα των ιδεών παραλληλιζόταν με τη μηχανικότητα της πόλης: τρένα, ήχοι, κτήρια, αρχιτεκτονική, τετράγωνοι και παράλληλοι δρόμοι, κάθετοι, οριζόντιοι...

Επίσης, στο έργο σου φαίνεται λες και η Ορθοδοξία συναντά μιαν άλλη θρησκευτική πραγματικότητα. Φαίνεται αυτή η επαφή να μην είναι αρνητική. Πώς συντελέστηκε μέσα σου αυτή η συνάντηση;

Τη συνάντησή μου αυτή δεν τη σκέφτομαι σε επίπεδα θρησκευτικά παρόλο που εντοπίζεις κάτι σχετικό. Μικρός, και εγγονός ιερέα, πέρασα πολλές ώρες στην εκκλησία αν και όσο μεγαλώνω αραιώνει πολύ. Στη Νέα Υόρκη ήρθα σε επαφή με αρκετή ρωμαιοκαθολική φωνητική μουσική λόγω σπουδών κυρίως και κάπου εκεί έγινε η συνάντηση. Δεν μπορώ να προσδιορίσω μέσα μου τις διαδικασίες της συνεύρεσης αυτής, αλλά σίγουρα διασταυρώθηκαν πράγματα.

Μου έκανε μεγάλη εντύπωση που αναφέρεις στον δίσκο σου ακριβώς τα μοντέλα των μηχανημάτων που χρησιμοποίησες. Πόσο ρόλο έπαιζε τότε η τεχνολογία; Στην παρουσίαση του δίσκου σου είπες πως δεν είναι σαν σήμερα. Πες μου κάτι παραπάνω πάνω σ' αυτό.

Τότε η τεχνολογία έκαμνε τη νύχτα μέρα. Μόλις είχαν αρχίσει να εμφανίζονται οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές. Τη μια μέρα γράφαμε μόνο σε χαρτί ή στη γραφομηχανή και την επομένη στο PC. Ξαφνικά από την ταινία καρούλι ή την κασέτα πήγαμε στο ψηφιακό μαγνητόφωνο. Εμφανίστηκε το sequencer όπου μπορούσες να βάλει κάτι και να σου το παίξει πίσω. Μετά αυτό ενσωματώθηκε στο συνθεσάιζερ. Ήρθαν τα samplers, αντικατάστατα όργανα -ηλεκτρονικά- φυσικών οργάνων. Τα μικρά home studios. Όλα αυτά δεν υπήρχαν προηγουμένως. Σήμερα όλα αυτά υπάρχουν και απλώς εξελίσσονται καθημερινά σε καλύτερα μοντέλα. Τότε ήταν πρώτες ανακαλύψεις.

Τι εννοείς στο εσώφυλλο του δίσκου όταν λες πως, ενώ έγραφες, προσπαθούσες να παραμείνεις μουσικά ο εαυτός σου; Με μπέρδεψε λίγο αυτή η κουβέντα. Αφού κατά μια έννοια αυτή η δουλειά είναι η απόλυτη ανατροπή του εαυτού σου...

Ε, θέλω να πω ότι δεν απεμπόλησα τις ελληνικές μουσικές μου καταβολές και να γράψω κάτι εντελώς «ξένο». Μάλλον, δεν σκεφτόμουν τότε έτσι. Απλώς τα ελληνικά θέματα και βιώματα ήταν πολύ δυνατά και πέρασαν μέσα στα «Κεντήματα» χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια, δεν προσπάθησα ούτε και κατάφερα να τα αποβάλω. Στο εσώφυλλο το έγραψα αυτό γιατί έπρεπε να γράψω κάτι...

Μου άρεσε πολύ ο ανατολίτικος ήχος απ' τα Moiroloyia. Ακούγεται σαν σε βουδιστικό ναό.

Το κομμάτι αυτό, σε πλάγιο δεύτερο, 'ποσιαιρετά τζι αφήννει γη σαν το πουλλίν του Μάρτη, μεν καρτεράς τον γιόκκα σου πως εν να πάει τζ'αι να 'ρτει..., το άκουσα που τον Κώστα Χαραλαμπίδη τον ηθοποιό το 1985-6, όταν ήρθε στη Νέα Υόρκη για να παίξει στο La mama theater. Το συγκράτησα και το έκαμα σαν έναν αυτοσχεδιασμό πάνω από μια λούπα.

Το Beehive dance τι σημαίνει;

Το Beehive dance είναι ο χορός του μελισσιού. Έδωσα αυτό τον τίτλο γιατί το κομμάτι έγινε με ηλεκτρονικούς ήχους εγχόρδων και μου θύμιζε πετάγματα και ζουζουνίσματα των μελισσών.

Ωραίο αυτό. Να σου πω εδώ πως μου αρέσουν οι ανατροπές του εαυτού τους στους καλλιτέχνες που αγαπώ και συ είσαι ένας από αυτούς. Αντιλαμβάνεσαι πως είναι ίσως ό,τι πιο ανατρεπτικό έχεις φτιάξει έτσι;

Ανατρεπτικός, δεν ξέρω... Αλλά σίγουρα είναι κάτι αρκετά συγκροτημένο και διαφορετικό από τα τετριμμένα που έχω κάμει.

Άκουσα τον δίσκο πολλές φορές και 2-3 από αυτές με μωρά που αγαπούν τα star wars και πρέπει να σου πω πως τους άρεσε πολύ. Επίσης, είναι τέλειος δίσκος για κάποιον που του αρέσει η μαγειρική... μάλλον με τη χρήση wok! Γρήγορη ανατολίτικη κουζίνα.

Χα χα χα... καλό.

Να υποθέσω τώρα πως μετά από αυτήν την κίνηση θα ξοδέψεις κάποια λεφτά σε νέα μουσικά προγράμματα; Θα αγοράσεις κανέναν ωραίο μείκτη από αυτούς που έχουν οι dj;

Α, δεν νομίζω... δεν ξέρω. Το πολύ να συνεργαστώ με τα παιδιά σε κάποιο πρότζεκτ, αλλά σκέφτομαι να βάλουμε μέσα το λαούτο με κάποιο τρόπο... Το θέμα είναι ότι τα ηλεκτρονικά έχουν προχωρήσει πολύ κι εγώ έμεινα ιδίαν τάξη. Κράτησα μόνο αρκετά την τεχνική της λούπας σε κομμάτια που γράφω κυρίως σε κλασική φόρμα για φυσικά όργανα.

Αν έβαζα τίτλο σε αυτήν την παρουσίαση-κουβέντα, ένας Ευαγόρας alien, θα σε πείραζε;

Δεν με πειράζει, αφού δεν ξέρουμε σίγουρα από πού και πού πηγαίνουμε... πιθανόν να είμαστε και εξωγήινοι, οπόταν ό,τι θέλεις βάλε.





Μα αφού η παράδοσή μας έχει απαντήσεις για το πού πάμε. Την αμφισβητείς;

Εννοείς η θρησκευτική; Μα νομίζω και αυτή έχει τις αμφιβολίες της.

Δεν νομίζω να πιστεύουν το ίδιο οι ιερωμένοι, οι καλά ενημερωμένοι πάντως. Πάμε τώρα λιγάκι... ψυχαναλυτικά. Η μητέρα σου, που την αναφέρεις, άκουσε αυτά τα κομμάτια;

Δεν θυμάμαι να της τα έβαλα να τα ακούσει, μάλλον όχι.

Αν τα άκουγε ποια πιστεύεις θα ήταν η πρώτη της αντίδραση;

Θα επαραξενέφκετουν αλλά εν θα ελάλεν τίποτε. Θα με άφηνεν τζ'αι άμα θα της έβαλλα "Tο Mαντήλιν" θα μου ελάλεν: τούτον έν' το καλύττερον σου κομμάτιν...

Με κλίμακα το 1-20, εσύ πόσο... «συγκρατημένος» θα έλεγες πως είσαι; Σε... μουσικό χαρακτήρα, ας πούμε, που στο τέλος είναι χαρακτήρας. 

Δεν ξέρω καλά τι εννοείς συγκρατημένος μουσικός χαρακτήρας... Μάλλον δεν είμαι 21. Αρκετά, γύρω στα 10;

Αν σου έδινε κάποιος 100 χιλιάδες ευρώ και σε ανάγκαζε να ζήσεις στη Νέα Υόρκη, όσο καιρό φτάνουν, τι θα έκανε εκεί ο Ευαγόρας του σήμερα;

Δεν ξέρω τι θα έκανα... Είναι υποθετικό. Πιστεύω ότι κάτι θα έκανα μέχρι να τα φάω όλα - βασικά ό,τι κάνω κι εδώ σήμερα.

Όταν κυκλοφορείς μια νέα δουλειά, σαν αυτήν ας πούμε, σκέφτεσαι την επόμενη και πώς να σχετίζεται κάπως με τη μουσική σου πορεία ή σε ενοχλεί η φράση... μουσική πορεία;

Προχτές σκεφτόμουν ότι όλα γίνονται σχεδόν από μόνα τους. Έκανα έναν δίσκο, «Το παλιό λαούτο», με ένα λαούτο και κακούς ήχους-κόπιες φυσικών οργάνων από samplers, το «Τόποι σε χρώμα λουλακί» με σχεδόν εξ ολοκλήρου φυσικά όργανα, το «Με δίχως τ' ανοικτάρι» με ένα λαούτο κι ένα κοντραμπάσο, το «Σαν έτοιμος από καιρό» με ένα πιάνο αλλά έβαλα τα πέντε οργανικά Μονοστινάτι εκεί. Είναι λούπες για το αριστερό χέρι του πιανίστα. Δεν το είχα σκεφτεί τότε, αλλά ήθελα να βάλω τον ακροατή μου στην ιδέα του ότι αυτός θέλει να ξεφύγει κάπως από το τραγούδι. Τι να περιμένουμε μετά. Ήρθαν τα «Κεντήματα» με τον δικό τους τρόπο, από 30 χρόνια μακριά και έδεσαν με τα Μονοστινάτι λόγω επανάληψης και λούπας. Δεν ξέρω τι θα είναι το επόμενο, δεν έχω κάτι έτοιμο ή από τα διάφορα που έχω κάμει στο θέατρο δεν ξέρω ποιο θα πάει κατά το στούντιο. Προς το παρόν θα ήθελα να συνεχίσει κάτι με τα παιδιά, τον Σωφρόνη (Σωφρονίου), τον Emiddio (Vasquez), τον Παναγιώτη (Μηνά) και τη Μαρία (Σπίβακ). Κάποια μορφή επέκτασης των «Κεντημάτων»...

Σκεφτόμουνα πολύ έντονα στη λάιβ παρουσίαση πως θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον αν πειραχτούν κι άλλο, κι άλλο τα νέα σου κομμάτια. Τα φαντάζεσαι κάποια να συνοδεύονται με απαγγελία ποίησης; Μπωντλαίρ ας πούμε ή Νερούδα;

Για να 'μαι ειλικρινής δεν φαντάστηκα κάτι τέτοιο. Θα ήθελα όμως να δούλευα με λούπες πάνω σε ποίηση. Ήδη έκαμα μια προσπάθεια σε ποίηση Γιώργη Παυλόπουλου. Δέκα Χάικου για τέσσερις φωνές.

Αν ένας τρελαμένος 18άρης dj πάρει τον δίσκο σου και τον πειράξει σε ένα κλαμπ στην Αγία Νάπα μια νύχτα θα σε ενοχλήσει;

Όχι, δεν θα με πειράξει. Ήδη το έκαμαν προχτές τα παιδιά στην παρουσίαση. Και στην Αγία Νάπα, δεν θα έχει σημασία.

Συνέντευξη στον Δημήτρη Κωνσταντόπουλο /Φωτογραφίες Ελένη Παπαδοπούλου