Το 2018 βρήκε την Ευρώπη ενισχυμένη στον τομέα της προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας. Στην υπάρχουσα οδηγία (IPRED) του 2004 προστέθηκαν «κατευθύνσεις» (διαθέσιμες στα αγγλικά στη διεύθυνση https://goo.gl/dvGkzQ) ώστε να μην κάνει ο καθένας του κεφαλιού του, που μεταφράζεται: να επιλυθούν προβλήματα ερμηνείας της οδηγίας ανάμεσα στους εταίρους.

Οι συγκεκριμένες πρωτοβουλίες ανακοινώθηκαν με τη στρατηγική για την ενιαία αγορά, του 2015 - έναν οδικό χάρτη για την αξιοποίηση των δυνατοτήτων της ενιαίας αγοράς και για να καταστεί η ενιαία αγορά το εφαλτήριο που θα φέρει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις στις πρώτες θέσεις ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας. Υλοποιώντας τη στρατηγική για την ενιαία αγορά, η Επιτροπή έχει ήδη υποβάλει προτάσεις σχετικά με το ηλεκτρονικό εμπόριο, οδηγίες για τη συνεργατική οικονομία, βήματα εκσυγχρονισμού της πολιτικής της ΕΕ για την τυποποίηση, μια πρωτοβουλία για τις νεοφυείς και αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις, μέτρα για μια νέα ώθηση στον κλάδο των υπηρεσιών και βήματα για την ενίσχυση της συμμόρφωσης και της πρακτικής λειτουργίας της ενιαίας αγοράς της ΕΕ.

Γενικά, με τον όρο πνευματικά δικαιώματα εννοούμε δύο μεγάλες ομάδες. Η πρώτη περιλαμβάνει την πειρατεία και τα προϊόντα-μαϊμού. Το 5% των εμπορευμάτων (αξίας 85 δισ. ευρώ) που εισάγονται στην ΕΕ είναι προϊόντα παραποίησης ή πειρατείας. Άρα τα νομικά εργαλεία που χρειάζονται πρέπει να είναι σοβαρά και να αναβαθμίζονται συνεχώς. Με τις νέες πρωτοβουλίες η ΕΕ ελπίζει να διευκολύνει την αποτελεσματική δράση κατά της προσβολής των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας καθώς και τις διασυνοριακές ένδικες διαδικασίες αλλά και να ενθαρρύνει τη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων για την παραχώρηση αδειών χρήσης με δίκαιο και ισορροπημένο τρόπο. Έτσι θα επιβραβεύονται οι καινοτόμες επιχειρήσεις χωρίς να εμποδίζονται άλλες εταιρείες να αξιοποιούν τις τεχνολογίες τους για να παράγουν νέα καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες. Στο κομμάτι αυτό εντάσσεται και η στέρηση από όσους παραβιάζουν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας σε εμπορική κλίμακα, τις ροές εσόδων που καθιστούν επικερδείς τις εγκληματικές δραστηριότητές τους - αυτή η προσέγγιση αποκαλείται «παρακολούθηση των διαδρομών του χρήματος» και εστιάζει στα «μεγάλα ψάρια» αντί σε μεμονωμένα άτομα.

Η ΕΕ επιθυμεί να περιορίσει τον όγκο των προϊόντων παραποίησης που φθάνουν στην αγορά της ΕΕ. Άρα θα ενισχύσει τα προγράμματα συνεργασίας με τρίτες χώρες (Κίνα, Νοτιοανατολική Ασία, Κεντρική Αμερική) και θα δημιουργήσει κατάλογο επιτήρησης των αγορών για τις οποίες υπάρχουν αναφορές συμμετοχής ή διευκόλυνσης των προσβολών δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σε σημαντικό βαθμό.

Η δεύτερη ομάδα είναι τα τυποποιημένα διπλώματα ευρεσιτεχνίας και γι’ αυτά η ΕΕ επιθυμεί τη δημιουργία ενός δίκαιου και ισορροπημένου συστήματος. Πολλές βασικές τεχνολογίες που αποτελούν μέρος των παγκόσμιων προτύπων στους αντίστοιχους κλάδους (π.χ. WiFi ή 4G) προστατεύονται με τέτοια διπλώματα (SEP). Στο νέο πακέτο μέτρων η Επιτροπή προσφέρει καθοδήγηση και συστάσεις για ένα ισορροπημένο και αποδοτικό σύστημα SEP, συμφιλιώνοντας δύο στόχους. Από τη μια, οι παραγωγοί προϊόντων θα έχουν πρόσβαση σε τεχνολογίες βάσει διαφανών και προβλέψιμων κανόνων παραχώρησης αδειών χρήσης και, από την άλλη, οι κάτοχοι των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας θα ανταμείβονται για τις επενδύσεις τους στην έρευνα και την τεχνολογία και σε δραστηριότητες τυποποίησης έτσι ώστε να έχουν κίνητρο να προσφέρουν τις καλύτερες τεχνολογίες τους για συμπερίληψη στα πρότυπα. Το κομμάτι αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την ανάπτυξη του διαδικτύου των πραγμάτων.

Το διαφορετικό με την τεχνολογία από δω και πέρα είναι ότι αυτά που μας ανακοινώνουν, όπως το διαδίκτυο των πραγμάτων ή η τεχνολογία 5G, ακόμα κι αν δεν είναι γνωστά, μπορούμε να τα καταλάβουμε. Και να τα περιμένουμε με… αγωνία; Σίγουρα με προσμονή.