Kάθε δυο εβδομάδες μια γλώσσα εξαφανίζεται και 40% του πληθυσμού παγκοσμίως δεν έχει πρόσβαση σε εκπαίδευση στη γλώσσα που κατανοεί.

Αυτά τα στοιχεία ανέφερε το βράδυ της Πέμπτης, 21 Φεβρουαρίου, η Διευθύντρια του Κέντρου Γλωσσών του ΤΕΠΑΚ, Σαλώμη Παπαδήμα Σοφοκλέους, σε εκδήλωση που οργάνωσε το Κέντρο Γλωσσών με αφορμή την Παγκόσμια Μέρα Ελληνικής Γλώσσας και την Παγκόσμια Μέρα Μητρικής Γλώσσας, που γιορτάζονται στις 9 και 21 Φεβρουαρίου αντίστοιχα.

Στο χαιρετισμό της, η κ.Παπαδήμα-Σοφοκλέους είπε πως αποτελεί ευθύνη φορέων που υπηρετούν τη γλώσσα -όπως το Κέντρο Γλωσσών του ΤΕΠΑΚ- να αναδεικνύουν τον σπουδαίο ρόλο που η γλώσσα διαδραματίζει στην καθημερινότητά μας, τόσο ως επικοινωνιακός κώδικας όσο και ως έκφραση πολιτισμικών στοιχείων.

Σύμφωνα με την UNESCO, ανέφερε, κάθε δυο εβδομάδες μια γλώσσα εξαφανίζεται, ενώ την ίδια ώρα 40% του πληθυσμού παγκοσμίως δεν έχει πρόσβαση σε εκπαίδευση στη γλώσσα που κατανοεί, δεδομένα που καταδεικνύουν την αναγκαιότητα να γίνει βίωμα του καθενός ο σεβασμός, τόσο προς τις «κοινές» γλώσσες, αλλά περισσότερο προς τις λιγότερο ομιλούμενες ποικιλίες, όπως οι διάφορες διάλεκτοι, τα ιδιώματα αλλά και οι γλώσσες των μειονοτήτων.

Είπε, ακόμη, πως η ελληνική γλώσσα έχει καταγράψει μια αξιοσημείωτη πορεία μέσα στα χρόνια, έχει επιβιώσει μέσα από αντίξοες συνθήκες, έχει μεταβληθεί και εξελιχθεί, ενώ παράλληλα προσαρμόζεται συνεχώς, όπως κάθε γλώσσα, παραμένοντας τόσο χρήσιμο επικοινωνιακό εργαλείο όσο και σύμβολο της πολιτισμικής ταυτότητας των απανταχού Ελλήνων.

Κύριος ομιλητής στην εκδήλωση ήταν ο Επιστημονικός Διευθυντής του Παττιχείου Δημοτικού Αρχείου - Ιστορικού Αρχείου και Κέντρου Μελετών Λεμεσού, Μίμης Σοφοκλέους, ο οποίος αναφέρθηκε στις διαλέκτους στην Ευρώπη και την τύχη τους, την περίοδο της δημιουργίας των εθνικών κρατών.

Όπως είπε, η διάλεξή του γύρω από το συγκεκριμένο θέμα γίνεται καθαρά για προσωπικούς λόγους, αφού αφενός τον φοβίζει σήμερα η υπερβολική χρήση της διαλέκτου από «μη άξια χείλη», με αποτέλεσμα να γίνεται «κατάχρηση» η οποία οδηγεί σταδιακά στην απαξίωση αντί στην επανεκτίμηση της αξίας της και αφετέρου, γιατί θεωρεί πως είναι στις διαλέκτους που οφείλει η ανθρωπότητα, τουλάχιστον τη μισή από τη γνώση που έχει συσσωρευτεί ανά τους αιώνες.

Εξέφρασε την αγανάκτησή του, όπως είπε, με την υπερβολική χρήση της κυπριακής διαλέκτου στην κυπριακή τηλεόραση ή το ραδιόφωνο, «από άτομα που δεν έχουν ιδέα ότι αυτή η γλώσσα γράφτηκε, μιλήθηκε με αριστουργήματα που έδωσε ένας Μιχάλης Πιτσιλλίδης ή ένας Δημήτρης Λιπέρτης».

Όταν αποδοθεί η κυπριακή διάλεκτος σωστά, επιστημονικά και διαβασμένα, «όχι μόνο πουλά, ξεπουλά», ανέφερε ο κ. Σοφοκλέους, σημειώνοντας ότι ο λόγος για τον οποίο διασώθηκε στην Κύπρο ως μέσο, κυρίως στη λογοτεχνία, ήταν γιατί δεν βρέθηκε ανάμεσα στη δίνη που δημιούργησε η καθαρεύουσα και η δημοτική κατά τη διάρκεια του γλωσσικού ζητήματος.

Αντιθέτως, υπέδειξε, την περίοδο αυτή γράφτηκαν αριστουργήματα όπως η «Ανεράδα», του Βασίλη Μιχαηλίδη (1893), για τον οποίον έκανε ιδιαίτερη αναφορά στη συμβολή του στη διαμόρφωση εθνικής συνείδησης, «όχι μέσω της εθνικής γλώσσας, αλλά μέσα από την κυπριακή διάλεκτο, η οποία σε πολλά σημεία της ποίησής του υπερβαίνει τα όρια στα οποία συνήθως κινείτο η διαλεκτική ποίηση και φτάνοντας με τα κορυφαία του έργα στη δημιουργία Κυπριακής Ποιητικής Σχολής».

Στην ομιλία του, ο Μίμης Σοφοκλέους τόνισε πως η γλώσσα δεν είναι τίποτα άλλο από το μεγαλύτερο και παλαιότερο έθιμο που χαρακτηρίζει την πολιτισμική ανάπτυξη του ανθρώπου των κοινωνιών μέσα στις οποίες έδρασε ανά τους αιώνες.

Υπέδειξε ακόμη ότι η εξαφάνιση των διαλέκτων έχει στερήσει την ανθρωπότητα από πολύ σοβαρή γνώση, «η οποία είναι η βάση του τι εστί πολιτισμός», ενώ εξέφρασε τη θέση πως όταν πεθαίνει ένας άνθρωπος, φεύγει μαζί του και ένας ολόκληρος γλωσσικός κόσμος.