Η Κύπρος θα μπορούσε να είναι αβάν

ΜΑΡΙΝΑ ΣΧΙΖΑ Δημοσιεύθηκε 7.4.2019

Picasso works on bullfight plates at Madoura pottery. Vallauris 23.3.53 Suzanne and Georges Ramie had constructed an atelier for Picasso in their Madoura Pottery. He worked there for years and developed his ideas on ceramics. He laid them out as ceramic designs and could then use and work on them further as printing plates for clay impressions. Suzanne and Georges Ramie had introduced Picasso to pottery, and the craftsmen in their pottery Workshop enthusiastically helped Picasso with the development of new techniques. Through Picasso's activities, Vallauris became known as a pottery center. Picasso arbeitet an Keramiken mit Stierkampfmotiven in der Töpferei Madoura. Vallauris 23.3.53 Suzanne und Georges Ramie hatten Picasso ein Atelier in ihrer Töpferei  Madoura in Vallauris eingerichtet. Dort arbeitete er jahrelang und entwickelte seine Vor Stellung von Keramik. Er legte sie als Keramikgravuren an und konnte sie lann als Druckstöcke für Abzüge in Ton benutzen und weiterbearbeiten. Suzanne und Georges Ramie hatten Picasso in das Töpferhandwerk eingeführt und die Fachleute ihrer Töpferei halfen Picasso begeistert bei der Entwicklung neuer Ausarbeitungs-Techniken. Vallauris wurde durch Picassos Aktivitäten bekannt als ein Zentrum der Töpferei.

Η κεραμική είναι από τα πρώτα μέσα καλλιτεχνικής έκφρασης του ανθρώπου, κοινή σε όλους τους λαούς και πολιτισμούς. Σμίγοντας τα τέσσερα βασικά στοιχεία της φύσης, το νερό, το χώμα, τη φωτιά και τον αέρα, ο άνθρωπος, από την Εποχή του Λίθου, δημιούργησε αντικείμενα που να εξυπηρετούν τις καθημερινές του ανάγκες. Με τη βοήθεια της φωτιάς, ο πηλός μεταμορφώνεται σε στερεή ύλη και τα αντικείμενα που παράγονται αποτυπώνουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εποχής και του τόπου όπου δημιουργούνται. Έτσι, μέσα από τις διάφορες εκφάνσεις της, η κεραμική αποτελεί τον αδιάψευστο μάρτυρα βιοτικών αναγκών, κοινωνικών συνθηκών, αισθητικών αντιλήψεων και πνευματικών αναζητήσεων.

Η Κύπρος, όντας στο σταυροδρόμι μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής, ήταν ανέκαθεν σημείο συνάντησης για ανθρώπους και ιδέες που διακινούνταν μέσω της θάλασσας. Σχεδόν κάθε έκφανση του αρχαίου κυπριακού πολιτισμού, από τη γλώσσα και τη γραφή μέχρι την τέχνη και την αρχιτεκτονική, αντανακλούν επιδράσεις από την Ελλάδα, τη Μικρά Ασία, την Αίγυπτο και τη Μέση Ανατολή. Eπιδράσεις που συχνά αναμειγνύονταν με τοπικά πολιτιστικά ιδιώματα, γεννώντας νέες, πρωτότυπες μορφές έκφρασης.

Στην Κύπρο η κεραμική εμφανίστηκε κατά τη Νεολιθική Εποχή (8000 – 3900 π.Χ.) και συνεχίστηκε αδιάλειπτα στο πέρασμα των αιώνων. Όπως σε όλες τις χώρες έτσι και στην Κύπρο, η βιομηχανική επανάσταση, με την εκτεταμένη χρήση νέων τεχνικών μέσων, που περιόριζαν τη χειρωνακτική εργασία, έφερε ριζικές αλλαγές στον τρόπο ζωής, τις ανάγκες και τις συνήθειες των ανθρώπων. Ο πηλός ως ένα από τα βασικά υλικά δημιουργίας αντικειμένων καθημερινής χρήσης αντικαθίσταται από νέα υλικά, όπως το πλαστικό, το plexiglass, το fiberglass. H κεραμική όμως δεν μπορούσε να παραμείνει στάσιμη ή να μπει στο περιθώριο. Αυτό το απλό, αλλά μαγικό υλικό, εύπλαστο αλλά συνάμα σκληρό και ανθεκτικό όταν ενωθεί με τη φωτιά, που ταυτίζεται στη συνείδηση του ανθρώπου με τη δημιουργία του κόσμου, δεν μπορούσε να διαλάθει της προσοχής των εικαστικών δημιουργών τού 20ού αιώνα, οι οποίοι αναζητούσαν νέα υλικά, νέες πηγές έμπνευσης και νέες εφαρμογές, μέσα σε ένα γενικότερο ενδιαφέρον για τη γνώση της ιστορίας των πολιτισμών όπως την πρόσφερε η ακαδημαϊκή και αρχαιολογική έρευνα που αναπτυσσόταν.

Οι μεγάλες καινοτομίες που αφορούν την καλλιτεχνική κεραμική εμφανίζονται στις αρχές του 20ού αιώνα στην Αγγλία, τη Γαλλία με τους Renoir, o Odilon Redon και Bonnard, για να ακολουθήσουν πολλοί μεγάλοι καλλιτέχνες όπως ο Μatisse, ο Brague, ο Miro και Picasso ο οποίος δημιούργησε χιλιάδες έργα. Η αρχή για τον Πικάσο δόθηκε το 1946 όταν γνώρισε τους ιδιοκτήτες του διάσημου εργαστηρίου κεραμικής Μαντούρα στο Βαλωρίς της Γαλλίας. Ο κόσμος της κεραμικής με την ελευθερία στην εκφραστική φύση του, ανοίχτηκε σαγηνευτικός μπροστά του. Μέχρι το θάνατό του, η ενασχόληση του με την κεραμική είχε ως αποτέλεσμα μια σειρά έργων που δημιουργήθηκαν με το ίδιο πάθος όπως οι πίνακές του, τα γλυπτά και τα σχέδιά του. Οι κανάτες, τα βάζα, τα πιάτα και τα μπολ αποδεικνύουν την παιχνιδιάρικη πλευρά του δασκάλου της σύγχρονης τέχνης.

Μια γέφυρα που θα ενώνει την αρχαιότητα με το σήμερα με όχημα την κεραμική τέχνη δημιουργεί αυτό τον καιρό το Αρχαιολογικό Μουσείο Λευκωσίας. Φτιάχνει μια έκθεση στο πλαίσιο της οποίας τα μοναδικά αρχαία κεραμικά της Κύπρου θα συνομιλήσουν με τα κεραμικά του Πικάσο. Θα ταξιδέψουν στην Κύπρο από το Musée National Picasso στο Παρίσι, το οποίο ανακαινίστηκε πριν τρία χρόνια με κόστος 52 εκατομμύρια ευρώ. «Ο μοντερνισμός και η ενέργεια του Πικάσο θα πρέπει να αποτελέσουν έμπνευση για τη Γαλλία. Δεν χτίζεις τίποτα πάνω στη νοσταλγία. Ο Πάμπλο Πικάσο ήταν ένας ζωγράφος του μέλλοντος, της ελπίδας, των κατακτήσεων. Απελευθέρωσε τον εαυτό του από τους κανόνες του παρελθόντος. Ήταν αβάν - γκαρντ. Η Γαλλία είναι μία χώρα αβάν -γκαρντ», είπε ο πρόεδρος Ολάντ εγκαινιάζοντας το μουσείο.

Είμαι σίγουρη ότι η έκθεση στο αρχαιολογικό μας μουσείο θα είναι ιδιαίτερη, έναυσμα για μελέτη, αισθητική απόλαυση, δημιουργικό διάλογο και κυρίως αφορμή για περισυλλογή. Ας μην ξεχνάμε ότι το νέο αρχαιολογικό Μουσείο της Κύπρου, το οποίο θα στεγάζει τον ανεκτίμητο πλούτο του τόπου, άρχισε μόλις να προβάλλει στον ορίζοντα· έστω και τώρα. Το ερώτημα που πρέπει να μας απασχολήσει είναι κατά πόσο η Κύπρος μπορεί ποτέ να γίνει αβάν- γκαρντ. Για να γίνει πρώτα χρειάζεται να αρθρωθεί πολιτισμένος πολιτικός λόγος.