Μεγάλο μερίδιο ευθύνης για τη μη είσπραξη των πνευματικών και συγγενικών τους δικαιωμάτων φαίνεται να έχουν οι καλλιτέχνες, οι οποίοι δεν διεκδίκησαν ποτέ ουσιαστικά, οργανωμένα και μαζικά τα δικαιώματά τους, παρά το γεγονός πως υπάρχουν οι εταιρείες που τους εκπροσωπούν. Αυτό τουλάχιστον διαφαίνεται μέσα από τις συζητήσεις στη Βουλή. Την περασμένη Τρίτη, η Επιτροπή Εμπορίου επανέφερε το θέμα προκειμένου να μπει μια τάξη και να γίνει έλεγχος, καθώς το σύστημα είσπραξης λειτουργεί ανεξέλεγκτα, με τους καταστηματάρχες και ξενοδόχους να ισχυρίζονται πως δεν ξέρουν σε ποιον πληρώνουν τι, τους εκπροσώπους των φορέων που εισπράττουν τα δικαιώματα να προσπαθούν να εξηγήσουν τα αυτονόητα και τους βουλευτές να προσπαθούν να βρουν τη μέση λύση στο πρόβλημα, γέρνοντας όμως με το... γάντι την πλάστιγγα περισσότερο προς το μέρος των επιχειρηματιών.

Χαμένοι στη μετάφραση

Στην τελευταία συζήτηση της Επιτροπής Εμπορίου της Βουλής, οι καλλιτέχνες έχασαν άλλη μια μάχη κόντρα στους καταστηματάρχες / ξενοδόχους. Η μεγαλύτερη διαφωνία εντοπίζεται στο ποιος θα πρέπει να πληρώνει τα συγγενικά δικαιώματα. Η δημόσια εκτέλεση, όπου κι αν αυτή γίνεται, υπόκειται σε έλεγχο πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων, συνεπώς θα πρέπει να καταβάλλεται το ανάλογο αντίτιμο που θα συμφωνηθεί, αναφέρει η υφιστάμενη νομοθεσία. Η Αστυνομία, όμως, έχει διαφορετική άποψη, την οποία στηρίζει σε ευρωπαϊκή απόφαση δικαστηρίου για ένα οδοντιατρείο, σύμφωνα με την οποία υπάρχει υποχρέωση πληρωμής μόνο στους χώρους όπου η δημόσια εκτέλεση μουσικής γίνεται για να προσελκύει κόσμο, όπως τα καφεστιατόρια, clubs κ.ά. Η κάθε περίπτωση όμως θα μπορούσε να είναι ξεχωριστή και ίσως να μην βρίσκει άμεση εφαρμογή σε όλους τους χώρους η απόφαση του ευρωπαϊκού δικαστηρίου, λέχθηκε από πλευράς των καλλιτεχνών, αφού για παράδειγμα δεν μπορεί να καθοριστεί αν ο πελάτης, λόγου χάρη στην υπεραγορά, θα έμενε περισσότερο χρόνο σε αυτήν, αν αντί της μουσικής άκουγε απλώς τη... βαβούρα από το κοινό που ψωνίζει. Πάντως, παρά το γεγονός πως αναφέρθηκε από πλευράς της CNR [εταιρεία διαχείρισης συγγενικών δικαιωμάτων] ότι αν κάποιος θέλει να μην πληρώνει δικαιώματα για δημόσια εκτέλεση, τότε υπάρχει η επιλογή για non copyright μουσική, εντούτοις υπάρχει πλέον ένα νέο δεδομένο. Με την άποψη της Αστυνομίας συμφωνεί το σύνολο της Επιτροπής Εμπορίου της Βουλής, η οποία ζήτησε να γίνει συζήτηση μεταξύ των εμπλεκομένων για να καθοριστούν οι χώροι, ενώ και η Νομική Υπηρεσία δεσμεύτηκε να εξετάσει το ενδεχόμενο αν μπορούν να εξαιρεθούν χώροι από τη νομοθεσία σύμφωνα με την ευρωπαϊκή απόφαση. Πάντως, εντύπωση προκάλεσε στην Επιτροπή Εμπορίου η επίσημη θέση του ΣΤΕΚ [τουριστικές επιχειρήσεις] μέσω της εκπροσώπου του, ότι δεν θα πληρώσει κανέναν οργανισμό μέχρι να ψηφιστεί η νομοθεσία και να συσταθεί η αρχή που θα ελέγχει τα δικαιώματα.

Αναζητώντας τιμές 

Στην Επιτροπή της Βουλής, Νομική Υπηρεσία και έφορος Εταιρειών απέρριψαν ένα από τα βασικά αιτήματα των καταστηματαρχών και ξενοδόχων, το οποίο ήταν ο καθορισμός του ποσού που θα καταβάλλουν. Σύμφωνα με την εκπρόσωπο της Νομικής Υπηρεσίας, ο νόμος εφαρμόζεται στην αρχή της αναλογικότητας και της καλής πίστης, συνεπώς δεν μπορούν να αναφερθούν ποσά που θα πληρώνονται. Οι βουλευτές της επιτροπής ζήτησαν να καθοριστούν κριτήρια για τα ποσά τα οποία θα προκύψουν μετά από διαβούλευση που θα γίνει μεταξύ όλων των εμπλεκομένων. Άλλωστε, όπως ανέφερε και εκπρόσωπος του εφόρου Εταιρειών, οι τιμοκατάλογοι είναι αυτορυθμιζόμενοι. Σήμερα, οι περισσότερες εταιρείες που εισπράττουν δικαιώματα προσπαθούν να κάνουν ξεχωριστές συμφωνίες με τους οργανισμούς, αντιλαμβανόμενες τα δεδομένα της κάθε περίπτωσης, ενώ επειδή γίνεται μια μικρή... μάχη διαβούλευσης με κάποια καταστήματα ή ξενοδοχεία που δεν πληρώνουν [υπάρχουν περιπτώσεις που καταβάλλουν κανονικά τα ποσά], οι εταιρείες θεωρούν κερδισμένη τη μάχη ακόμη και όταν εισπράττουν ένα μικρό ποσό από κάποια επιχείρηση.

Η νέα νομοθεσία 

Ήδη από τον περασμένο Απρίλιο η Βουλή υπό πίεση συζήτησε νομοσχέδιο που έχει σκοπό την εναρμόνιση της Κύπρου με σχετική οδηγία της ΕΕ. Το νομοσχέδιο προβλέπει μεταξύ άλλων την ίδρυση ανεξάρτητης Αρχής Πνευματικής Ιδιοκτησίας και Συγγενικών Δικαιωμάτων, η οποία θα τηρεί μητρώα εγγραφής οντοτήτων συλλογικής διαχείρισης δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων και θα ασκεί έλεγχο της συμμόρφωσής τους, ενώ προβλέπεται δυνατότητα δικαστικής και εξώδικης επίλυσης διαφορών που προκύπτουν μεταξύ των οντοτήτων συλλογικής διαχείρισης, των χρηστών και των δικαιούχων. Μετά από συζήτηση στη Βουλή, έγιναν τροποποιήσεις και το νομοσχέδιο θα τεθεί ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου στις 14 Μαρτίου, σύμφωνα με τα όσα ανέφερε εκπρόσωπος του Υπουργείου Εμπορίου που ήταν στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής.

Πρόβλημα οργάνωσης 

Η σύσταση της αρχής φαίνεται πως δεν θα λύσει οριστικά το πρόβλημα, καθώς υπάρχει προβληματισμός και στο ποιος εισπράττει τα δικαιώματα των δικαιούχων. Η νομοθεσία αφήνει ανοικτό το περιθώριο για είσπραξη των συγγενικών δικαιωμάτων από περισσότερους από έναν οργανισμούς, χωρίς να εκπροσωπούν τον ίδιο δημιουργό. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως θα μπορούσαν να υπάρχουν περισσότερες από μία οντότητες συλλογικής διαχείρισης δικαιωμάτων, λόγου χάρη για τους ηθοποιούς, αν κάποιοι δικαιούχοι αποφασίσουν πως δεν συμφωνούν με αυτήν που υπάρχει ήδη. Οι επιχειρηματίες αντέδρασαν, αναφέροντας πως θα πρέπει να καταβάλλουν αντίτιμο σε δύο ή και τρεις οργανισμούς. Τη λύση πρότεινε η ανώτερη έφορος Εταιρειών Στάλω Παπαϊωάννου, η οποία πρότεινε τη σύσταση ενός ενιαίου οργανισμού από όλους τους εκπροσώπους έτσι ώστε να εισπράττει μόνο αυτός τα δικαιώματα. Η πρόταση της Παπαϊωάννου δείχνει και το ουσιαστικό πρόβλημα που έχουν οι οργανώσεις και η σύσταση της αρχής ίσως είναι μια καλή ευκαιρία για να επανεξετάσουν τις θέσεις τους ή ακόμη και τη λειτουργία τους, καθώς μπορεί μεμονωμένα η κάθε μια από αυτές να εκπροσωπεί ξεχωριστές ομάδες για να εισπράττει δικαιώματα, ωστόσο φαίνεται πως η ουσία είναι να μην υπάρχει αμφισβήτηση από πλευράς των επιχειρηματιών. Γι' αυτό και έγινε σαφές πως θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένας ενιαίος οργανισμός που θα τους εκπροσωπεί, έτσι ώστε να ζητήσουν ως οργανωμένο σύνολο τα δικαιώματά τους, αντί να μπαίνουν μεμονωμένα σε μια περιπέτεια διαβουλεύσεων με ισχυρούς επιχειρηματίες.