Τον περασμένο Οκτώβριο, η εφαρμογή WhatsApp (βλ. facebook, Instagram, messenger, ένα μαγαζί είναι όλα) επέτρεψε (στη Γερμανία τουλάχιστον) τη χρήση "αυτοκόλλητων" και μάλιστα με επιλογή του χρήστη να φτιάξει τα δικά του. Αμέσως το Εβραϊκό Φόρουμ για τη Δημοκρατία και Ενάντια στον Αντισημιτισμό, μια ΜΚΟ με έδρα το Βερολίνο, παρατήρησε την παρουσία αυτοκόλλητων με ναζιστική θεματολογία και συμβολισμό. Έγιναν αμέσως οι σχετικές καταγγελίες στο ίδιο το WhatsApp αλλά και στο BuzzFeed News, τον αμερικανικό δικτυακό τόπο που ασχολείται ιδιαίτερα με τα κακώς κείμενα του κυβερνοχώρου και τα τελευταία χρόνια ήταν εκείνος που ξεσκέπασε πολλές σκοτεινές ιστορίες με κορωνίδα εκείνη της Cambridge Analytica. Από τον Οκτώβριο μέχρι σήμερα, το BuzzFeed βρήκε εννέα ομάδες στο WhatsApp, με ονόματα όπως "γερμανική καταιγίδα" και "διεθνής Κου-Κλουξ-Κλαν" στις οποίες έχουν ανταλλαγεί δεκάδες χιλιάδες μηνύματα.

Η ρητορική μίσους δεν έχει αποδέκτες μόνο τους Εβραίους. Έχει και τους μουσουλμάνους και φυσικά τους μετανάστες

Στις ομάδες συμμετέχουν από 90 έως και 250 άτομα (ο μέγιστος αριθμός που επιτρέπει η εφαρμογή), όλοι ακροδεξιοί, μετά από πρόσκληση. Τα μηνύματα περιέχουν σύμβολα που υμνούν το Τρίτο Ράιχ και τον Αδόλφο Χίτλερ, σύμβολα αντισημιτικά καθώς και λεκτικό που προσκαλεί σε βία ή εξαπολύει απειλές ενάντια σε αριστερούς ή μετανάστες. Κάποια άλλα μηνύματα είναι "αλυσίδες" (το αντιγράφεις και το στέλνεις στις επαφές σου): "Μόλις έγινες Χίτλερ. Κάνε Χίτλερ τουλάχιστον άλλα πέντε άτομα αλλιώς σε 88 ημέρες ένας πεινασμένος για χρήματα Εβραίος θα κλέψει όλα σου τα λεφτά και θα σε βιάσει", γράφει ένα μήνυμα. "Στείλε αυτό το μήνυμα σε όλους όσους ξέρεις και για να συμβάλεις στην επιχείρηση Λευκά Χριστούγεννα" γράφει ένα άλλο που περιλαμβάνει μια σβάστικα, μια εικόνα του Αδόλφου Χίτλερ και το αυτοκόλλητο: "τρέχα Αλί, τρέχα" (αναφορά στην περίφημη φράση από την ταινία Φόρεστ Γκαμπ "τρέχα Φόρεστ, τρέχα"). "Για κάθε άτομο που θα του στείλεις το μήνυμα, ένας μετανάστης θα επιστρέψει στη χώρα του", καταλήγει.

Η εταιρεία αντέδρασε χαρακτηρίζοντας τα μηνύματα "απαράδεκτα" και καλώντας τους χρήστες να της καταγγείλουν κάθε τέτοια παράβαση του νόμου για τη ρητορική μίσους αλλά και των νόμων ενάντια στη ναζιστική προπαγάνδα. Στα αυτοκόλλητα συμπεριλαμβάνονται όλες οι απαγορευμένες από τους νόμους εικόνες, όπως ρουνικά σύμβολα και διακριτικά των SS, σημαίες, σβάστικες. Ωστόσο το WhatsApp είναι απρόθυμο να δημοσιοποιήσει τον αριθμό των καταγγελιών που δέχθηκε από τότε, υποστηρίζοντας πως δεν έχει πρόσβαση στα ίδια τα μηνύματα. Παρόλο που τα μηνύματα ένα προς ένα θεωρούνται ότι εμπίπτουν στον χώρο του ιδιωτικού, τα μηνύματα προς ομάδες θεωρούνται ότι εμπίπτουν στον δημόσιο χώρο κι έτσι τιμωρούνται από τον νόμο. Πριν από δύο χρόνια, ένας 14χρονος νεαρός είχε καταδικαστεί για τη διάδοση ναζιστικής προπαγάνδας. Το εντυπωσιακό είναι ότι έγινε μετά από καταγγελίες των ίδιων του των γονιών που βρήκαν τα μηνύματα της ομάδας στο κινητό του (ακόμα και χωρίς αυτοκόλλητα). Συνολικά 180 άτομα εμπλέκονταν στην υπόθεση και αναγκάστηκαν, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, να υποστούν τις συνέπειες του νόμου.

Η ρητορική μίσους δεν έχει αποδέκτες μόνο τους Εβραίους. Έχει και τους μουσουλμάνους και φυσικά τους μετανάστες. Και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις δεν αφορά γενικώς μια ομάδα αλλά συγκεκριμένους ανθρώπους. Τους τελευταίους μήνες τα τηλέφωνα τουλάχιστον 30 ατόμων κυκλοφόρησαν στις ομάδες ώστε τα μέλη τους να τους παρενοχλήσουν και να τους απειλήσουν. Και φτάνουμε στην one million dollar question: θέλουμε ή όχι να διαβάζει το WhatsApp τα μηνύματα, παράνομα ή μη; Σ' αυτήν την περίπτωση γλυτώνουμε από τέτοια αισχρά φαινόμενα αλλά πέφτουμε πάλι στην παγίδα του Big Brother και από τέτοια χορτάσαμε τον τελευταίο καιρό. Άρα όσο φρικιαστικά κι αν βρίσκω όλα τα παραπάνω, η προστασία της ιδιωτικότητας έρχεται πάνω απ' όλα. Ίσως μόνο να ξαναδούμε το θέμα των ομάδων ώστε να αποφεύγεται η μαζικότητα τέτοιων κρουσμάτων.