Στις 6 Μαΐου έλαβε χώρα στο Μουσείο Τέχνης Metropolitan της Νέας Υόρκης το Met Gala, το πιο διασκεδαστικό και οπτικά απολαυστικό event της χρονιάς, το event που μας θυμίζει ότι η μόδα είναι στα καλύτερά της όταν είναι διασκεδαστική, δημιουργική και παιχνιδιάρικη, όταν δηλαδή δεν παίρνει τον εαυτό της πολύ στα σοβαρά. Το theme ήταν «Camp: Notes on Style». Ειδικοί από κάθε κλάδο -καλλιτέχνες, σχεδιαστές, ακαδημαϊκοί, κοινωνιολόγοι και συγγραφείς- έσπευσαν, ενόψει του event, να απαντήσουν στο ερώτημα «τι είναι camp;» και στην προσπάθειά τους μας επιβεβαίωσαν πόσο ρευστός και ασταθής όρος είναι. Όπως είπε η Susan Sontag, που ανέλυσε το φαινόμενο στο δοκίμιό της «Notes on Camp» (1964), το camp είναι ένα είδος «ευαισθησίας». Θρασύ και ανατρεπτικό, το camp ως αισθητική δεν περιορίζεται παρά μόνο εξελίσσεται, απλώνεται και μεταλλάσσεται. Άλλωστε, το campness έχει εισχωρήσει πια τόσο βαθιά μέσα στην τέχνη, τη μόδα και την αισθητική μας αντίληψη γενικότερα που το να ξεχωρίσεις το μεν από το δε είναι δύσκολο. Πιο δύσκολο ακόμα είναι να ενσαρκώσεις το camp για μια νύχτα. Γι’ αυτό και πολλοί συμφώνησαν ότι τα περισσότερα από αυτά που είδαμε το βράδυ της Δευτέρας αν και υπέροχα και αναζωογονητικά δεν ήταν camp.

Προσπερνώντας πολλές άλλες συναρπαστικές εμφανίσεις, θα σταθώ σε μια αγαπημένη και γεμάτη νόημα, αυτήν της Tracee Ellis Ross. Μια από τις πιο στυλάτες γυναίκες του θεάματος, η Ellis Ross συνδυάζει πάντα κομψότητα, ελαφρύτητα και διασκέδαση με έναν τρόπο οπτικά άψογο. Φορά υπέροχα υφάσματα σε θαυμάσια, τολμηρά χρώματα και σχήματα που ξεπερνούν τους δύσκαμπτους κανόνες του τι είναι «όμορφο», «θηλυκό» και «γουστόζικο». Είναι αβίαστα φανταχτερή και υπέροχα υπερβολική, και καταρρίπτει τον μύθο ότι η κομψότητα και το γούστο πρέπει να είναι απέριττα, διακριτικά και σοβαρά. Εδώ λοιπόν, η Ellis Ross φόρεσε ένα μαύρο φόρεμα Moschino, ενώ μπροστά από το κεφάλι της, αιωρείτο μια χρυσή κορνίζα. Με αυτό μόνο το στοιχείο, το οποίο στο πλαίσιο του Metropolitan αποκτά ιδιαίτερη σημασία, έφερε πίσω ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας της αμερικανικής τέχνης.

Η κορνίζα παραπέμπει σε μια άλλη καλλιτέχνιδα, τη Lorraine O’Grady, η οποία ασχολήθηκε συστηματικά με το θέμα της ταυτότητας και με τους μηχανισμούς κοινωνικού αποκλεισμού μέσα στον χώρο της τέχνης. Το 1983, ως Mademoiselle Bourgeoise Noire, αντιδρώντας σε αυτό τον αποκλεισμό από μέρους του λευκού καλλιτεχνικού κατεστημένου (που θεωρούσε τη λευκότητα ως μοναδικό υποκείμενο και κέντρο της αφήγησης οποιασδήποτε mainstream τέχνης, ενώ μπορούσε να δεχτεί τη μαύρη τέχνη μόνο εντός στενών και στερεοτυπικών ορίων), η O’Grady παρουσίασε το έργο της Art Is…, όπου 15 χορευτές εισχώρησαν στην παρέλαση του African American Day στο Χάρλεμ της Νέας Υόρκης κρατώντας χρυσές κορνίζες. Οι συμμετέχοντες, γυναίκες, άντρες, παιδιά, έσπευσαν ενθουσιωδώς να φωτογραφηθούν μέσα από τις κορνίζες λέγοντας «Κάδρωσέ με!» και «Εμείς είμαστε τέχνη!» Ήταν ένα έργο ριζοσπαστικό γιατί κατάφερε να βάλει αυτούσια τα αληθινά, ποικιλόμορφα μαύρα βιώματα στο κέντρο του διαλόγου για το τι είναι μαύρη τέχνη. Το Art Is… σήμανε άρνηση υποταγής σε επιβεβλημένα αφηγήματα ταυτότητας και απόρριψη μονολιθικών ιδεών για το τι εστί «μαύρο βίωμα».

Έτσι, η Ellis Ross, κάνοντας τον εαυτό της έργο τέχνης μέσα στο Met, μας θύμισε μια σημαντική κατάκτηση της αμερικανικής τέχνης αλλά και τον δρόμο που έχουμε να διανύσουμε μέχρι η τέχνη να απελευθερωθεί πλήρως από ανισότητες και αποκλεισμούς.