Με αφορμή τις ευρωεκλογές και την πλήρη απαξίωση στην προεκλογική εκστρατεία για τα θέματα πολιτισμού στην Κύπρο, ψάξαμε τα πολιτιστικά έργα που έγιναν με χρηματοδότηση από την Ευρώπη 

«Όχι, η Ευρώπη δεν είναι τέλεια. Την κατηγορούμε μερικές φορές, και δεν έχουμε άδικο, ότι είναι άψυχη και αναίσθητη, ότι μιλά μια γλώσσα που λίγοι καταλαβαίνουμε. Την κατηγορούμε ότι είναι κατώτερη των περιστάσεων, αυτών των οικολογικών, κοινωνικών και πολιτικών κρίσεων που την κλυδωνίζουν σήμερα, ότι είναι ανήμπορη να δώσει λύση στην τραγωδία των προσφύγων.

Παρ’ όλα αυτά, παρά τις αδυναμίες και τις παραλείψεις της, βρίσκουμε στην Ευρώπη και ανθρωπιά και ομορφιά. Κι εμείς, προσπαθούμε να την περιγράψουμε με την αισθαντικότητα των εικόνων και με μια γλώσσα που οι λαοί της θα καταλαβαίνουν λίγο καλύτερα. Ας θυμηθούμε ότι η Ευρώπη ενώθηκε για την ειρήνη. […] Αυτή η Ένωση έχει οικοδομηθεί πάνω στα λησμονημένα σύνορα, στην ελεύθερη κυκλοφορία, στην ανταλλαγή, στην αδερφοσύνη, στην αλληλεγγύη, σε αξίες που απειλούνται από παντού σήμερα, ακόμη και στο εσωτερικό της. Αλλά αυτή η Ένωση είναι και εκείνη του πολιτισμού – μια γνήσια φιλοδοξία για μια Ευρώπη της οποίας ακρογωνιαίοι λίθοι στάθηκαν πάντα η καινοτομία και η δημιουργία.»

Το πιο πάνω είναι απόσπασμα από το Μανιφέστο που υπέγραψαν την περασμένη βδομάδα 500 άνθρωποι από τον χώρο του κινηματογράφου, υπερασπιζόμενοι την ευρωπαϊκή εκλογική διαδικασία που πραγματοποιείται και ολοκληρώνεται σήμερα στην ΕΕ.

Ο πολιτισμός δεν είχε φωνή στην προεκλογική εκστρατεία στη χώρα μας. Κανένας υποψήφιος δεν ανέφερε οτιδήποτε για τον πολιτισμό, πέρα από γενικές αναφορές που συνήθως κλείνουν χαριτωμένα τις πολιτικές ομιλίες: «Για μια Ευρώπη του πολιτισμού και της αλληλεγγύης»!

Για την ίδια την ΕΕ, ωστόσο, ο πολιτισμός αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των ενεργειών της για υλοποίηση των στόχων της ανάπτυξης. Και εμπράκτως αυτό αντανακλάται στην επενδυτική πολιτική της Ευρώπης, τη λεγόμενη Πολιτική Συνοχή για την ανάπτυξη και την απασχόληση.

Όλοι γνωρίζουμε ότι χωρίς ευρωπαϊκά κονδύλια πολλά έργα υποδομής για τον πολιτισμό στην Κύπρο δεν θα υλοποιούνταν ποτέ. Αυτά τα κονδύλια, που αφορούν έργα πολιτισμού, «κρύβονται» στην υποδιαίρεση της Θεματικής Προτεραιότητας της ΕΕ για «Προστασία του Περιβάλλοντος και Προώθηση της Αποδοτικότητας των Πόρων» με την Επενδυτική Προτεραιότητα «Διατήρηση, Προστασία, Προαγωγή και Ανάπτυξη της Φυσικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς».

«Στο πλαίσιο αυτό και αναγνωρίζοντας τη σημασία της ανάδειξης των θεμάτων πολιτισμού, η Κύπρος προχώρησε με τη βοήθεια των Ευρωπαϊκών Ταμείων στην προώθηση της συγχρηματοδότησης αριθμού έργων με στόχο την περαιτέρω ενίσχυση της πολιτισμικής δημιουργίας και την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς», σχολιάζει στο «Π» η Ανθή Φιλιππίδου, ανώτερη λειτουργός Προγραμματισμού της Γενικής Διεύθυνσης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, Συντονισμού και Ανάπτυξης. «Η παράμετρος αυτή καταγράφεται στην πλειοψηφία των Αξόνων Προτεραιότητας του Επιχειρησιακού Προγράμματος 'Ανταγωνιστικότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη' της Κύπρου, για την Προγραμματική Περίοδο 2014-2020. Ειδικότερα, κάτω από τον Άξονα Προτεραιότητας 'Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη', που αποσκοπεί ανάμεσα σε άλλα στη διατήρηση, στην προστασία και στην ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, αριθμός έργων συνολικής δαπάνης περίπου 37 εκατ. ευρώ υλοποιήθηκαν ή βρίσκονται στο στάδιο υλοποίησης στους Δήμους Λευκωσίας, Λεμεσού, Λάρνακας και Πάφου.»

Κάποια από τα έργα που έχουν ολοκληρωθεί σε αυτό το πλαίσιο είναι πολιτιστικές υποδομές στην Πάφο, που ολοκληρώθηκαν το 2017 για τους σκοπούς της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης - Πάφος2017:

• Αποκατάσταση και Αξιοποίηση του Χανιού του Ιμπραήμ στην Πάφο, το οποίο βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της Πάφου – Κόστος: 2,7 εκατ. ευρώ


• Αποκατάσταση του κτηρίου του πρώην Κινηματοθεάτρου "Αττικόν" στην Πάφο – Κόστος: 1,8 εκατ. ευρώ


• Αποκατάσταση και εξωραϊσμός της Δημοτικής Αγοράς στην Πάφο – Κόστος: 2,6 εκατ. ευρώ


• Ανάπλαση, Αναδιαμόρφωση και Ανάδειξη Χώρων στη Συνοικία Μουττάλου στην Πάφο – Κόστος: 3,9 εκατ. ευρώ


• Αναβάθμιση και ανάδειξη του Μαρκίδειου Δημοτικού Θεάτρου στην Πάφο και του περιβάλλοντος χώρου – Κόστος: 4,2 εκατ. ευρώ


• Αναβάθμιση και ενοποίηση δημοσίων δρόμων του Εμπορικού Παραδοσιακού Κέντρου, βελτίωση της κυκλοφοριακής διαχείρισης και ανάδειξη της πλατείας Κένεντι στην Πάφο – Κόστος: 8,6 εκατ. ευρώ

Σύμφωνα με την κ. Φιλιππίδου, παρόμοιας φύσης έργα που έχουν πρωταρχικό στόχο την προστασία και ανάδειξη της πολιτισμικής κληρονομιάς και βρίσκονται στο στάδιο σχεδιασμού και υλοποίησης, είναι μεταξύ άλλων:

• Ανάπλαση Περιοχής Παλιού Δημαρχείου στην Εντός των Τειχών Πόλη της Λευκωσίας και Διαμόρφωση Αρχαιολογικού Χώρου – Προϋπολογισμός: 1 εκατ. ευρώ


• Ανέγερση Παραδοσιακής Δημοτικής Αγοράς Λάρνακας στο αστικό κέντρο της Λάρνακας – Προϋπολογισμός: 7,8 εκατ. ευρώ


• Πράσινος Περίπατος στα θρησκευτικά, ιστορικά και αρχιτεκτονικά μνημεία του Δήμου Λεμεσού, με στόχο τη διασύνδεση όλων των ενδιαφερόντων χώρων της περιοχής και την πραγματοποίηση ανακαινίσεων μνημείων όπου χρειάζεται – Προϋπολογισμός: 2,4 εκατ. ευρώ


• Αποκατάσταση και επαναχρησιμοποίηση εγκαταλελειμμένων οικοδομών στην οδό Ληδήνης στην Παλιά Λευκωσία – Προϋπολογισμός: 3,6 εκατ. ευρώ


• Αποκατάσταση και επαναχρησιμοποίηση της Παλιάς Δημοτικής Αγοράς Λευκωσίας – Προϋπολογισμός: 4 εκατ. ευρώ


• Ανάπλαση Περιοχής Συνοικίας Δημιουργικών Επιχειρήσεων - Αποκατάσταση του Κτηρίου της Στοάς – Προϋπολογισμός: 2,3 εκατ. ευρώ


• Ανέγερση Πολυχώρου Δημιουργικότητας και Πολιτισμού στη Λάρνακα – Προϋπολογισμός: 1,6 εκατ. ευρώ


• Ανάπλαση πλατείας και εξωραϊσμός όψεων στο Ζουχούρι – Προϋπολογισμός: 2,8 εκατ. ευρώ


• Ανάπλαση όψεων στην Περιοχή Παρέμβασης στη Λεμεσό – Προϋπολογισμός: 1,6 εκατ. ευρώ

Με ευρωπαϊκά κονδύλια υλοποιούνται αυτή τη στιγμή το έργο ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων της Κάτω Πάφου και οι βελτιώσεις στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Πάφου ενώ και το Δημοτικό Θέατρο της Λευκωσίας που έχει μόλις ολοκληρωθεί, έγινε κατορθωτό να αποκατασταθεί μετά την κατάρρευση της στέγης του το 2008, με κονδύλι από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία.

Η κ. Φιλιππίδου επισημαίνει, τέλος, τα έργα που υλοποιούνται στο πλαίσιο του Διασυνοριακού Προγράμματος Ελλάδα-Κύπρος 2014-2020, όπου συναντούμε το «Ψηφιακό Τόξο Πολιτισμού Ελλάδας-Κύπρου» για τη διάσωση και ανάδειξη της μεσαιωνικής πολιτιστικής κληρονομιάς στη νησιωτική περιοχή του Αιγαίου και της Κύπρου, τη συνεργασία των δύο χωρών για την ψηφιοποίηση οπτικοακουστικών, έντυπων και μουσικών μέσων, τη δημιουργία πλοηγών ψηφιοποίησης για εκκλησίες της Κύπρου και της Κρήτης, την ανάδειξη και διάδοση της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς μέσα από την ανάπτυξη και θεσμική ενίσχυση του θρησκευτικού τουρισμού κ.ά.

Καταληκτικά

Θα ήταν μάλλον ασφαλές να υποστηρίξουμε ότι η Κύπρος διαχρονικά αδιαφορεί για τη δημιουργία έργων πολιτιστικής υποδομής και αξίας. Αποδεδειγμένα, είναι μια χώρα που χρειάστηκε τρεις δεκαετίες για να αποφασίσει έμπρακτα να ανεγείρει νέο Αρχαιολογικό Μουσείο, της πήρε μισό αιώνα για να αποκτήσει κτήριο το Κρατικό της Θέατρο και δέκα χρόνια για να επισκευάσει έναν θεατρικό χώρο, συζητούσε άλλα τόσα για να έχει Μέγαρο Πολιτισμού και τελικά το μετάνιωσε, μας κοροϊδεύει τουλάχιστον μια 20ετία ότι θα αποκτήσει μια αξιοπρεπή Κρατική Βιβλιοθήκη.

Με αυτά κατά νου, είναι τουλάχιστον ανακουφιστικό πως τα ευρωπαϊκά κονδύλια δίνονται αποκλειστικά για την υλοποίηση των έργων που προτείνονται, διασφαλίζοντας έτσι ότι… μετά την απομάκρυνση από το ταμείο, ουδέν λάθος αναγνωρίζεται, και ουδεμία αλλαγή γνώμης επιτρέπεται. Γιατί θα ήμασταν απολύτως ικανοί να δηλώσουμε ότι χτίζουμε βιβλιοθήκη, και παίρνοντας τα λεφτά να ανεγείρουμε καζίνο. Το λιγότερο.