Γράφει ο Γιώργος Διονυσίου 

Ο Δημητράκης Γεροκώστας είναι εικαστικός καλλιτέχνης που ασχολείται ερασιτεχνικά με τη λαϊκή κεραμική (πηλοπλαστική) και ζωγραφική, ήδη πριν από το 1974. Η εντυπωσιακή του καλλιτεχνική πορεία ξεκινά από το όμορφο κατεχόμενο χωριό του, το Πέλλα Παΐς, όταν το 1973 παρουσίασε την πρώτη του έκθεση πηλοπλαστικής. Δίπλα από το Αββαείο δημιούργησε το πρώτο του Μουσείο, το Clay Art House,  στο οποίο, εκτός από δικά του έργα, εξέθετε και έργα λαϊκής τέχνης και χειροτεχνίας. Ήταν η αρχή μιας καλλιτεχνικής πορείας, την οποία συνεχίζει ακάματα μέχρι σήμερα. Μετά την εισβολή και τον ξεριζωμό ζει και δημιουργεί στη Λεμεσό.



«Το σχίσιμο του κουττουτζιού.Αυτό θα ήταν απόδειξη ότι μπορούσε να φροντίσει την οικογένειά του». 



Ο Δημητράκης Γεροκώστας ανήκει στην κατηγορία των ναΐφ καλλιτεχνών, μια ομάδα που παλαιότερα είχε παρεξηγηθεί ως περιθωριακή, οι δε καλλιτέχνες θεωρήθηκαν ως έχοντες λίγη εκπαίδευση και μάλιστα χωρίς πτυχίο καλών τεχνών. Η στάση όμως αυτή ίσχυε πριν τον 20ό αιώνα, γιατί σήμερα η τέχνη αυτή αναγνωρίζεται ως τεχνοτροπία και προβάλλεται σε αίθουσες τέχνης σε όλο τον κόσμο. Δεν ήταν εύκολο να γίνει αποδεκτή τότε, όπως άλλωστε κάθε τι το νέο. Ο 19^ος αιώνας ήταν μια εποχή με έντονες καλλιτεχνικές αναζητήσεις, στις οποίες σημαντικό μερίδιο είχαν ο κλασικισμός, ο ρομαντισμός, ο ρεαλισμός, με την τάξη, την πειθαρχία και τους κανόνες να αποτελούν τα ασφαλή κριτήρια για αποδοχή. Αντίθετα η τέχνη ναΐφ αγνοεί ρεύματα και τάσεις στην καλλιτεχνική δημιουργία και μένει απερίσπαστη στην απόδοση εκείνου που συγκινεί τον καλλιτέχνη. Από την άποψη αυτή ο καλλιτέχνης αποτυπώνει στον καμβά ή στον πηλό την πηγαία του έμπνευση, όπως αυτή βρίσκεται στον συναισθηματικό του κόσμο. Αποδίδει την μορφή της αρχέτυπης έμπνευσής του με τρόπο απλό, χωρίς τη μεσολάβηση των φίλτρων μιας συγκεκριμένης τεχνοτροπίας.

Ο ίδιος ο Δημητράκης Γεροκώστας αφηγείται την πηγή της έμπνευσής του για να ασχοληθεί με την πηλοπλαστική. Μικρός περιδιάβαζε μαζί με τον πατέρα του τον αρχαιολογικό χώρο της Νεκρόπολης των Βουνών (3^η χιλιετία π.χ.), δίπλα από το χωριό του, στον οποίο ανακαλύφθηκαν πήλινες κατασκευές που αναπαριστούν καθημερινές στιγμές από τη ζωή, όπως τελετουργικά, σκηνές αροτρίωσης κ.άλ. Ο κόσμος αυτός, όπως αποκαλύπτεται από τα ευρήματα αυτά, αποτέλεσε το κέντρισμα για την ενεργοποίηση του συναισθηματικού κόσμου του Δημητράκη Γεροκώστα.

Από τότε έταξε σκοπό της ζωής και της τέχνης του να αποτυπώσει στον πηλό, όπως ακριβώς έπρατταν οι πρόγονοι της Νεκρόπολης, την καθημερινή ζωή της Κύπρου, διευρύνοντας χρονικά και θεματολογικά τις πηγές της έμπνευσής του μέχρι την εποχή του. Η έμπνευση, λοιπόν, του Δημητράκη Γεροκώστα πηγάζει από τον κόσμο των προπατόρων. Ρίχνει νοσταλγικά τη ματιά του σε ένα κόσμο, του οποίου δημιούργημα είμαστε εμείς σήμερα. Αποτυπώνει στα έργα του στιγμές του παρελθόντος, το οποίο χάνεται στην αχλύ του μύθου. Μπορούμε να το διαπιστώσουμε αν περιδιαβάσουμε τα εκθέματά του στο μουσείο του στη Λεμεσό. Τα δημιουργήματα του Γεροκώστα αποτυπώνουν με τον πιο παραστατικό τρόπο τον  κόσμο του δημιουργού τους. Ένα κόσμο που σταδιακά εκλείπει αν δεν έχει ήδη εκλείψει. Ένα κόσμο που σήμερα παρέμεινε σε κάποιες περιπτώσεις μόνο ως φολκλόρ και μάλιστα σε κακέκτυπη έκδοση, σε αντίθεση με τον κόσμο του Γεροκώστα, που παραμένει πάντα ζωντανός και ακμαίος.



«Συναπάντημα στη Βρύση»

Χωρισμένα σε ενότητες τα εκθέματα του μουσείου Γεροκώστα δηλώνουν την αγωνία του να διασώσει, αποτυπωμένες στον πηλό, κάθε πτυχή της ζωής ενός κόσμου που νοιώθει να του μιλά κατευθείαν στη ψυχή και στον ψυχισμό του. Γέννηση, βάπτιση, γάμος, γιορτές, Χριστούγεννα, Πάσχα, θάνατος, αγροτική ζωή. Κάθε ενότητα παρουσιάζεται με αριθμό δημιουργημάτων, που διασώζουν η καθεμιά και μια πτυχή της ζωής, η δε πηγή όλων ανάγεται σε ένα παρελθόν, του οποίου οι ρίζες χάνονται στο χρόνο αλλά που νοητά μας συνδέουν με τα εκπληκτικά ευρήματα της αρχαιολογικής σκαπάνης.

Πρόκειται για στιγμές της ζωής των προγόνων μας, οι οποίες αποτέλεσαν για αιώνες την καθημερινότητα των προπατόρων μας. Αυτός ο τρόπος ζωής άρχισε να υποχωρεί αφύσικα με την είσοδο της Κύπρου ως ανεξάρτητο κράτος στο σύγχρονο κόσμο. Η οικονομική ανάπτυξη που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1960 και τα νέα κοινωνικά πρότυπα που αυτή έφερε μαζί της, αναπόφευκτα οδήγησαν στη σταδιακή εγκατάλειψη του κόσμου της αγροτικής ζωής και οικονομίας και στην αντικατάστασή του με ένα νέο, μοντέρνο τρόπο ζωής, αποκομμένο από τις ρίζες.

Ο Δημητράκης Γεροκώστας γνωρίζει πολύ καλά τους κινδύνους που συνεπάγεται αυτό το φαινόμενο. Αποκοπή από τις ρίζες σημαίνει απώλεια της ταυτότητας, η οποία αντικαθίσταται από αμφιβόλου αξίας ξένα πρότυπα. Δεν πρόκειται για άρνηση της προόδου, ούτε για προτροπή κοινωνικής και καλλιτεχνικής εσωστρέφειας. Πρόκειται για προσπάθεια διάσωσης των θεμελίων της ύπαρξής μας, πάνω στα οποία πατήσαμε για αιώνες, ώστε να υπάρχουμε σήμερα. Η γνώση αυτού του παρελθόντος θα αποτελέσει οδηγό και πυξίδα για τις σημερινές και μελλοντικές γενιές, ώστε έλλογα και ενσυνείδητα να πορεύονται στο σύγχρονο κόσμος, χωρίς να χάνουν τη συνείδηση  της πραγματικής τους ταυτότητας.



Το Αββαείο του Πέλλαπαϊς

Το πολυσχιδές έργο του Γεροκώστα αποκτά ιδιαίτερη σημασία ακόμα, γιατί η Κύπρος, λόγω ειδικών ιστορικών περιστάσεων, δεν βίωσε ούτε αναγέννηση, ούτε διαφωτισμό, ούτε βιομηχανική επανάσταση, ώστε η κοινωνία της να αφομοιώνει σε κάθε χρονική στιγμή το νέο, το καινούριο. Οι κοινωνίες της Δυτικής Ευρώπης πέρασαν αυτά τα στάδια και ο χρόνος και η παιδεία τους έδωσαν την ευκαιρία να εκτιμήσουν τη μεγάλη σημασία του παρελθόντος για την οικοδόμηση της εκάστοτε νέας κοινωνίας. Εκεί σε μεγάλο βαθμό το παλιό ζει στο σήμερα. Σε εμάς στην Κύπρο δεν συμβαίνει αυτό, γιατί ο νεοπλουτισμός και ο μιμητισμός τα απώθησαν απότομα, ώστε δεν έχουν θέση σήμερα στη συλλογική συνείδηση.

Ο Δημητράκης Γεροκώστας, όταν δημιουργεί, έχει αυτό κατά νουν: να αφήσει το χθες στο σήμερα και στο αύριο, ώστε να μη χαθεί ο κόσμος μας, ο δικός μας κόσμος του χθες. Για όλους τους πιο πάνω λόγους έχει τεράστια σημασία η πολιτεία να εντάξει το έργο του οργανικά και αποτελεσματικά στα προγράμματα του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού.

Το μουσείο του Δημητράκη Γεροκώστα βρίσκεται στην οδό Αγίου Νεκταρίου 40 στη Λεμεσό, Τ. Τ. 3090.