Τις μέρες που ο υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού Κώστας Χαμπιαούρης υπέγραφε μνημόνιο συναντίληψης για συνεργασία μεταξύ της Κυπριακής Βιβλιοθήκης και της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Ιράν, γινόταν γνωστό ότι το Υπουργικό Συμβούλιο της κυβέρνησης Αναστασιάδη αποφάσιζε να αναιρέσει απόφασή του, του 2015, με την οποία παραχωρούσε τεμάχιο στην περιοχή της Αρχιγραμματείας για την ανέγερση Κυπριακής Βιβλιοθήκης. Και κάτι εβδομάδες αργότερα, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης αναφερόταν -κατά την ομιλία του στα εγκαίνια του Δημοτικού Θεάτρου Λευκωσίας- στην Κυπριακή Βιβλιοθήκη που θα ανεγερθεί και είναι στα πλάνα της κυβέρνησής του και θα αλλάξει το πολιτιστικό τοπίο κ.λπ. κ.λπ.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο ΠτΔ θορυβήθηκε από τα δημοσιεύματα για την Κρατική Βιβλιοθήκη και ο υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού δηλώνει στο "Π" ότι η κυβέρνηση προχωρά στην εξεύρεση νέου χώρου για την ανέγερσή της

Κι όμως, στις 25 Ιουνίου, στο πλαίσιο συνεδρίας της Επιτροπής Παιδείας της Βουλής των Αντιπροσώπων, ξεκαθαρίστηκε ότι με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, το τεμάχιο στην Αρχιγραμματεία δεν εκχωρείται για την ανέγερση κτηρίου της Κυπριακής Βιβλιοθήκης. Και τώρα;

Θορυβήθηκε ο Πρόεδρος Σύμφωνα με πληροφορίες του "Π", ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θορυβήθηκε έντονα από τα δημοσιεύματα που ακολούθησαν και έδωσε οδηγίες όπως το θέμα της Κυπριακής Βιβλιοθήκης επανεξεταστεί. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο ΠτΔ ζήτησε να ετοιμαστεί φάκελος με το ιστορικό της ανέγερσης κτηρίου της Κυπριακής Βιβλιοθήκης, με σκοπό την αλλαγή της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου.

Ο χρόνος θα φανερώσει τις πραγματικές προθέσεις του ΠτΔ, καθώς στο τέλος της ημέρας, η δημιουργία Κρατικής Βιβλιοθήκης είναι θέμα πολιτικής βούλησης. Θα προχωρήσει στην ανάκληση της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου ώστε να εκχωρηθεί, και πάλι, το τεμάχιο για την ανέγερση της βιβλιοθήκης ή θα πειστεί, εκ νέου, για το "ορθόν" της απόφασης;

"Θετική η κυβέρνηση" Κληθείς να σχολιάσει, ο υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού Κώστας Χαμπιαούρης ανέφερε στο "Π" ότι η κυβέρνηση είναι θετική στο θέμα δημιουργίας Κρατικής Βιβλιοθήκης. Όταν ερωτήθηκε πώς είναι θετική όταν ακυρώνει την εκχώρηση τεμαχίου για την ανέγερσή της, ανέφερε ότι η κυβέρνηση θα προχωρήσει με την εξεύρεση νέου χώρου. Δεν διευκρίνισε κατά πόσο αυτός ο νέος χώρος θα αφορά υφιστάμενο κτήριο ή τεμάχιο γης ενώ σημείωσε, επίσης, ότι θα καλέσει συνάντηση με τη Συμβουλευτική Επιτροπή για την Κυπριακή Βιβλιοθήκη και όλους τους αρμόδιους για να καθοριστούν τα επόμενα βήματα. Πηγές, πάντως, αναφέρουν ότι οι αρμόδιοι στη δημόσια υπηρεσία που έχουν την ευθύνη για τη βιβλιοθήκη, δηλαδή ο ίδιος ο Υπουργός, ο διευθυντής της Κυπριακής Βιβλιοθήκης και ο διευθυντής των Πολιτιστικών Υπηρεσιών, παραπέμπουν το θέμα της Βιβλιοθήκης στο... Υφυπουργείο Πολιτισμού που κάποτε θα δημιουργηθεί.

Ποιοι συμβουλεύουν;

Ο Περί της Κυπριακής Βιβλιοθήκης νόμος του 1987 προνοεί τη σύσταση επταμελούς Συμβουλευτικής Επιτροπής της Κυπριακής Βιβλιοθήκης. Αυτή η επιτροπή υπάρχει, αλλά -για να καταδειχθεί και το μέγεθος της κρατικής ευθύνης περί της Κυπριακής Βιβλιοθήκης- μέχρι τη θητεία του Ανδρέα Δημητρίου στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, ποτέ ένας/ μία βιβλιοθηκονόμος δεν διορίστηκε ως μέλος της εν λόγω επιτροπής! Μόνο επί θητείας του κ. Δημητρίου υπήρξε η -άτυπη- συμφωνία να διορίζονται σε αυτή την επιτροπή και κάποιοι αρμόδιοι (!), κι αυτό ύστερα από αίτημα της ΚΕΒΕΠ, της Κυπριακής Ένωσης Βιβλιοθηκονόμων - Επιστημόνων Πληροφόρησης, το 2009. "Απαιτούμε η επιτροπή να στελεχώνεται με εμπειρογνώμονες και άτομα με άμεση εμπλοκή στα βιβλιοθηκονομικά θέματα" ανέφερε η ΚΕΒΕΠ μετά τη συνεδρία στη Βουλή για το θέμα της βιβλιοθήκης, πριν από δέκα χρόνια! Στην ίδια συνεδρία σημείωνε την "εγκληματική αδιαφορία" που έχει επιδείξει διαχρονικά η πολιτεία για την Κυπριακή Βιβλιοθήκη.

Από Δημητρίου σε Χαμπιαούρη

Αξίζει σε αυτό το σημείο να επισημανθεί ότι ήταν ο κ. Δημητρίου που ζήτησε, το 2009, μια πρόταση για την αναβάθμιση της Κυπριακής Βιβλιοθήκης. Το ζήτησε από τον Φίλιππο Τσιμπόγλου, τέως διευθυντή της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Κύπρου -ο οποίος αυτή τη στιγμή είναι ο διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος [ναι, αυτής που στεγάζεται στο Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος στην Αθήνα και επισκεπτόμαστε ως τουρίστες μαζί με εκατοντάδες άλλους ανθρώπους κάθε μέρα]- και από τον βιβλιοθηκονόμο Ανδρέα Κ. Ανδρέου. Εκείνη η πρόταση που ζητήθηκε το 2009 από τον Ανδρέα Δημητρίου έγινε το "Στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης της Κυπριακής Βιβλιοθήκης" και παραδόθηκε στον υπουργό το 2010. Αν το σχέδιο αυτό υλοποιούνταν τότε, και δη με ποσό ύψους 6,5 εκατ. ευρώ, θα είχαμε σήμερα Κρατική Βιβλιοθήκη. Ο κ. Δημητρίου έφυγε και το στρατηγικό σχέδιο μπήκε στα συρτάρια των υπουργών που τον διαδέχτηκαν. Το ίδιο και η συμφωνία για διορισμό βιβλιοθηκονόμων στην Συμβουλευτική Επιτροπή. Οι υπουργοί αδιαφόρησαν πλήρως για τα θέματα της Κρατικής Βιβλιοθήκης μέχρι που διορίστηκε στην ίδια θέση ο υπουργός Κώστας Καδής. Επί της δικής του θητείας κερδήθηκε η δέσμευση για το τεμάχιο στην Αρχιγραμματεία. Μπήκαν και σχετικοί άνθρωποι στην προαναφερθείσα επιτροπή. Ο κ. Καδής έφυγε κι αυτός και τον διαδέχτηκε ο κ. Χαμπιαούρης. Με τα γνωστά αποτελέσματα και με ένα ακόμη "δεσμεύομαι" του Προέδρου της Δημοκρατίας ώστε η Κρατική Βιβλιοθήκη "να προχωρήσει". Για να πάει πού, επαναλαμβάνουμε, άγνωστο.

Στο μεταξύ, από το 2017 διευθυντής της Κυπριακής Βιβλιοθήκης είναι ο Δημήτρης Νικολάου, το γραφείο του οποίου βρίσκεται στις Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού. Ο κ. Νικολάου, ο οποίος γνώριζε από τον Απρίλιο για την απόφαση του Υπουργικού, δεν ανταποκρίθηκε στις κλήσεις μας για να σχολιάσει την ακύρωση της εκχώρησης τεμαχίου για την Κρατική Βιβλιοθήκη.

Στέγαση απαραίτητη

Είναι σημαντικό να καταστεί σαφές ότι το θέμα της στέγασης είναι κομβικής σημασίας για τη σωστή λειτουργία μιας κρατικής Κυπριακής Βιβλιοθήκης, η οποία τώρα όχι μόνο υπολειτουργεί αλλά είναι ωσάν να μην υπάρχει: χωρίς κατάλληλη κτηριακή υποδομή, υποστελεχωμένη και χωρίς οργανωτική δομή που να της επιτρέπει να κάνει, έστω, τα απαραίτητα, ανταποκρινόμενη σε ό,τι ορίζεται ως Εθνική Βιβλιοθήκη από την UNESCO και από τον νόμο του 1987 που διέπει την κυπριακή βιβλιοθήκη: "Σκοπός της βιβλιοθήκης είναι η απόκτηση, επιστημονική βιβλιοθηκονομική επεξεργασία, διαφύλαξη και προβολή όσο το δυνατό περισσότερου υλικού και ιδιαίτερα του συνόλου της εκδοτικής παραγωγής της Κύπρου και μιας όσο το δυνατόν πιο μεγάλης και αντιπροσωπευτικής συλλογής υλικού [...], η προαγωγή και ενθάρρυνση χρήσης αυτού του υλικού από το κοινό [...]" και πολλά άλλα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι με το θέμα της στέγασης και λειτουργίας της Κυπριακής Βιβλιοθήκης είχε ασχοληθεί το 2014 και η επίτροπος Διοικήσεως και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ύστερα από παράπονο για τη μη υλοποίηση της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου του 2003 για τη στέγαση της βιβλιοθήκης, που υπέβαλε η πρόεδρος του συνδέσμου "Φίλοι της Κυπριακής Κρατικής Βιβλιοθήκης", κ. Κλαίλια Τομπόλη Θεοδούλου. Υπενθυμίζεται ότι η απόφαση του 2003 αφορούσε τη συμπερίληψη της Κυπριακής Βιβλιοθήκης στο Μέγαρο Πολιτισμού. Σε απόφαση του 2004, όμως, δεν γινόταν καμία αναφορά στην Κυπριακή Βιβλιοθήκη. Εν τέλει, ούτε η βιβλιοθήκη έγινε, ούτε το μέγαρο.

Πάντως, στην έκθεσή της του 2014, η επίτροπος Ελίζα Σαββίδου ανέφερε: "Αντιλαμβάνομαι ότι στην παρούσα δύσκολη οικονομική συγκυρία, το [...] εγχείρημα θα συναντήσει το σκόπελο της αδυναμίας του κράτους να συμπεριλάβει ανάμεσα στις προτεραιότητές του τόσο τη στέγαση της Κυπριακής Βιβλιοθήκης όσο και την κατάλληλη στελέχωση, την τεχνολογική αναβάθμιση και την προώθηση στο κοινό των υπηρεσιών δημόσιας βιβλιοθήκης ευρύτερα. Εντούτοις, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται ότι ιδίως εν καιρώ οικονομικής κρίσης, η ανάγκη του κοινού για πρόσβαση σε δωρεάν υπηρεσίες πληροφόρησης, εκπαίδευσης, ψυχαγωγίας και πολιτισμού καθίσταται ακόμα πιο έντονη και επιτακτική. Ο δε ρόλος του βιβλίου στην ατομική καλλιέργεια, στην προσωπική απελευθέρωση, στη δημιουργική έκφραση, στην καταπολέμηση του φόβου και στην εμπέδωση της κοινωνικής ειρήνης αναδεικνύεται ακόμα πιο σημαντικός. Συνεπώς, είναι πεποίθησή μου ότι τώρα είναι ακόμα πιο κατάλληλη η στιγμή για αναβάθμιση της Κυπριακής Βιβλιοθήκης".

Φωτογραφία:Έλενη Παπαδοπούλου