Τα τελευταία 24ωρα πριν από τις βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα, την ώρα που όλοι έψαχναν να βρουν θέματα «αθώα» για να παρουσιάσουν σε κανάλι και ραδιοφωνικούς σταθμούς, θυμήθηκαν να μιλήσουν για τις σχέσεις ανάμεσα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και την πολιτική. Και επειδή η φίλη σας το κατέχει το θέμα βρέθηκα να γυρίζω από τηλεόραση σε ραδιόφωνο για να εξηγήσω τι ακριβώς γίνεται και τι περιμένουν υποψήφιοι και πολίτες.

Σκέφτηκα, λοιπόν, να τα επαναλάβω μια φορά εδώ γιατί ποτέ δεν ξέρεις πότε θα είναι οι επόμενες εκλογές. Και καλό είναι να είμαστε έτοιμοι.

Όταν το timeline σου γεμίζει με το κόμμα Χ, καταλήγεις να πιστεύεις ότι αυτό το κόμμα κυριαρχεί και στην κοινωνία, με αποτέλεσμα να ζεις σε ένα παράλληλο Σύμπαν

Να ξεκαθαρίσουμε κατ' αρχήν ένα πράγμα: παρόλο που δεν υπάρχουν στοιχεία για την Κύπρο στην πιο έγκυρη παγκοσμίως μελέτη για τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, το Digital News Report του Reuters Institute, οι συνήθειες του κοινού, λίγο έως πολύ μοιάζουν μ’ εκείνες της Ελλάδας. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι για να ενημερωθούμε αντί να αγοράζουμε το πρωί την εφημερίδα μας και να ανοίγουμε το βράδυ την τηλεόρασή μας με ένα ραδιοφωνικό διάλειμμα στο ενδιάμεσο, όπως κάναμε κάποτε δηλαδή, πλέον κοιτάμε το κινητό μας και βλέπουμε τι έχουν ανεβάσει οι φίλοι μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και επιλέγουμε να διαβάσουμε ή να δούμε κάτι από αυτά.

Ξεκινάμε λοιπόν από τον τοίχο του facebook, που είναι και το μέσο κοινωνικής δικτύωσης με τη μεγαλύτερη απήχηση και συνεχίζουμε προς τα μέσα ενημέρωσης.

Αυτό κρύβει έναν μεγάλο κίνδυνο και θα τον εξηγήσω μ’ ένα παράδειγμα. Αν κάποιος έχει 100 φίλους στο facebook, στον τοίχο του δεν βλέπει τις αναρτήσεις και από τους 100 φίλους αλλά βλέπει τις αναρτήσεις από τους φίλους που τους κάνει συνήθως like. Όσο πιο πολλά likes κάνεις σε κάποιον τόσο πιο συχνά ή πιο ψηλά βλέπεις τις δικές του αναρτήσεις. Για να κάνεις όμως like σε κάποιον σημαίνει ότι σου αρέσουν αυτά που ανεβάζει. Αν αυτός στηρίζει το κόμμα Χ κι εσένα σου αρέσει το κόμμα Χ, τότε θα του κάνεις like όπως και όσους εκφράζουν απόψεις του κόμματος Χ και τότε το facebook θα σου δίνει όλο και περισσότερες αναρτήσεις που να έχουν σχέση με το κόμμα Χ. Το κόμμα Ψ θα εκπροσωπείται ελάχιστα ή και καθόλου στον τοίχο σου. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται filter bubble και έχει απασχολήσει όλους τους μελετητές που ασχολούνται με τους αλγόριθμους των social media (σας είχα υποσχεθεί ότι κάποια στιγμή θα το εξηγούσαμε). Στο τέλος καταλήγεις να πιστεύεις ότι το κόμμα Χ είναι αυτό που κυριαρχεί και έχεις ως επιχείρημα ότι το facebook είναι γεμάτο από το κόμμα Χ. Άρα και η κοινωνία. Καταλήγεις, λοιπόν, να ζεις σε ένα παράλληλο Σύμπαν.

Ένα δεύτερο ζήτημα έρχεται από το δεύτερο πιο αγαπητό Μέσο, το Instagram. Εκεί οι πολιτικοί ανεβάζουν το πού έφαγαν, το πού ταξίδεψαν, την οικογένειά τους, φωτογραφίες με ψηφοφόρους ή με τη γιαγιά τους. Αυτό από τη μία προσδίδει μια ανθρώπινη διάσταση στους υποψήφιους, ωστόσο από την άλλη σπρώχνει την πολιτική σ’ ένα lifestyle ρυθμό που είναι μάλλον επικίνδυνος. Γιατί στις εκλογές δεν ψηφίζουμε φωτογένεια αλλά πρόγραμμα. Ή έτσι ελπίζω τουλάχιστον και καλά θα κάνουμε να το θυμόμαστε.

Το τρίτο ζήτημα που ίσα που χωράει εδώ είναι ότι χορτάσαμε «χορηγούμενη». Όλοι έβαλαν το χεράκι στην τσέπη και το facebook επωφελήθηκε. Αλλά και σύμφωνα με τον κώδικα δεοντολογίας με τον οποίο οι μεγάλες πλατφόρμες δεσμεύονται προς την ΕΕ, τώρα ξέρουμε τι είναι ανάρτηση και τι πληρωμένη «καταχώρηση». Άρα καλό ήταν το «χορηγούμενη».

Τελευταία φράση: ο γιος του κουμπάρου του ξαδέλφου που «ξέρει» από υπολογιστές δεν είναι ικανός να μας κάνει μια καμπάνια της προκοπής στα social. Θέλει επαγγελματίες. Έτσι ήταν, έτσι είναι κι έτσι θα μείνει.