Γράφει ο Νίνος Φένεκ Μικελλίδης*

Με τη γαλλικής παραγωγής ταινία «Η αλήθεια», πρώτη που σκηνοθέτησε εκτός Ιαπωνίας ο διάσημος σκηνοθέτης Χιροκάζου Κόρε-Eντα (βραβευμένος πέρσι με τον Χρυσό Φοίνικα των Καννών για την ταινία του «Κλέφτες καταστημάτων»), ξεκίνησε το βράδυ της 28ης Αυγούστου η 76η Μόστρα του Κινηματογράφου.

Η προ-έναρξη του φεστιβάλ έγινε με την προβολή της κλασικής ταινίας «Έκσταση» (1932, Extase) του Τσέχου σκηνοθέτη Γκούσταβ Μαχάτι, που πρωτοπροβλήθηκε στο δεύτερο φεστιβάλ της Βενετίας το 1934 προκαλώντας σκάνδαλο, με την ολόγυμνη εμφάνιση της πρωταγωνίστριας Χέντι Λαμάρ η οποία, αξίζει να αναφέρω πως εκτός από ηθοποιός (με μεγάλη καριέρα, αργότερα στο Χόλιγουντ) ήταν και επιστήμονας και εφευρέτης του FHSS, στο οποίο στηρίζονται τα smart phones!

Βραβείο ερμηνείας αξίζουν Μπινός και Ντενέβ

«Η αλήθεια», η ταινία με την οποία ξεκίνησε το φεστιβάλ, δεν είναι ταινία που θα προκαλέσει κάποια διαμάχη αλλά μια ταινία γύρω από τις σχέσεις και συγκεκριμένα τις σχέσεις ανάμεσα σε μια μητέρα και την κόρη της. Σχέσεις ανάμεσα σε μια διάσημη ηθοποιό της οποίας η καριέρα βρίσκεται τώρα στην κατιούσα, και στην κόρη της, που επιστρέφει ύστερα από χρόνια μαζί με τον Αμερικανό -ηθοποιό σε τηλεοπτικές σειρές- άντρα της και τη μικρή τους κόρη, για να παραστεί στην έκδοση του αυτοβιογραφικού βιβλίου της μητέρας της, και με τρεις διάσημους ηθοποιούς να ερμηνεύουν τους βασικούς ρόλους: Κατρίν Ντενέβ (Φαμπιέν, η μητέρα), Ζιλιέτ Μπινός (Λιμίρ, η κόρη) και Ίθαν Χοκ (Χανκ, ο σύζυγος).

Ζιλιέτ Μπινός και Κατρίν Ντενέβ στο κόκκινο χαλί της Μόστρας, πριν την πρεμιέρα της ταινίας τους. Φωτογραφία ©EPA/ETTORE FERRARI

Όταν η Λιμίρ με την οικογένειά της, φτάνει στο Παρίσι, η μητέρα της ετοιμάζεται να αρχίζει τα γυρίσματα μιας ταινίας επιστημονικής φαντασίας, όπου η πρωταγωνίστρια ζει, παράλληλα, τρεις διαφορετικές ηλικίες, με τη Ντενέβ να ερμηνεύει τη γυναίκα σε προχωρημένη ηλικία. Τα γυρίσματα που αρχίζουν παραμερίζουν την έκδοση του βιβλίου, έκδοση στην οποία η Λιμίρ ανακαλύπτει αναφορές στην ίδια που δεν έχουν καμιά σχέση με την αληθινή της, αρκετά τρικυμιώδη, σχέση με τη μητέρα της. Η συνάντησή τους θα οδηγήσει σε συγκρούσεις, αποκαλύψεις, μνησικακίες αλλά και αλήθειες που οι δυο γυναίκες δεν θέλουν να παραδεχτούν. Αλήθειες που βγαίνουν σταδιακά στην επιφάνεια, φιλτραρισμένες μέσα από απωθημένες ενοχές της Φαμπιέν για μια νεκρή φίλη ηθοποιό, τη Σάρα, τον πιο σημαντικό ρόλο της οποίας η Φαμπιέν είχε κλέψει.

Οι σχέσεις της οικογένειας, όπου πάντα υπάρχει και κάποιο παιδί, είναι τακτικό θέμα στις ταινίες του Κόρε-Εντα («Πατέρας και γιος», «Η μικρή μας αδερφή», «Κλέφτες καταστημάτων»). Στη νέα του αυτή ταινία, ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί το θέμα του για να φτιάξει, ταυτόχρονα, και ένα είδος μπεργκμανικής Φθινοπωρινής Σονάτας, μέσα από τη σύγκρουση μάνας-κόρης, και με τη φθινοπωρινή ατμόσφαιρα, που εισάγει από τα πρώτα πλάνα της ταινίας του, να χρησιμοποιείται στη συνέχεια και σαν έμμεσο σχόλιο πάνω στην ίδια τη ζωή της ηλικιωμένης ηθοποιού της ταινίας.

«Δεν υπάρχει ποίηση στις ταινίες», λέει σε κάποια στιγμή η Φαμπιέν, εκφράζοντας την άποψη του ίδιου του Κόρε-Εντα για το μεγαλύτερο μέρος του σύγχρονου κινηματογράφου. Δεν είναι η μόνη φορά που ο Ιάπωνας σκηνοθέτης «παρεμβαίνει» για να σχολιάσει την κατάσταση του σύγχρονου κινηματογράφου. Σε μια άλλη σκηνή, στο δεύτερο μέρος της ταινίας, μετά από μια εξαιρετική σε απόδοση σκηνή που η Φαμπιέν γυρίζει στο στούντιο για την ταινία επιστημονικής φαντασίας, σκηνή που έχει το δικό της, ράθυμο ρυθμό, ο σκηνοθέτης της ταινίας μέσα στην ταινία, της ζητά να τη ξαναγυρίσουν, και όταν η Φαμπιέν ρωτάει για ποιο λόγο, εκείνος της λέει, ο ρυθμός να είναι 20% πιο γρήγορος, με τη Φαμπιέν να διερωτάται μήπως γυρίζουν κάποιο διαφημιστικό αντί της ταινίας...

Η ταινία βέβαια του Κόρε-Έντα και σωστό κινηματογραφικό ρυθμό έχει (το ρυθμό εκείνο που απαιτεί η κάθε σκηνή) και την ποίηση εκείνη που δίνει μιαν άλλη διάσταση στην όλη ταινία. Ποίηση που δεν περιορίζεται στις σκηνές των εξωτερικών χώρων (με την κάμερα του Ερίκ Γκοτιέ να δημιουργεί την κατάλληλη ατμόσφαιρα – άλλοτε φθινοπωρινή και άλλοτε χειμερινή), αλλά και αναδίνεται μέσα από διάφορες σκηνές, ιδιαίτερα εκείνες ανάμεσα στις δυο γυναίκες – φτάνει να αναφέρω τόσο εκείνη με την Λιμίρ να παρακολουθεί τη μητέρα της να γυρίζει τη συγκεκριμένη σκηνή που της ζητά η Φαμπιέν, έχοντας αντικαταστήσει κατά κάποιο τρόπο τη νεκρή Σάρα, όσο κι εκείνη όπου οι δυο γυναίκες παραδέχονται τελικά τους φόβους και τα λάθη τους και αγκαλιάζονται, με την τελευταία αυτή σκηνή να επιβεβαιώνει και το μέγεθος των εκπληκτικών ερμηνειών τόσο της Ντενέβ όσο και της Μπινός. Που, αν και έχουμε ακόμη να δούμε πολλές ταινίες, σίγουρα θα είναι φαβορί για τα βραβεία ερμηνείας.

*Ο κριτικός Νίνος Φένεκ Μικελλίδης είναι ανταποκριτής του Κυπριακού Πρακτορείου Ειδήσεων στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας