Γράφει η Μαρία Κυπριανού Λεοντή

Φώτα, χειροκρότημα και οι τέσσερις γυναίκες στη σκηνή υποκλίνονται. Ευχαριστούν με ένα νεύμα τη σκηνοθέτιδα τους, τους συνεργάτες τους, τον συγγραφέα, και προσπαθούν να χαμογελάσουν... αμήχανα. Και ο κόσμος συνεχίζει να χειροκροτεί συγκινημένος. Σε όλη την παράσταση ένιωθες πως οι κραδασμοί που βίωναν οι ηθοποιοί στη σκηνή ήταν ισχυροί και πως «ντύθηκαν» τις γυναίκες της αντίστασης και αφηγήθηκαν τα παθήματά τους. Και τώρα, μέσα στο χρόνο που κράτησε το χειροκρότημα, έπρεπε να αφήσουν τον χαρακτήρα τους και να χαμογελάσουν σε μας, το κοινό. Κι ενώ αναρωτιόμουν πώς θα καταφέρουν να εκδυθούν τον χαρακτήρα που υποδύθηκαν, πώς θα έβγαιναν από την ιστορία τόσο γρήγορα, είδα κάτι μοναδικό… οι τέσσερις γυναίκες κλείστηκαν σ᾽ ένα κύκλο, μια αγκαλιά και μέσα σ᾽ αυτό το πηγάδι που σχημάτισαν άφησαν την ηρωίδα τους, για να ξαναγίνουν η Γιάννα Λευκάτη, η Μαργαρίτα Ζαχαρίου, η Χριστίνα Χριστόφια και η Ηλιάνα Κάκκουρα. Χρειάζεται ένας μικρός κύκλος για να μπορέσουν να μεταμφιέννυνται χλαμύδα φαιάν αντί της τραγικής εκείνης και να υποχωρήσουν.

• Διαβάστε ακόμη: Μακρόνησος, γυναικείο βλέμμα στην εξορία

Μια πλατφόρμα το σκηνικό της Μαρίζα Παρτζίλη, δήλωνε το δωμάτιο, το καταφύγιο, τον χώρο ασφάλειας που είχε η ηρωίδα στην Αθήνα, χρόνια μετά την Μακρόνησο. Γύρω από την πλατφόρμα να φωτίζονται υπαινικτικά από τον Σταύρο Τάρταρη οι σκέψεις, οι αναμνήσεις, οι φωνές των άλλων γυναικών-συγκρατούμενων της. Οι γυναίκες να κινούνται, να αφηγούνται, να θυμούνται, να αντιστέκονται στον φόβο που κρατά η ψυχή μετά από κάθε τραύμα, να βιώνουν την απώλεια που τους άφησε η ζωή, να κάνουν την οργή τους μίσος για να επαναφέρουν την ισορροπία στην καθημερινότητά τους. Ο πόνος των γυναικών δεν αφήνει περιθώρια προπαγανδιστικής υπερευαισθησίας, μα ούτε και αδιαφορίας. Ο εμφύλιος πόλεμος πάγωσε την Ελλάδα και την στοιχειώνει ακόμα, όπως συμβαίνει σε κάθε εμφύλιο σπαραγμό.

Αυτή τη μαρτυρία των γυναικών στη Μακρόνησο κατέγραψε ο Μιχάλης Παπαδόπουλος. Και στο τέλος της παράστασης ο συγγραφέας εμφανίστηκε για λίγο στον διάδρομο που οδηγούσε στη σκηνή. Χειροκρότησε την ομάδα και χάθηκε πάλι πίσω από τα φώτα για να μας θυμίσει τον «θάνατο του συγγραφέα», κατά τον Ρόναλντ Μπαρτ. Ο συγγραφέας έχει επιτελέσει το έργο του, έχει φτιάξει την ιστορία του και αποσύρεται για να αφήσει τον θεατή πια να αναγνώσει τον μύθο. Και ο θεατής αναγιγνώσκει και συλλαμβάνει την γυναικεία ιδιοσυγκρασία πέρα από την ιστορική στιγμή. Αυτή η καθολική σύλληψη του πόνου της μάνας που δεν χαίρεται στην αγκαλιά της το παιδί της, της μάνας που θυσιάζει τα όνειρά της για το παιδί, του κοριτσιού που βίαια ακυρώνει την ομορφιά του έρωτα, της κοπέλας που συμβιβάζει τις επιθυμίες της για να χωρέσει τη ζωή της στη σύμβαση γίνεται εικόνα φιλτραρισμένη στην ευρηματικότητα και τη δημιουργικότητα της σκηνοθέτιδας Αλεξία Παπαλαζάρου.

Στο χειροκρότημα φάνηκε εν τέλει το ήθος μιας ομάδας ανθρώπων που με επαγγελματισμό και δύναμη ψυχής συνεργάστηκαν για να στήσουν τη Μακρόνησο του θεάτρου ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ.

*Η Μαρία Κυπριανού Λεοντή είναι Φιλόλογος, ΜΑ Θεατρικών Σπουδών