Η Μελίτα Κούτα και ο Χάρης Καυκαρίδης, στα πλαίσια των Δράσεων Α' Τριμήνου στις Αποθήκες ΘΟΚ, στήνουν μια παράσταση βασισμένη στη ζωή και το έργο του Μπρούνο Σουλτς (1892 – 1942), ενός σπουδαίου Εβραιοπολωνού συγγραφέα και ζωγράφου, που δολοφονήθηκε εν ψυχρώ μόλις στα 50 του χρόνια από αξιωματούχο της Γκεστάπο.  Η παράσταση είναι το επιστέγασμα μιας σειράς εργαστηρίων και δράσεων που διήρκησαν περισσότερο από 2 μήνες και πραγματοποιήθηκαν από ένα σύνολο εξαίρετων καλλιτεχνών, οι οποίοι μελέτησαν σε βάθος το έργο και τη ζωή του συγγραφέα και ζωγράφου.

ΜΠΡΟΥΝΟ

Ο Χρόνος / Τα συνηθισμένα γεγονότα τακτοποιούνται στον χρόνο σε σειρά, περασμένα στο νήμα του. Κουβαλούν προηγούμενα και επακόλουθα με μια πυκνή αλληλουχία που δεν αφήνει χώρο αναπνοής. Σε οποιοδήποτε αφήγημα αυτό το δεδομένο είναι πρώτιστης σημασίας, αφού η ψυχή του βασίζεται στη συνέχεια και τη συνέπειά τους. Ωστόσο, τι πρέπει να γίνει με τα άλλα γεγονότα, που δεν έχουν τον δικό τους χώρο στον χρόνο· γεγονότα που συνέβησαν πολύ αργά, αφότου ήδη όλος ο διαθέσιμος χρόνος μοιράστηκε, διαιρέθηκε και κατανεμήθηκε· γεγονότα που ξέμειναν στο κρύο, ακαταχώρητα, παρεκκλίνοντα, ξεκρέμαστα και ξεσπιτωμένα; Υπάρχει περίπτωση ο Χρόνος να είναι πολύ στενάχωρος για όλα τα γεγονότα; Είναι δυνατόν να εξαντλήθηκαν όλα τα εισιτήρια για την παράστασή του; Τρέχουμε πάνω στο νήμα, ανησυχώντας, κι ετοιμαζόμαστε συνεχώς για Ταξίδι.

Για όνομα, μήπως ο χρόνος πουλιέται σε πλειστηριασμό; Εισπράκτορα, Εισπράκτορα! Πού είσαι;

Αλλά ας ηρεμήσουμε. Ας μην πανικοβληθούμε· μπορούμε να το διευθετήσουμε μέσα στο δικό μας πλαίσιο αναφοράς. Άκουσες ποτέ για χωρισμένες ροές χρόνου σε παράλληλα σύμπαντα; Η αλήθεια είναι πως, ναι, τέτοια τρίστρατα προκύπτουν, κάπως παράνομα και ύποπτα· μα κουβαλάς το υπεράριθμο άχθος των λαθραίων γεγονότων που δεν βρήκαν εισιτήριο: δεν μπορεί να είσαι ιδιότροπος. Ας δοκιμάσουμε, τότε, να βρούμε στην ιστορία μας ένα τέτοιο τρίστρατο, ένα αδιέξοδο, για να καταχωνιάσουμε αυτά τα παράνομα γεγονότα. Μη φοβάσαι. Θα συμβεί ανεπαίσθητα, ο αναγνώστης δεν θα νιώσει ούτε τσίμπημα. Ποιος ξέρει; Ίσως, ενόσω μιλούμε γι’ αυτόν, ο αμφίβολος ελιγμός να τελείωσε ήδη και εμείς είμαστε στ’ αδιέξοδο…

Bruno Schulz, «The Age of Genius», Sanatorium Under the Sign of the Hourglass, μτφ. Celina Wieniewska, Mariner Books, 1997.

ΑΝΤΕΛΑ

«Τα πουλιά είναι βρώμικα και επικίνδυνα, δημιουργούν ένα σωρό προβλήματα στο σπιτικό. Όλα τα δημητριακά απ’ την αποθήκη  εξαφανίζονται – ξέρετε πόσα τρώνε όλα αυτά τα σμήνη; Και μετά τι το κάνουν όλο αυτό το φαϊ, νομίζετε; Ε; Να σας πω;»

Το σάρωμα του δωματίου ήταν γι’ αυτόν μια μεγάλη και σοβαρή τελετή στην οποία ποτέ δεν ξέχναγε να παρευρίσκεται, παρατηρώντας με συναισθήματα ανάμικτα τρόμου και ηδονικής ανατριχίλας όλες τις κινήσεις της Αντέλας. Σ’ όλες τις πράξεις της, απέδιδε βαθύτερη, συμβολική σημασία. Όταν το κορίτσι, με σφριγηλές και πεταχτές κινήσεις, έσερνε τη σκούπα στο μακρύ της ξύλο πάνω στο πάτωμα, αυτό ήταν πάνω απ’ τις δυνάμεις του.

Μπρούνο Σουλτς, «Τα πουλιά», Τα μαγαζιά της κανέλας, ό.π., σ. 34-35.

ΓΙΑΚΟΥΜΠ

Τότε, ανάμεσα στα τιτιβίσματα των χάρτινων πουλιών της ταπετσαρίας, στην κίτρινη αυγή του χειμώνα, κοιμόταν μερικές ώρες ένα βαθύ μαύρο ύπνο.

Από μέρες και βδομάδες, όταν φαινόταν να είναι βυθισμένος στις μπερδεμένες τρέχουσες συναλλαγές, η σκέψη του εισχωρούσε μυστικά στους λαβυρίνθους των ίδιων του των σπλάχνων.

Όμως, συνηθίσαμε τις θαυμαστές ταχυδακτυλουργίες αυτού του μεταφυσικού μάγου, ήμασταν  πρόθυμοι ν’ αναγνωρίσουμε την αξία της ανεξάρτητης μαγείας του που μας λύτρωνε από τον λήθαργο των άδειων νυχτών και ημερών.

Μπρούνο Σουλτς, «Η επιφοίτηση», Τα μαγαζιά της κανέλας, ό.π., σ. 27.

ΜΗΤΕΡΑ

«Σήμερα δε θα πας σχολείο», είπε το πρωί η μητέρα μου, «έξω έχει θύελλα τρομερή». Στο δωμάτιο σάλευε ένα λεπτό μαγνάδι καπνού που μύριζε ρετσίνι.

Μπρούνο Σουλτς, «Η θύελλα», Τα μαγαζιά της κανέλας, μτφ. Δημήτρης Χουλιαράκης, Εκδόσεις Νεφέλη, Αθήνα 1998, σ. 117.

ΝΤΟΖΙΑ

«Η δική μου ιστορία μπορεί να διαβαστεί απ’ την αρχή στο τέλος ή και αντίστροφα· μπορεί να χάσει το νόημα της, να το ξαναβρεί σε διαφορετικές εκδοχές μέσα από χιλιάδες εναλλαγές. Η δικιά σου ιστορία Ντόζια, είναι ίδια.»