Το 2019 συμπληρώνονται 50 χρόνια από την προσεδάφιση στη Σελήνη, ένα γεγονός που αποτελεί σταθμό στην παγκόσμια Ιστορία, κατά την περίφημη ρήση του πρώτου ανθρώπου στο φεγγάρι Νιλ Άρμστρονγκ: «Ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα μεγάλο βήμα για την ανθρωπότητα».

Η πρόθεση του ανθρώπου να βρεθεί στο Διάστημα υπήρξε πολλές φορές στην επικαιρότητα το 2018. Το ίδιο και η παραγωγή υλικού: Το Χόλιγουντ παρουσίασε τον περασμένο Οκτώβριο την ταινία First Man, μια ματιά στη ζωή του αστροναύτη Νιλ Άρμστρονγκ και στη θρυλική αποστολή του Apollo 11 που κατέληξε στην προσελήνωση στις 20 Ιουλίου 1969. Η NASA, μερικά 24ωρα μετά την προσεδάφιση στον Άρη τον Νοέμβριο, ανακοίνωσε τη συμφωνία της με εννέα ιδιωτικές εταιρείες που θα συνεισφέρουν στον στόχο του εποικισμού της Σελήνης. «Επιστρέφουμε στη Σελήνη για να μείνουμε», ήταν η φράση που χρησιμοποιήθηκε για την πρόθεση του αμερικανικού οργανισμού που εξερευνά το Διάστημα. H NASA και οι εταιρείες Boeing και SpaceX έχουν σχεδόν έτοιμες τις νέες επανδρωμένες διαστημικές κάψουλες που θα λειτουργήσουν ως «ταξί» ανάμεσα στη Γη και τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Ήδη το πρώτο τρίμηνο του 2019 θα γίνουν οι δύο τελικές δοκιμαστικές πτήσεις χωρίς πλήρωμα: στις 7 Ιανουαρίου η SpaceX θα δοκιμάσει το σκάφος Crew Dragon, ενώ τον Μάρτιο η Boeing θα κάνει το ίδιο με το δικό της σκάφος CST-100 Starliner.

Επιπλέον, την πρώτη του –μη επανδρωμένη- αποστολή στο φεγγάρι ετοιμάζει και το Ισραήλ, τον Φεβρουάριο, σε συνεργασία με τη NASA και τη SpaceX. Οι Ισραηλινοί ανακοίνωσαν πριν από μερικές μέρες ότι μαζί με το διαστημικό σκάφος που θα εκτοξευτεί από το Κέιπ Κανάβεραλ με προορισμό τη Σελήνη θα στείλουν και μια ψηφιακή χρονοκάψουλα, στην οποία θα περιλαμβάνονται τρεις σκληροί δίσκοι. Ανακοίνωσαν, επίσης, το περιεχόμενό της: εθνικά σύμβολα, η Βίβλος, ο εθνικός ύμνος του Ισραήλ και η σημαία της χώρας, αλλά και παιδικές ζωγραφιές, βιβλία, βιβλία τέχνης, λεξικά σε 27 γλώσσες και εγκυκλοπαίδειες.

Η είδηση για την αποστολή αυτής της χρονοκάψουλας στη Σελήνη ήταν η αφορμή για να θέσουμε το ερώτημα για την τελευταία κυριακάτικη έκδοση του «Παραθύρου» αυτή τη χρονιά: «Θα στείλουμε μια χρονοκάψουλα στη Σελήνη. Τι θα βάζατε μέσα από το 2018;»

Ακολουθούν οι απαντήσεις δημιουργών στους οποίους υποβάλαμε το ερώτημα, που λειτουργούν ως απολογισμός του έργου τους και των προσωπικών τους στιγμών μέσα σε έναν χρόνο. Ένα χρονικό διάστημα αποτελούμενο από πολιτιστικά memorabilia που στέλνονται στο χωρικό Διάστημα λίγο πριν από την εκπνοή του 2018 και την έναρξη του 2019. Σουβενίρ σαν ταξίδια στον χρόνο και τον χώρο που κάποτε είναι τόσο μικρά, όσο η απειροελάχιστη απόσταση που χωρίζει τα χρόνια μεταξύ τους, και άλλοτε τόσο μεγάλα όσο η απόσταση ανάμεσα στη Γη και το φεγγάρι.

Εικονογράφηση: ©Chloe Finn

• Την επιστροφή του Twin Peaks από τον βασιλιά του κινηματογραφικού σουρεαλισμού David Lynch. Για πολλούς, μια συλλογή παρανοϊκών, ασύνδετων σκηνών, αλλά για εμένα η αποκορύφωση της μοντέρνας τηλεόρασης με την πιο έξυπνη περισυλλογή όλου του ανθρώπινου λάθους των τελευταίων 100 χρόνων. Για όποιον κοιτάζει προσεκτικά, είναι η καλλιτεχνική κριτική ματιά ενός δημιουργού που αποφεύγει τα εύκολα και την ανακύκλωση όπως η κατσαρίδα το φως της ημέρας... – Ανδρέας Κυριάκου, σκηνοθέτης

Για την χρονοκάψουλαν, πέμπω θκυο τελευταία μου χαρακτικά, βασισμένα στο ποίημαν του Μιχάλη Πασιαρδή «Μαντίλιν ολομέταξο...». Έναν μαντίλιν Ερωτικόν τζι έναν μαντίλιν Κυπριακόν - Χαμπής Τσαγγάρης, χαράκτης

• Εννάν καλά οι φίλοι μας στο Διάστημαν να έχουν το «Αγκάθθιν» των Monsieur Doumani για να ακούν στα σπέις τριπ τους. Εννά τους έστελλα, επίσης, να θκιαβάσουν τον «Αργό Σίδηρο» του Σωφρόνη Σωφρονίου για να πάρουν μιαν γεύσην γήινης τζαι μετα-γήινης δυστοπίας. Έτσι για να μεν νομίζουν ότι έν' μόνον τζείνοι που έν' πλάσματα του εφιάλτη. Που ποίησην εννά τους έβαλλα μέσα έναν αντίτυπο του «Ο Άνεμος Kάτω απ’ τα Xείλη Mου» του Στέφανου Στεφανίδη. Μαζίν τζαι το ΜΡ3 με την ανατρισιαστικήν φωνήν της Μαριλένας Ζακχαίου να θκιαβάζει το After the Raid όπως το εδημοσίευσεν στο OWK 8 την περασμένην άνοιξην. Να σηκωθεί η τρίχα τους! Να ξέρουν τι τους περιμένει αν μας κατεβούν. Τζαι επειδή η λογοτεχνία ις νέβερ ινάφ, που λαλούμεν συνήθως στην Κύπρον, εννά τους έστελλα τζαι μαγνητοφωνημένα αποσπάσματα που τα όππεν μάικ του WriteCy στο Πρόζακ του Ορέστη. Εννοείται ότι εννά τους βάλω μέσα τζαι καμιάν φωτογραφίαν που τον τόπον μας. Εννά θκιάλεα φωτογραφίες με Κυπραίους τζαι τες Αφροδίτες τους. Τζείνες που έδειξεν στο Ar(t)chaeology στο NiMAC η Θεοπίστη Στυλιανού-Λάμπερτ. Τζαι φυσικά το Smuggling Hendrix του Μάριου Πιπερίδη. Να καταλάβουν τι εστί κυπριακός σουρεαλισμός. Τέλος, σαν δωράκι για τη νέα χρονιά, εννά τους έστελλα μιαν μινιατούραν του Ποιητή του Βαρώτσου. Να στολίσουν το πιλοτήριον τους – Νίκος Φιλίππου, λέκτορας και φωτογράφος


• Το βιβλίο ποίησης του Χρήστου Κυριακίδη «Θαυμάσια πυρκαγιά οροφής» - Χαριτίνη Κυριάκου, ζωγράφος


• Εμείς θα βάζαμε μέσα την Party Contemporary! – Ναταλί Γιαξή, Φάνος Κυριάκου, εικαστικοί, ιδρυτές της γκαλερί Party Contemporary


• Μια πλαστική σακούλα, με την ελπίδα ότι θα σηματοδοτεί δείγμα μιας θετικής εξαφάνισης! – Σιμώνη Φιλίππου, εικαστικός


• Μια στοίβα κουτσομπολίστικα περιοδικά – Χρήστος Κυριακίδης


• Μια καρτ ποστάλ της Κοπεγχάγης, έναν χάρτη του υπόγειου σιδηρόδρομου του Λονδίνου, τα σιδεράκια της Μαρίνας, το στάρλετ της Άνδρεας, το πτυχίο της Μικαέλας και του Λευτέρη, ένα γούρι της Ηρούς, το cheesecake της Αναστασίας, μια φωτογραφία από ένα στρώμα του Κυριάκου, μια φράουλα, μια κουκουβάγια, γράμμα από τη Βοστώνη, τη θέα από την ταράτσα της Δήμητρας, την αφίσα της Λουκίας και λίγη αστερόσκονη – Πολυχώρος Γκαράζ


• Αυτό που σίγουρα θα έβαζα στη χρονοκάψουλα θα ήταν την εντελώς πρώτη εκτυπωμένη έκδοση του σεναρίου μου, του «Αντίο, κοπρόσκυλα» που πήρα στα χέρια μου, με αληθινό αίμα στην πρώτη σελίδα του (καλύτερα να μην ξέρετε…)! Έτσι, όταν έρθει η ώρα να ανοιχθεί, οι μελλοντικοί εαυτοί μας θα ξέρουν πως ακόμη και τότε δεν είχαμε ξεχάσει την τραγωδία που ζήσαμε ως λαός στα χέρια των «λίγων» που κρατούσαν τα ηνία, ενώ την ίδια στιγμή θα είναι μια καλή υπενθύμιση της διαλέκτου μας, μπας και είναι ήδη πεθαμένη όταν έρθει η ώρα να ανοιχθεί η χρονοκάψουλα (hint: αγκαλιάστε την, αγαπήστε την τζαι παλέψτε για τζείνην. Έν' δική μας!) – Φρίξος Μασούρας, σεναριογράφος


• Θα έβαζα φωτογραφίες από πρόσφυγες που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον πόλεμο και πνίγονται στις θάλασσές μας. Θα έβαζα δηλώσεις μικρόψυχων, ρατσιστών, φασιστών κάθε λογής. Θα έβαζα φωτογραφίες από άστεγους, φτωχούς, κυνηγημένους, φωτογραφίες να φαίνεται το άδικο του κόσμου τούτου και η ασχήμια του. Όχι, δεν θέλω να χαλάσω τη διάθεση κανενός ούτε τώρα ούτε στο μέλλον. Αλλά είναι μέρος του 2018 μας όλα αυτά, μέρος του κόσμου μας δυστυχώς. Όχι, δεν πιστεύω ότι στο μέλλον δεν θα υπάρχουν. Ίσως όμως εκπλαγούν οι μακρινοί απόγονοί μας από την ανθεκτικότητα του άδικου, πεισμώσουν και το παλέψουν με περισσότερη επιμονή από μας. ΥΓ: Επειδή η ελπίδα είναι ανθρώπινο χαρακτηριστικό, θα έβαζα και λίγη από τη συγκίνηση που ένιωσα παρακολουθώντας τον «Τυχερό Στρατιώτη» του ΘΟΚ, την τελευταία παράσταση που είδα για φέτος. Διότι μόνο έτσι, με δημιουργία, με έγνοια, με αγάπη για όλους, με ομορφιά μόνο μπορείς να απαλύνεις κάπως την ασχήμια – Αντώνης Γεωργίου, θεατρικός συγγραφέας, λογοτέχνης


• Θα έβαζα ένα «μπράβο γιε μου» του πατέρα. Μια αγκαλιά της μητέρας. Μια θάλασσα τέλη Σεπτέμβρη κι ένα νέο φιλί. Μια βόλτα στη Θεσσαλονίκη. Μια εκδρομή με τον Χάρη στο βουνό. Φρέσκα ψάρια στην Αμοργό με την Έλενα. Κάτι τσίπουρα με την Τζωρτζίνα και την Ειρήνη. Κάτι χάχανα επί σκηνής μέσα σ’ έναν κύκλο με κιμωλία. Και τα πρώτα βηματάκια της Δάφνης... Με τα χεράκια ψηλά, δύο βήματα, πτώση, μετά αλλά τρία και άλλη μια πτώση με τα μούτρα στο πάτωμα και πάλι όρθια και πάμε πάλι απ' την αρχή. Ξανά και ξανά – Κώστας Σιλβέστρος, σκηνοθέτης, ηθοποιός


• Το Saved του Μποντ, την κάθε δημιουργική στιγμή με τις Αναγέλαστες Γεναίτζες μου, την εικόνα του παπά μου στον αναπνευστήρα, τον Μπέκετ, τον ευκάλυπτο να πέφτει, την πίστη στην ελάχιστη πιθανότητα και το πάθος του Τζίμι Πόρτερ – Μαρία Κυριάκου, σκηνοθέτις


• Τη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου, το μόνο έργο που έγινε για μας. Και τον Γιώργο Τζίβα, τον μόνο Κυπραίο που εν ασχολείται με το Κυπριακό! – Άννα Μαραγκού, αρχαιολόγος


• Θα έβαζα όλες τις φρούδες ελπίδες (για ακόμη μια χρονιά) για το Κυπριακό. Να τα βλέπουν οι εξωγήινοι να γελούν, μήπως και το λύσουν... – Γιάννης Τουμαζής, διευθυντής Δημοτικού Κέντρου Τεχνών Λευκωσίας


• Την ταινία Aquaman, που για μένα είναι μία από τις καλύτερες με υπερήρωες. Και κάτι νοσταλγικό, τον Σταν Λι πριν πεθάνει έτσι ώστε η έλλειψη βαρύτητας ever να παρατείνει και άλλο την παρουσία του στη διάστασή μας – Τάσος Αναστασιάδης, κομίστας


• Μια φωτογραφία της Γης, ούτως ώστε όταν βρουν τη χρονοκάψουλα οι εξωγήινοι, να δουν πως κάποτε υπήρχε ζωή σε αυτόν το πλανήτη! – Ανδρέας Τσέλεπος, ηθοποιός


• Όλες εκείνες τις στιγμές που γέλασα δυνατά. Όλες τις ζεστές αγκαλιές που έδωσα και πήρα... – Χριστίνα Κωνσταντίνου, ηθοποιός

Μια φωτογραφία του sculptural installation 'Absorbed by Light', concept της Gali Lucas, εκτέλεση Karoline Hinz (γλύπρια) - Μάριος Μεττής, ηθοποιός

• Μια σαμπάνια με το σημείωμα «Άλλη μια χρονιά χαμένη για την ανθρωπότητα, εύχομαι όταν ανοίξει η χρονοκάψουλα να υπάρχει κάποιος ουσιαστικός λόγος να ανοίξουμε αυτή τη σαμπάνια. Καλό κουράγιο στους ανθρώπους» – Αντρέας Νικολαΐδης, ηθοποιός


• Αν δεν είναι πολύ στριμωγμένα μες στη χρονοκάψουλα, προσφέρομαι να μπω εγώ, ένα ρεπό δεν θα με χάλαγε καθόλου - Παναγιώτης Λάρκου, ηθοποιός


• Θα έβαζα ένα παλιό κέρμα το οποίο μου δόθηκε ως δώρο, κατά το καλοκαιρινό ταξίδι που έκανα στη Ρώμη τον Αύγουστο – Παναγιώτης Τοφή, χορογράφος


• Την ταινία D’Est, μια πρόταση για ντοκιμαντέρ, της Chantal Akerman. Μακροσκελείς σκηνές γυρισμένες από κάμερα στερεωμένη σε αυτοκίνητο βλέποντας στο πλάι του δρόμου, όχι μπροστά. Μόλις έχει αλλάξει κάτι, έπεσε το τείχος [το τέταρτο, sic], αλλά οι αλλαγές ακόμη να αγγίξουν τους ανθρώπους και την πόλη. Από τα ρούχα που φοράνε είναι μόνο κάποιες εξαιρέσεις που προσδίδουν δυτικές μόδες, όλα τα υπόλοιπα θα μπορούσαν να είναι από το ‘30. Ο κόσμος γραμμή περιμένει, χιόνι, οι περισσότεροι δεν πολυαντιδρούν στη θέα της κάμερας παρά μόνο κοιτάζοντας μέσα. Στην αίθουσα του σινεμά όλοι μας κοιμηθήκαμε σε κάποια φάση, αλλά ένα ποίημα δεν έχει αυστηρή αρχή και τέλος. Το '19 θα γυρίσω ταινία. Θα έχω κάμερα σε αυτοκίνητο; Θα έχω κινητό, σε smartphone dolly. Θα αρέσει η ιδέα μου της Χριστοδουλίδου; Από τα ρούχα δεν μπορεί να διαβαστεί το πού βρισκόμαστε ακριβώς γεωγραφικά, αφού τα περισσότερα σχεδιάζονται στη Δύση και παράγονται στην Ανατολή. Τα πρόσωπα δεν μένουν αμέτοχα μπροστά στο κινητό, το κλίμα είναι ζεστό, και όλοι περιμένουν στη γραμμή να 'ρθει η σειρά τους – Μαρία Τουμάζου, εικαστικός


• Μια μπλούζα του The Performance shop που γράφει Art your service! – Λία Χαράκη, χορογράφος


• Την αίσθηση της προσωπικής ευθύνης – Νάγια Καρακώστα, ηθοποιός


• Θα έπαιρνα όλα τα χαμόγελα που έδωσα και πήρα και θα τα έβαζα στην κάψουλα να γίνουνε φως να ζεστάνει όσους πόνεσαν πολύ το 2018 – Μάριος Ιωάννου, ηθοποιός


• Ένα κόκκινο γιλέκο-σωσίβιο – Θεόδουλος Γρηγορίου, γλύπτης


• Το βραβείο στο φεστιβάλ της Tribeca για το Smuggling Hendrix – Μάριος Πιπερίδης, σκηνοθέτης

«Η δύναμη της ευθραυστότητας», εργαστήριο για όλους, 2018, συλλογική εργασία, 423 χιλιάδων επαναληπτικών κινήσεων – Μαρία Λοϊζίδου, εικαστικός

• Το άλμπουμ “Joy As An Act of Restistance” από τους IDLES, γιατί διηγείται με ωμή ευαισθησία και ρεαλισμό τι ακριβώς πάει λάθος με τον κόσμο του 2018. Toxic masculinity, ρατσισμός, μικροπολιτική, κοινωνική αποξένωση, όλα περνούν μέσα από τη θεματολογία του. Αριστούργημα! – Παναγιώτης Ι. Γεωργίου, Arcadian Child frontman


• Τις υπέροχες και μοναδικές στιγμές που πέρασα με την κόρη μου, την οικογένειά μου και τους φίλους. Τα ταξίδια, τις γνωριμίες και τις συνεργασίες του 2018! Καθώς και τις σημαντικές εκθέσεις που πραγματοποιήθηκαν στην γκαλερί μου – Μαρία Στάθη, γκαλερί Art Seen


• Θα διάλεγα το «Bohemian Rapsody» και… οπωσδήποτε 12 μπουφάν για όποιο παιδί σε σχολείο τυχαίνει να κρυώνει - Γιάννης Σακέλλης, εικαστικός

Μια από τις πιο συγκινητικές αναμνήσεις μου του 2018 ήταν η συνάντηση του θιάσου των θρυλικών Ικέτιδων στο Θεατράκι του ΡΙΚ ως έκπληξη στον Νίκο Χαραλάμπους, τον Μιχάλη Χριστοδουλίδη και τον Γιώργο Ζιάκα που ήρθαν ειδικά στο ΡΙΚ για το Art Cafe. Άνθρωποι του θεάτρου που θα μείνουν στην ιστορία όλοι τους, για το ταλέντο, την προσφορά, τη δημιουργία τους. Αξίζουν μια θέση στη χρονοκάψουλα που θα σώσει για το μέλλον σημαντικές αναμνήσεις της θεατρικής μας ιστορίας – Μαρίνα Μαλένη, θεατρολόγος - επικοινωνιολόγος

• Το άλμπουμ Damned Devotion της Joan as police woman – Λευτέρης Μουμτζής, μουσικός


• Την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για το Εθνικό Πάρκο Ακάμα. Μια απόφαση που μεταξύ άλλων μας αφήνει με 88 χλμ. οδικό δίκτυο, 7 αναψυκτήρια και 3 καταστήματα με σουβενίρ μέσα στην προστατευμένη περιοχή. Μας παρουσιάζουν το σχέδιο αυτό με τουπέ σωτήρων, ενώ ουσιαστικά πρόκειται για την αρχή του τέλους για τον Ακάμα – Αντώνης Αντωνίου, Monsieur Doumani frontman


• Στη χρονοκάψουλα του 2018 θα έβαζα τα εκθέματα της έκθεσης της Μαρίας Τουμάζου Fair-face Elysee. Στην εξαιρετικά απομακρυσμένη περίπτωση που δεν εκτεθούν στο νέο μουσείο ας είναι τουλάχιστον ασφαλή στο διάστημα - Ορέστης Λαζούρας, εικαστικός


• Tα μελομακάρονα της κ. Σκαρπάρη / το κουτί επιβίωσης του κ. Σκαρπάρη που περιλαμβάνει τσιακκούι, μανταρίνια, κουλλούρκα τυλιμένα προσεκτικά με χαρτομάντιλα, νερό τζαι σακούλα για να μαζεύκουμε σκουπίθκια / την κάττα μου την Νάιλα / την καλοσύνη τζαι την φιλοξενία της πρώην γειτόνισσας Βούλας στο Τζοιλάνι (+ τους σιουσιούκκους της) / καλές πρακτικές του κινήματος "λάου λάου" / τα ζεστά λουτρά της λίμνης Garda στην Ιταλία / επισκέψεις σε μαρκέττες με τον Valentin / τη φυσαρμόνικα, κάμερα, φωτογραφίες + το ημερολόγιο μου / θκυο λίτρα σπιτικό κρασόμελο / τες νύχτες του Αυγούστου στο Φεστιβάλ Ξαρκής – Εκδρομές σε χωρκά της Κύπρου / συμβουλές που αγαπημένα πρόσωπα για το πώς να ζούμε – να μεγαλώνουμε – να βοηθούμε ο ένας τον άλλον τζαι την κοινότητα μας – στιγμιότυπα που την ανακάλυψη της τασινόπιττας – Χριστίνα Σκαρπάρη, διοργανώτρια του Φεστιβάλ Ξαρκής


• Ξεκίνησα να γράφω για το περιεχόμενο της χρονοκάψουλας σκεπτόμενος όλα εκείνα τα πράγματα που κάνουν την εποχή μας σαπισμένη και βρομερή. Ξεκίνησα να γράφω: «Στη χρονοκάψουλα του 2018 θα τοποθετούσα κροκοδείλια δάκρυα πολιτικών. Πεινασμένες προσωπικότητες που εμφανίζονται συχνά στις οθόνες μας και ψυχαγωγούν το κουρασμένο κομμάτι της συνείδησής μας που θέλει να σβήσει μαζί με τον ήλιο που σβήνει στο τέλος κάθε μέρας». Μετά είναι που θυμήθηκα πως όσο πληροφοριακό και αν είναι αυτό, είναι παντελώς άσχετο. Μια σταγόνα πραγματικότητας εμποτισμένη με τα αρνητικά συναισθήματα ενός ανθρώπου. Επέλεξα λοιπόν να βγάλω τα κατάλοιπα μιας όμορφης νύχτας έξω. Τις κορδέλες που έχασαν κορίτσια ενώ χόρευαν. Τις φωτογραφίες μεθυσμένων νέων που ζουν τη στιγμή και αγνοούν την πυρηνική απειλή. Ηχογραφήσεις από φιλιά και βίντεο από νέους να μιλούν για τις ιστορίες που κρύβονται πίσω από τα ρούχα τους. Και μνήμες ακόμα γηραιότερων που θυμούνται πόσο όμορφη είναι η νιότη και το κάλλος και η τέχνη και η μουσική και η ευτυχία και όλα εκείνα που μας κάνουν ανθρώπους ανεξάρτητα από την εποχή στην οποία ζούμε. Όλα αυτά συμπυκνωμένα σε σκληρό δίσκο υπό μορφή αρχείου MPEG-4 και JEPG – Πέτρος Κουρτελλάρης, σκηνογράφος


•  Θα έβαζα το ποίημα «Το πλοίο των τρελών»:Πλέουμε στο Πλοίο των Τρελώνκαι χαχανίζουμε.Ο αρχηγός βγαίνει στο κατάστρωμαχαιρετά τους φτηνούς περιηγητέςτους είλωτες της σιωπής
  
  τους έχει ακόμη ανάγκη. Πλην όμως
  
  δεν αρθρώνει λέξη
  
  τον πιάνει λόξυγγας
  
  σηκώνεται η τρίχα του, καταλαβαίνει
  
  πως θα τους πει το πιο μεγάλο ψέμα
  
  δεν ξέρει, όμως, πώς.
  
  Είναι κι ο ίδιος παγιδευμένος
  
  στον πλου για τη Ναρραγονία
  
  χασμουριέται ζαλισμένος.
  
  Οι προεστοί από τις πολυτελείς καμπίνες τους
  
  κάνουν να παρέμβουν
  
  νιώθουν τη βύθιση
  
  τον πνιγμό
  
  θέλουν και οι ίδιοι να σωθούν
  
  
  
  παραδίδονται όμως για λίγο ακόμα
  
  στον φόβο του στέμματος.
  
  Ο Καλιγούλας δεν χωρατεύει
  
  ούτε η φουρτούνα θάλασσα γύρω τους.
  
  Κόπασε αίφνης το χαχανητό
  
  μιας που τα ποντίκια κατάλαβαν
  
  τρυπώνοντας όπως όπως στις τσέπες
  
  και στα βρακιά μας.
  
  Ο σώσων εαυτόν… ψιθύριζαν
  
  κι άφηναν ώς εκεί την κουβέντα.
  
  – Χρίστος Χατζήπαπας, λογοτέχνης


• Μέσα στη χρονοκάψουλα θα έβαζα μια σημείωση ζητώντας συγγνώμη εκ μέρους της σημερινής μας κοινωνίας για την καταστροφή του πλανήτη. Επίσης, θα έβαζα δείγματα της καλλιτεχνικής μας δουλειάς με την ελπίδα ότι στο μέλλον ο πολιτισμός θα έχει περισσότερη εκτίμηση - Τώνια Μισιαλή, σκηνοθέτης


• Την κοινοτάρχισσα Ζυγίου - Μαρίνος Νομικός, δημοσιογράφος


• Θα έβαζα σπόρους, γεύσεις που διατηρούνται και αυτή την σημείωση: «Διασπορά»: Το έδαφος, πάνω στο οποίο βασίζονται οι προοπτικές του βίου μας είναι σίγουρα ασταθές./ εκκρεμές / Ριζωμένοι στο μέσο ενός νησιού, ο πιο εγγύς μας δρόμος είναι ο ορίζοντας. Το σύνορό μας, εκεί που τα ίχνη από άλλους κόσμους φτάνουν αιωρούμενα και διάσπαρτα  διαγράφονται πάνω στον καταγάλανο και κάποτε σχεδόν καμένο απ’ το σκληρό φως ουρανό. Έκθαμβοι από το θέαμα, την ομορφιά, τείνουμε πάντα προς τα εκεί. Η ιστορία και η έννοια του ν(ο)ήματος μοιάζουν αόρατα. Η μεταμφιεσμένη ομίχλη, μας έχει θολώσει. Μένουμε ανέγγιχτοι απ’ τις ριπές της άμμου και κωφοί στον πρωταρχικό κρότο της έκρηξης, γιατί η ηχώ γύρισε πίσω. Το μονοπάτι έχει μετατραπεί σε ένα είδος αδιάκοπου παιχνιδιού μουσικών καρεκλών και μια στιγμιαία απροσεξία συνεπάγεται την ανεπίστρεπτη ήττα και τον αμετάκλητο αποκλεισμό, αντί της ουσίας και των “γλυκών ονείρων”, η ταχύτητα του αέρα δημιουργεί εφιαλτικούς συνειρμούς, άπνοια˙ όπως όταν έχω “ξεμείνει έξω”. Ο “πόθος της αιωνιότητας” και η λέξη του “παρελθόντος”, είναι το μέσο για να κατανοήσουμε το παρόν μας... Έτσι συνεχίζουμε να σκουπίζουμε τις α-υλές μας, αναμένοντας να φυτρώσουν οι σπόροι που πέφτουν από τον Ουρανό. - Κυριακή Κώστα, εικαστικός


• Την Καρπασία ολόκληρη με τα βουνά τους κόλπους τα φυτά τα δέντρα και προπαντώς με τα πλάσματα της, τη Δέσποινα, τον Γιασουμή, τον Σαββή, την Παλετού, τη λαλιά τους, τα βιώματά τους, να μπορεί κάποιος να γνωρίσει ποιά ήταν η παράδεισος και προπάντων να γνωρίσει όποιος τη βρει τι σημαίνει να είσαι Άνθρωπος. Αλλά όλα αυτά δε μπαίνουν σε μια κάψουλα - Κατερίνα Ατταλίδου, εικαστικός

Υπάρχει περίπτωση ο Χρόνος

να είναι πολύ στενάχωρος για όλα τα γεγονότα;

Είναι δυνατόν να εξαντλήθηκαν

όλα τα εισιτήρια για την παράστασή του;

Τρέχουμε πάνω στο νήμα, ανησυχώντας,

κι ετοιμαζόμαστε συνεχώς για Ταξίδι.

[Δρόμοι Κροκοδείλων, Μπρούνο Σουλτς, παραγωγή ΘΟΚ 2018 / μτφρ. Ευριπίδης Δίκαιος]