Γράφει η Μαρίνα Σχίζα*

H μνήμη αποτελεί ένα βασικό, ίσως το βασικότερο, συστατικό της γλώσσας της εικαστικού Βίκυς Περικλέους. Η μνήμη σε συνάρτηση με τον χώρο και τον χρόνο. Ο χώρος με την έννοια του γεωγραφικού προσδιορισμού. Ο χρόνος με την έννοια της φθαρτότητας της ύλης.

Η τωρινή της έκθεση στον χώρο Art Seen στη Λευκωσία με τίτλο «Το αδρανές σιντριβάνι» δεν παρεκκλίνει της προκαθορισμένης πορείας. Mέσα από μια έντονη εσωτερική ανάγκη να προκαλέσει τους όποιους γεωγραφικούς ορισμούς, ανοίγει διόδους στο φανταστικό και την ίδια στιγμή ενσωματώνει στο σήμερα το αποτύπωμα του χρόνου.

Οι εικαστικές της παρεμβάσεις φωτίζουν το ατέρμονο λευκό του περιβάλλοντος χώρου, δημιουργώντας μια περίεργα σαγηνευτική εικόνα μέσα στο γκριζωπό σκηνικό της πολύβουης λεωφόρου. Τα αρχιτεκτονικά μοτίβα που καθορίζουν τον εξωτερικό χώρο συνδιαλέγονται με τα έργα της και διαγράφουν μια περίεργη διαδρομή από αναφορές, εικόνες και σχήματα.

«Το αδρανές σιντριβάνι», τίτλος παρμένος από φράση του ποιήματος Elegίa de un Parque του μεγάλου Αργεντινού συγγραφέα Χόρχε Λουίς Μπόρχες, προκαλεί τον θεατή να επιλέξει τον δικό του μίτο για να αρχίσει το ταξίδι. «Το ευτυχές μας χρέος είναι να φανταζόμαστε ότι υπάρχει ένας λαβύρινθος και ένας μίτος. Ο Θησέας δεν μπορούσε να ξέρει πως στην άλλη άκρη του λαβύρινθου βρισκόταν ο άλλος λαβύρινθος, αυτός του χρόνου, και πως σ’ έναν προκαθορισμένο τόπο βρισκόταν η Μήδεια…», γράφει ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες το 1984 όταν επισκέπτεται την Κνωσό.

Στην προκειμένη περίπτωση ο θεατής καλείται να αρχίσει να ξετυλίγει τον μίτο καθώς εισέρχεται στον χώρο της γκαλερί και μη γνωρίζοντας αν ο λαβύρινθος είναι η πρόκληση, η διέξοδος ή το αδιέξοδο. Μπαίνοντας στην γκαλερί ο θεατής, βρίσκεται αντιμέτωπος με την «Αιωνία επιστροφή του ήλιου», νιώθει να στροβιλίζεται με τα μοτίβα του εξωτερικού χώρου και να γίνεται μέρος ενός νέου μοτίβου που διαμορφώνεται εκ νέου σε άλλη κλίμακα και σε διάλογο με τον εσωτερικό αρχιτεκτονικό χώρο.

Το «Αντι-Μοντέλο για το μέλλον» είναι μια γοητευτική κατασκευή της τσουλήθρας - σκάλας στις άγριες θάλασσες της Καζαμπλάνκας, η οποία όμως εμπερικλείει τραγικές πτυχές της ιστορίας και προσφέρει πλατφόρμα για διαφορετικές θεάσεις της πραγματικότητας.

Ανασύροντας εικόνες από εγκυκλοπαίδειες γεωγραφίας και παλιά βιβλία, που αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι του αρχείου της εικαστικού, αυτές επαναπροτείνονται μέσα σε ένα νέο χωρο-χρονικό περιβάλλον. Οι δικές της παρεμβάσεις σε αυτές τις εικόνες προτείνουν μια άλλη θέαση και, γιατί όχι, μια διαφορετική οπτική γωνιά ανάγνωσης της ιστορίας. Μια διαφορετική ανάγνωση προτείνει και η ταινία «Η Ουρά της Εικόνας». Ενώ πρόκειται για βίντεο από διάφορες περιηγήσεις της εικαστικού στην Κύπρο με εύκολα αναγνωρίσιμες εικόνες, η σύνθεσή τους καταλήγει σε έναν γοητευτικό λαβύρινθο τον οποίο καλείται ο θεατής να περάσει, αποκρυπτογραφώντας σε κάθε βήμα τα σημάδια του χρόνου όπως τα περισυλλέγει το εικαστικό μάτι της Βίκυς Περικλέους και προβάλλοντας τα στον θεατή.

«Ο μίτος χάθηκε, το ίδιο και ο λαβύρινθος» συνεχίζει να γράφει ο Μπόρχες. «Σήμερα, εξακολουθούμε να μην ξέρουμε αν μας περιβάλλει ένας λαβύρινθος, ένα μυστικό σύμπαν ή ένα επικίνδυνο χάος. Το ευτυχές μας χρέος είναι να φανταζόμαστε ότι υπάρχει ένας λαβύρινθος και ένας μίτος. Αυτόν τον μίτο δεν θα τον βρούμε ποτέ – ίσως τον συναντάμε και τον χάνουμε σε μια πράξη πίστης, σε μια αρμονία, σ’ ένα όνειρο, στις λέξεις που ονομάζονται φιλοσοφία ή, πολύ απλά, στην απέριττη ευτυχία».

* mschiza11@gmail.com