Η έκθεση Αναχώρηση: Κατοικώντας Αποστάσεις θα αποτελέσει την κυπριακή συμμετοχή στη 17η Διεθνή Έκθεση Αρχιτεκτονικής της Μπιενάλε Βενετίας, η οποία θα πραγματοποιηθεί από τις 22 Μαΐου μέχρι τις 21 Νοεμβρίου 2021. Θα είναι σε επιμέλεια Μαρίνας Χριστοδουλίδου, Ήρας Σαββίδου, Ευαγόρα Βανέζη και Νάσιου Βαρνάβα, ενώ συνδιοργανώνεται από τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Κύπρου και το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας της Κύπρου. Η επιμελητική ομάδα απευθύνει ανοικτή πρόσκληση υποβολής προτάσεων για συμμετοχή στην έκθεση του Κυπριακού Περιπτέρου, στη σχετική έκδοση και στο πρόγραμμα εκδηλώσεων.

Η πρόταση Αναχώρηση: Kατοικώντας Αποστάσεις επιθυμεί να συγκεντρώσει οπτικές που φέρνουν το ζήτημα του  συλλογικού χώρου στο προσκήνιο της αρχιτεκτονικής και θέτουν σε αμφισβήτηση τον τρόπο με τον οποίο οι ισχύουσες πρακτικές επηρεάζουν την έννοια του συλλογικού χώρου, υλικά, κοινωνικά και/ή πολιτικά. Στις μέρες μας, περισσότερο από κάθε άλλη στιγμή, υπάρχει πραγματική αναγκαιότητα να κατανοήσουμε τις αποστάσεις που έχουν δομηθεί, επιβληθεί, βιωθεί, τεθεί σε διαπραγμάτευση, που είναι φαντασιακές, παρωδικές, ξεχασμένες ή που μόλις έχουν κατοικηθεί. Αυτές είναι που διαμορφώνουν τη συλλογική μας εμπειρία, αυτές φανερώνουν τη μεταπλαστική δύναμη της αρχιτεκτονικής σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, και σε παγκοσμιοτοπική κλίμακα.

Η ανοικτή πρόσκληση απευθύνεται σε αρχιτέκτονες μέχρι 45 ετών ανεξαρτήτως υπηκοότητας, που ζουν και εργάζονται στην Κύπρο ή Κύπριους αρχιτέκτονες που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό. Προσκαλούμε προτάσεις από πολυκλαδικές ομάδες που ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν στη διαρκή συζήτηση αναφορικά με τον επαναπροσδιορισμό των συλλογικών χώρων. Πρόκειται για μια συζήτηση που, στο παρόν στάδιο, ενεργοποιείται και από την πανδημία. Αναζητούμε οπτικές οι οποίες να εισηγούνται τρόπους επαναπροσέγγισης του πώς φτιάχνουμε χώρους όπου μπορούμε να ζούμε και να κοινωνικοποιούμαστε μαζί.

1. Αναχώρηση: Κατοικώντας Αποστάσεις

Αντλώντας από τη θεματική της Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας 2021 «Πώς θα ζήσουμε μαζί;», σε επιμέλεια του Hashim Sarkis, η κυπριακή συμμετοχή διερευνά τις χωρικές εμπειρίες που προκύπτουν όταν η αποστασιοποίηση μετατρέπεται σε πρότυπο για την ανάπτυξη νέων μορφών κοινωνικότητας.

Με αφετηρία την έννοια της Αναχώρησης , ως ένα αιφνίδιο τράνταγμα , το Κυπριακό Περίπτερο προτείνει μία οριζόντια τοποειδική εγκατάσταση, η οποία μεγεθύνει το κοινωνικό αντικείμενο που μας ενώνει περισσότερο από καθετί άλλο – το τραπέζι. Παίρνοντας μια σπονδυλωτή και σχεδόν μνημειώδη μορφή, η οποία αντλεί από τις ανόμοιες κλίμακες που μπορεί να δει κανείς περπατώντας στην πόλη, το τραπέζι γίνεται από μόνο του ένα αρχείο κλιμάκων και εμπειριών. Προσαρμόζεται σε μια δελεαστική αναστρεψιμότητα ανάμεσα στο μέσα και στο έξω, και, προτείνοντας μια συνεργατική μικρο-αστικότητα, θέτει σε αμφισβήτηση τις καθημερινές μας πράξεις και τις τυπικές μας συμπεριφορές.

Μέσα από την πρόσθεση, αφαίρεση, διαρρύθμιση και επαναδιαρρύθμιση καθημερινών αντικειμένων στο τραπέζι, αυτό μετατρέπεται σε έργο υποδομής, το οποίο επιτρέπει τον σχολιασμό, την επανερμηνεία και την επανατοποθέτηση του ερωτήματος: πως δομείται ένας χώρος συνάθροισης; Ο σχεδιασμός της εγκατάστασης ενσωματώνει τοπικά αρχιτεκτονικά ιδιώματα και υλικότητες, εξερευνώντας το πώς μια προσέγγιση που προϋποθέτει πολλαπλούς δημιουργούς μπορεί να εφοδιάσει την αρχιτεκτονική με τη δυνατότητα να δημιουργήσει καινούργιες μορφές εντοπιότητας. Επιπρόσθετα, ο χορός και ο ήχος προτείνονται ως αρχιτεκτονικά εργαλεία που ενισχύουν αυτούς τους μηχανισμούς συμβίωσης. Μέσα από τη αξιοποίηση και κατοίκιση του αρνητικού χώρου του τραπεζιού, όπως επίσης των περισσευούμενων και ενδιάμεσων χώρων του, η πρόταση επιδιώκει την εξέταση των δυνατοτήτων και των συμμετριών μιας φαντασιακής κοινότητας.

Η πρόταση Αναχώρηση: Kατοικώντας Αποστάσεις επιθυμεί να συγκεντρώσει οπτικές που φέρνουν το ζήτημα του συλλογικού χώρου στο προσκήνιο της αρχιτεκτονικής και θέτουν σε αμφισβήτηση τον τρόπο με τον οποίο οι ισχύουσες πρακτικές επηρεάζουν την έννοια του συλλογικού χώρου, υλικά, κοινωνικά και/ή πολιτικά.

2. Η Ανοικτή Πρόσκληση

Η πανδημία του κορωνοϊού είναι ίσως η μοναδική στιγμή στην πρόσφατη μνήμη όπου έχουμε απομακρυνθεί από την πόλη και, κατ’ επέκταση, από πρακτικές συλλογικότητας σε φυσικό χώρο. Σε αντίθεση με τον οικιακό χώρο, που είναι σχεδιασμένος για ιδιωτική χρήση, η πόλη σχεδιάστηκε για κοινωνικότητα. Η ξαφνική απομάκρυνση από τα πρωτόκολλα του να είμαστε-μαζί στην πόλη (Αναχώρηση) έχει συνεπιφέρει την αμηχανία του να ανταποκρινόμαστε στον οικιακό χώρο με τρόπους διαφορετικούς από εκείνους που είχαν προβλεφθεί. Οι οικιακοί χώροι καλούνται σήμερα να εκπληρώνουν τους στόχους της δημόσιας σφαίρας, συμπεριλαμβανομένης της εργασίας και των δραστηριοτήτων αναψυχής. Έτσι, βρίσκονται ανάμεσα στο ιδιωτικό και το δημόσιο, το εικονικό και το φυσικό, τις μοναχικές και τις συλλογικές λειτουργίες. Αυτή η διατάραξη των ορίων μεταξύ ιδιωτικού - δημόσιου, έχει ξαφνικά δώσει νέες διαστάσεις στη διαπραγμάτευση των αποστάσεων και των ρυθμών εκείνων που είναι απαραίτητοι για να ζούμε μαζί, και αυτό φέρνει στο προσκήνιο αποστάσεις που έχουν πρόσφατα αναπτυχθεί: αποστάσεις στο μεταίχμιο ή, ακόμη, πέρα από χωρικές, προγραμματικές, μικρο- ή μακρο- κατηγοριοποιήσεις.

Χάρη στην αύξηση των ψηφιακών πλατφορμών για πολιτική, πολιτιστική και κοινωνική ανταλλαγή, και στην υπερσυνδεσιμότητα που παράγουν, οι έννοιες του συλλογικού, κοινόχρηστου ή κοινωνικού χώρου βρίσκονται σε μια κατάσταση συνεχούς μεταβολής. Την ίδια ώρα η άναρχη πολεοδομική ανάπτυξη, η χρηματιστικοποίηση και ιδιωτικοποίηση των δημόσιων χώρων στενεύουν τη φυσική παρουσία των συλλογικών χώρων στις πόλεις μας. Ενισχυμένη από την πανδημία του κορωνοϊού, η προσαρμοστικότητά μας και η δυνατότητα δημιουργίας νέων τρόπων συν-ύπαρξης, μέσα από τους περιορισμούς των οικιακών μας χώρων, θεμελιώνουν μία επαυξημένη επίγνωση των ρευστών φυσικών αλλά και κοινωνικών διαστάσεων συλλογικότητας που απαντώνται σήμερα.
Με δεδομένους αυτούς τους νέους τρόπους συνύπαρξης, ποιο είναι το λεξιλόγιο που αναδύεται, και ποιες οι χωρικές εμπειρίες που προκύπτουν, όταν η οικία γίνεται τόπος για την αναθεώρηση της διαμόρφωσης του χώρου; Επιθυμούμε να εισέλθει η πόλη στους οικιακούς μας χώρους και να αναπροσαρμόσει την κλίμακα προς τα πάνω αλλά και προς τα έξω, οδηγώντας στην ανάδυση μιας άλλης αστικής διάστασης και στη δημιουργία νέων εντοπιοτήτων; Ή αναζητούμε την ευκαιρία να εντάξουμε εκ νέου τα οικιακά μας περιβάλλοντα, τις ιδιωτικές μας μικροκλίμακες, στις πόλεις μας, δίνοντας μια πιο οικεία και ανθρώπινη διάσταση στον δημόσιο χώρο, η οποία θα οδηγήσει σε νέες κοινωνικότητες; Στις μέρες μας, περισσότερο από κάθε άλλη στιγμή, υπάρχει πραγματική αναγκαιότητα να κατανοήσουμε τις αποστάσεις που έχουν δομηθεί, επιβληθεί, βιωθεί, τεθεί σε διαπραγμάτευση, που είναι φαντασιακές, παρωδικές, ξεχασμένες ή που μόλις έχουν κατοικηθεί. Αυτές είναι που διαμορφώνουν τη συλλογική μας εμπειρία, αυτές φανερώνουν τη μεταπλαστική δύναμη της αρχιτεκτονικής σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, και σε παγκοσμιοτοπική κλίμακα.

3. Πρόσκληση για Υποβολή Προτάσεων

Η ανοικτή πρόσκληση απευθύνεται σε νεαρούς αρχιτέκτονες ή σε πολυκλαδικές ομάδες που ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν στη διαρκή συζήτηση αναφορικά με τον επαναπροσδιορισμό των συλλογικών χώρων. Πρόκειται για μια συζήτηση που, στο παρόν στάδιο, ενεργοποιείται και από την πανδημία. Αναζητούμε οπτικές οι οποίες να εισηγούνται τρόπους επαναπροσέγγισης του πώς φτιάχνουμε χώρους όπου μπορούμε να ζούμε και να κοινωνικοποιούμαστε μαζί.
Στο πλαίσιο της έκθεσης του Κυπριακού Περίπτερου στη Διεθνή Έκθεση Αρχιτεκτονικής – Μπιενάλε Βενετίας 2021, διάρκειας έξι μηνών, θα παρουσιαστεί ένα σύνολο φυσικών μοντέλων και κειμένων.

Οι υποψήφιοι μπορούν να προσεγγίσουν τη θεματική της ανοικτής πρόσκλησης με ποικίλους τρόπους. Η επιμελητική ομάδα παραμένει ανοικτή σε διαφορετικές ερμηνείες και πρωτότυπες οπτικές, οι οποίες θα αναπτύσσουν τα θέματα που διατυπώνονται στην Ανοικτή Πρόσκληση. Οι προτάσεις θα μπορούσαν να έχουν, ανάμεσα σε άλλες, τις ακόλουθες κατευθύνσεις:

• Νέες προοπτικές ως προς την εξερεύνηση, την αναθεώρηση και τον επανασχεδιασμό των συλλογικών χώρων στις πόλεις και/ή στα αστικά περιβάλλοντα.

• Διερευνητικό έργο με εισηγήσεις για την επανοικειοποίηση του οικιακού χώρου, ο οποίος στις μέρες έχει αποκτήσει νέες λειτουργίες ή νοήματα.

• Έργα που θα εξετάζουν ή θα οραματίζονται εκ νέου έναν χώρο ή ένα συλλογικό περιβάλλον μέσα από τον φακό του προσωπικού χώρου του ανθρώπινου σώματος, του κοινωνικού φύλου, της οικολογίας, του παιχνιδιού, της παράδοσης, της χειροτεχνίας, της τεχνολογίας και του εικονικού χώρου.

• Η διερεύνηση του ρόλου του ιδιοκατασκευαστικού (DIY) σχεδιασμού ή συγκεκριμένων τακτικών δόμησης, στο πλαίσιο αυτού του παράδοξου καθεστώτος αποστάσεων και συλλογικού χώρου.

4. Σημαντικές πληροφορίες

• Κάθε υποβολή θα πρέπει να περιλαμβάνει μια μορφή αναπαράστασης της πρότασης (όπως ένα σχέδιο, ένα σκίτσο, μια πρόχειρη μακέτα, μια ψηφιακή απόδοση ή ένα κολλάζ), μαζί με σύντομο κείμενο σκεπτικού (μέχρι 250 λέξεις) και σύντομο βιογραφικό (μέχρι 150 λέξεις). Επίσης, όπου υπάρχουν, να δοθούν 2-3 δείγματα προηγούμενης εργασίας ή διεύθυνση ιστοσελίδας. Οι υποβολές θα πρέπει να υποβληθούν σε ένα μόνο αρχείο, μορφής PDF, μέχρι 3MB/2 σελίδες Α4.

• Οι προτάσεις που θα επιλεχθούν θα πρέπει να παραχθούν ως φυσικά μοντέλα από τους συμμετέχοντες. Στη συνέχεια θα καταλάβουν χώρο στο Κυπριακό Περίπτερο για τη διάρκεια της έκθεσης (Μάιος έως Νοέμβριος 2021).

• Οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευχέρεια να παραγάγουν τα επιλεγμένα μοντέλα στην αρχιτεκτονική κλίμακα της προτίμησής τους. Για παράδειγμα, αυτά μπορούν να ποικίλουν από μοντέλα γενικού σχεδίου κλίμακας 1:1000 ή 1:200 σε τμήματα κλίμακας 1:5. Παρ όλα αυτά, το μέγεθος των μοντέλων δε θα πρέπει να ξεπερνά τα 40 x 40 x 40εκ, ενώ το το βάρος τους θα πρέπει να είναι μέχρι 3κλ.

• Θα γίνουν δεκτά διάφορα υλικά φινιρίσματος και τεχνικές κατασκευής. Παρακαλούμε όπως συμπεριλάβετε στις προτάσεις σας σύντομη αναφορά στα προτεινόμενα υλικά και φινιρίσματα των μοντέλων.

Οι προτάσεις θα αξιολογηθούν με βάση:

• Τη σχέση τους με τη θεματική της ανοικτής πρόσκλησης σε συνάφεια με μια μοναδική οπτική ως προς αυτή.

• Επίδειξη της ικανότητας των υποψηφίων να παραδώσουν το προτεινόμενο φυσικό μοντέλο.

Επιλεξιμότητα Υποψηφίων:

• Όλοι οι υποψήφιοι πρέπει να είναι έως 45 ετών.

• Επιλέξιμοι είναι όσοι αρχιτέκτονες, ανεξαρτήτως υπηκοότητας, ζουν και εργάζονται στην Κύπρο ή Κύπριοι αρχιτέκτονες που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό.

• Προσκαλούμε προτάσεις από πολυκλαδικές ομάδες με την προϋπόθεση σε αυτές να συμμετέχει τουλάχιστον ένας Κύπριος αρχιτέκτονας.

5. Διαδικασία Υποβολής Αιτήσεων
Οι προτάσεις μπορούν να παραδοθούν ηλεκτρονικά, μέχρι στις 18:00 της Δευτέρας, 7 Δεκεμβρίου 2020 στο: info@cypruspavilion.org, με θέμα “Cyprus Pavilion Open Call 2021”. Ο τίτλος του συνημμένου αρχείου (PDF) θα πρέπει να ακολουθεί την εξής δομή: VAB2021_Τίτλος πρότζεκτ

Διαδικασία επιλογής και επιχορηγήσεις

Η επιμελητική ομάδα του Κυπριακού Περιπτέρου Αρχιτεκτονικής θα επιλέξει μέχρι 12 προτάσεις για παρουσίαση στη Βενετία. Κάθε επιλεγμένη πρόταση θα λάβει μέγιστη συνδρομή €200 για κάλυψη μέρους του κόστους κατασκευής των μοντέλων. Οι επιλεγμένες προτάσεις θα αναφερθούν στον Τύπο και στις εκδόσεις του Περιπτέρου.

6. Προθεσμίες

Προθεσμία Υποβολής προτάσεων: 07 Δεκεμβρίου 2020

Ανακοίνωση Επιλεγμένων Προτάσεων: 21 Δεκεμβρίου 2020

Πληροφορίες και Διευκρινήσεις

Για επιπρόσθετες πληροφορίες ή διευκρινήσεις για την Ανοικτή Πρόσκληση, παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας στο: info@cypruspavilion.org .

Επισκεφθείτε τις ιστοσελίδες:
www.cypruspavilion.org
https://architecture.org.cy/anachoresis/
https://www.labiennale.org/en/news/biennale-architettura-2020-how-will-we-live-together

Συνδιοργανωτές
Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Κύπρου
Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Κύπρου