Ο Δήμος Λεμεσού και το Δημοτικό Κέντρο Τεχνών – Αποθήκες Παπαδάκη σε συνεργασία με την BPRarts Cultural Management παρουσιάζουν την έκθεση: Τo Καφενείον: Μια άλλη διάσταση - Τα μυστικά του καφέ και η σημασία του καφενέ στην κοινωνία της Κύπρου στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών – Αποθήκες Παπαδάκη στη Λεμεσό, από τις 11 Δεκεμβρίου 2020 μέχρι τις 30 Ιανουαρίου 2021 σε επιμέλεια της Catherine Louis Nikita, Ιστορικού Τέχνης και Διευθύντριας του BPRarts Cultural Management.

Νικόλας Κωνσταντίνου, Διάλειμμα στο Οδόφραγμα, Λευκωσία, 2019.

Kadir Kaba, ‘Once spitfire coffee house’, Nicosia, 2007.

Στόχος της έκθεσης, είναι να τονίσει τον εμβληματικό ρόλο που διαδραμάτισε ο καφές στην ιστορία της Κύπρου, από την εμφάνιση του στα μέσα του 19ου αιώνα και έπειτα, και παράλληλα, να αναδείξει τον ρόλο των καφενείων ως ζωτικό μέρος του κοινωνικού ιστού της πατριαρχικής κυπριακής κοινωνίας, μέσα από τα μάτια εικαστικών και φωτογράφων του χθες και του σήμερα.

Ο κυπριακός καφές κουβαλά στους κόκκους του αιώνες ιστορίας και πολιτισμού, ενώνει και διχάζει, αποτελεί μέρος της παράδοσης κι εξακολουθεί να έχει σημαίνουσα θέση στην καθημερινότητά μας. Μέσα στο μικρό φλυτζάνι με το πλούσιο καϊμάκι του, χωρούν η απόλαυση, η μνήμη, η νοσταλγία, η κουλτούρα, η συνήθεια και τα μυστικά του.

Σπύρος Δημητριάδης, ‘Talianos coffeeshop’, Λάδι σε καμβά, 2007, Ιδιωτική συλλογή.

Αδαμάντιος Διαμαντής, 'Αμαξάρηδες της Ασμαάλτη’, Λάδι σε καμβά, 1943, Συλλογή Κρατικής Πινακοθήκης.

Captain Reginald Barrows Rudyard, ‘Cafe, Platris’, 1888, Aκουαρέλα , Συλλογή Ιδρύματος Κώστα και Ρίτας Σεβέρη.

Ο καφές, ενδημικό φυτό της κεντρικής Αφρικής, ανακαλύπτεται μετά την πρώτη χιλιετία μ.Χ. κι εξαπλώνεται στη Μέση Ανατολή μέσω των εμπόρων και των προσκυνητών που διακινούνται στην ευρύτερη περιοχή.

Η ιστορία του καφέ, διανθισμένη με πλήθος από ιστορικές καταγραφές και μυθολογικά κατασκευάσματα που αφορούν σε γεωγραφικές διεκδικήσεις, παράνομες διακινήσεις, προσκυνηματικές περιπλανήσεις, απρόσμενες χρήσεις, διωγμούς και απαγορεύσεις, μαρτυρά τη σπουδαιότητα της ανακάλυψης και την αναγνώριση των ποικίλων χαρακτηριστικών του καρπού. Οι διεγερτικές του ιδιότητες προκαλούν αφύπνιση και πνευματική εγρήγορση και συνδέονται με τη θρησκευτική λατρεία και τα τελετουργικά που τη συνοδεύουν, τόσο στο Ισλάμ όσο και στο Χριστιανισμό.

Αντιγόνη Σολομωνίδου Δρουσιώτη, Μεικτό χωριό Πύλα, 1998.

Αρχείο Λαϊκού Καφεκοπτείου

Νικόλας Κωνσταντίνου, Καφές της παρηγορίας, Άρσος, 2019.

“Τύχη II”, Ακρυλικό σε χαρτί, 2012, Συλλογή του καλλιτέχνη.

Η μέθοδος παρασκευής του κυπριακού καφέ, κατάγεται από τη Μέση Ανατολή ενώ η συνήθεια της κατανάλωσής του γνωστοποιείται και καθιερώνεται στην Κύπρο κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, αφήνοντας το στίγμα της καταγωγής του με δάνειες λέξεις από την τουρκική γλώσσα που χρησιμοποιούμε έως σήμερα για τα χαρακτηριστικά, τη διαδικασία και τα σκεύη για το ψήσιμό του.

Σημαντικές πληροφορίες για τα ήθη, τις συνήθειες και τις πρακτικές που σχετίζονται με τον καφέ κατά το 18ο και 19ο αιώνα, αντλούμε από τις μαρτυρίες των ξένων περιηγητών που επισκέπτονται το νησί και καταγράφουν με λεπτομέρεια και γλαφυρές διηγήσεις την κυπριακή καθημερινότητα της εποχής εκείνης.

Στις μέρες μας, τα ήθη που αφορούν στην πρακτική του καφέ, συνθέτουν την καφενειακή κουλτούρα και φανερώνουν τους συμβολισμούς και τις εδραιωμένες στερεοτυπικές πεποιθήσεις που σχετίζονται με τις ιδεολογικές διαστάσεις του καφέ.

Νίκος Φιλίππου, ‘Άτιτλο’ από την σειρά Coffee-house Embellishments, 2008.

Μαριάννα Κωνσταντή, "Προίκος παρακαταθήκη", Mixed media, 2020.