Μέσα στη συλλογική ζάλη της πανδημίας αμέσως μετά τον αποχαιρετισμό του περιβόητου 2020, ο νέος χρόνος ξημέρωσε με ένα άλλο, θα έλεγε κανείς, κοσμοϊστορικό γεγονός. Την 1η Ιανουαρίου του ελπιδοφόρου 2021, οκτώ χρόνια μετά το αέναο εργοτάξιο που από το 2011 γνωρίζαμε ως πλατεία Ελευθερίας, ολοκληρώθηκε...σχεδόν. Το κάτω διάζωμα της πλατείας άνοιξε σιωπηλά, έτοιμο να υποδεχθεί τους ανθρώπους της πόλης, με κάποιες τελευταίες εκκρεμότητες να απομένουν μέχρι τα επίσημα εγκαίνιά της εντός των επόμενων εβδομάδων.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γέμισαν με σέλφι ανάμεσα στις περίπλοκες φουτουριστικές μαρμάρινες φόρμες και τους εντυπωσιακούς διαδρόμους από τους πρώτους επισκέπτες που έσπευσαν να εξερευνήσουν το αρχιτεκτονικό γλυπτό της Ζάχα Χαντίντ. Το «8ο θαύμα», όπως με χιούμορ το χαρακτήρισε ένας φίλος. Λίγο πριν την ανακοίνωση του δεύτερου lockdown, κατεβήκαμε τα πλατιά σκαλοπάτια που οδηγούν στο κάτω διάζωμα. Οικογένειες με παιδιά, παρέες νεαρών, ποδηλάτες, μετανάστες, συνταξιούχοι ήρθαν να ζήσουν την ενέργεια αυτού του νέου χώρου στην πόλη τους και να τη συμπληρώσουν με τη δική τους. Θα μπορούσε να ήταν ένα απόγευμα καθημερινής μέρας σε οποιαδήποτε κεντρική πλατεία στον κόσμο, μία διαπίστωση που οδήγησε στο ερώτημα: Μήπως, τελικά, έχουμε πλατεία;

Η Ελένη, με έναν καφέ στο χέρι, κάθεται με μία φίλη της σε ένα από τα «οργανικά» παγκάκια που σχηματίζει μία από τις λοξές δοκούς κάτω από τη γέφυρα που ενώνει την οδό Λήδρας με τη λεωφόρο Ευαγόρου. «Σπουδάζω Ιατρική στην Αλεξανδρούπολη και απολαμβάνω να περνώ χρόνο στον παραλιακό και σε δημόσιους χώρους γενικά. Τώρα που εγκλωβίστηκα στην Κύπρο λόγω πανδημίας και με τα περιοριστικά μέτρα σε ισχύ, η πλατεία είναι ένας ακόμα προορισμός για να ξεφύγεις λίγο από το σπίτι. Η πρώτη εντύπωση είναι θετική θα έλεγα. Ναι, ίσως θα προτιμούσα να ταίριαζε περισσότερο με τα τείχη και το στοιχείο της πέτρας, αλλά μου αφήνει ένα ωραίο συναίσθημα. Μπορώ να κάνω τη βόλτα μου, να χαλαρώσω με φίλους και να περπατἠσω. Σίγουρα προσθέτει στη ζωή της πόλης.»

Ακριβώς απέναντι o Τίμι κάθεται μόνος ακριβώς απέναντι απολαμβάνοντας ένα σάντουιτς. Φοιτητής από τη Νιγηρία με μερική απασχόληση σε εταιρεία κινητής τηλεφωνίας. « Ήρθα λίγο πριν το πρώτο lockdown, οπότε δεν μπορούσα να κυκλοφορήσω πολύ και να εξερευνήσω την πόλη. Ζω στον Στρόβολο και κατέβηκα με το λεωφορείο στην πλατεία Σολωμού, το κύριο σημείο της πόλης που νιώθω άνετα να περάσω χρόνο και να γνωρίσω κόσμο, κυρίως άλλους μετανάστες που μιλούν αγγλικά. Είναι η πρώτη μου επίσκεψη και μου αρέσει πολύ, νιώθω ότι είναι φιλόξενος χώρος... σίγουρα θα ξανάρθω.»

«Μένουμε στη Λακατάμια και ήρθαμε με τη Θεοδώρα να δούμε τι παίζει με τη νέα πλατεία, κυρίως αν προσφέρεται για πατίνι. Με χαρά μπορώ να πω ότι όντως προσφέρεται. Πιστεύω όταν ολοκληρωθεί θα προσελκύσει και άλλους σκέιτερς. Μ’ αρέσει που είναι ανοιχτός χώρος και αναπνέει. Σίγουρα νιώθεις μία αναβάθμιση της πόλης. Ο σχεδιασμός, ναι, είναι λίγο φουτουριστικός, ίσως δεν ταιριάζει πολύ με τα τείχη», λέει ο Μάριος. «Αλλά πάλι, αφού αυτό ήταν η ιδέα του σχεδιασμού. Ο συνδυασμός του παλιού με το νέο», λέει η Θεοδώρα, φοιτήτρια στην Αγγλία που λόγω πανδημίας έμεινε στην Κύπρο προς το παρόν. «Χρειάζεται ένας τέτοιος χώρος, ειδικά όταν έχεις ζήσει σαν φοιτητής σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις και στο εξωτερικό γενικά. Βλέπεις τη διαφορά στη χρήση των δημόσιων χώρων και τις δυνατότητες που μπορεί να έχουν. Αν δεν υπήρχε ο ιός, θα ήταν ένας χώρος που θα μπορούσες να συναντήσεις και ακόμα να γνωρίσεις κόσμο.. έχουμε πλατεία θα έλεγα... σχεδόν... Ο χρόνος θα δείξει νομίζω...», προσθέτει.

«Είναι όμορφο και κομψό έργο, δεν ξέρω πόσο εύχρηστο είναι, δηλαδή εδώ έχει ήδη λερωθεί πολύ, δείχνοντας ένα σημείο του γλυπτού που σχηματίζει ένα κύλωμα, το οποίο τα παιδιά εξέλαβαν ως εναλλακτική τσουλήθρα. Δεν ξέρω πόσο έλαβαν αυτό υπόψη, αλλά σίγουρα είναι ενδιαφέρον σχέδιο και όμορφη εικόνα. Μου αρέσει ο συνδυασμός του σύγχρονου με το παλιό. Σε κάνει να θέλεις να το ξαναεπισκεφτείς, είναι ωραίο για τα παιδιά για πατίνι, και θα ερχόμαστε συχνά με την οικογένειά μου. Έχει μία οικεία και ζεστή ενέργεια. Δεν ξέρω αν έχουμε πλατεία ακόμα... για μένα πλατεία είναι κάτι πιο στρογγυλό και συγκεκριμένο..Θα έλεγα ότι είναι περισσότερο πάρκο παρά πλατεία. Η ιδέα της πλατείας που έχω στο μυαλό μου είναι κάτι πιο κλασικό, ένας χώρος στο κέντρο με ένα άγαλμα στη μέση, ίσως λόγω της εμπειρίας μου όντας φοιτητής στην Ελλάδα. Σίγουρα, όμως, όταν ολοκληρωθεί θα έχουμε ένα κέντρο της πόλης αναβαθμισμένο σε σχέση με το τι είχαμε προηγουμένως. Πριν θεωρούσαμε πλατεία το κομμάτι στην αρχή της Λήδρας και Ονασαγόρου», λέει ο Νίκος με το βλέμμα στραμμένο στον μικρό του γιο που κατρακυλά γελώντας.

Ο Τζόζεφ κάθεται με τρεις άλλους φίλους του σε ένα από τα οβάλ παγκάκια κοντά σε ένα από τα συντριβάνια. « Ήρθαμε στην Κύπρο από το Βόρειο Ιράκ πριν δύο χρόνια ως αιτητές ασύλου. Ζούμε στο κέντρο της πόλης και συνήθως συναντιόμασταν στον χώρο στην αρχή της οδού Λήδρας. Η Λευκωσία είναι φτωχή όσον αφορά τους δημόσιους χώρους. Ένας από τους φίλους μας είναι σε αναπηρικό καροτσάκι και δυσκολευόμασταν να μετακινηθούμε στην πόλη, αφού δεν υπάρχει ιδιαίτερη πρόνοια για ΑμεΑ. Είναι θετικό ότι δημιουργήθηκε αυτή η πλατεία. Είναι πιο άνετα, πιο όμορφα... σίγουρα μία αρχή προς το καλύτερο.» Μία κοπέλα περιεργάζεται μέσα από τον φακό της μικρής αναλογικής φωτογραφικής μηχανής της το ακανόνιστο σχήμα ενός ξέφωτου στην οροφή. «Είμαι γιατρός και ερασιτέχνης φωτογράφος. Κατοικώ στο κέντρο της Λευκωσίας. Δεν μπορώ να πω ότι εντυπωσιάστηκα ιδιαίτερα. Βέβαια, ακόμα να ολοκληρωθεί, έτσι δεν μπορούμε να κρίνουμε. Η αλήθεια είναι ότι δεν θεωρώ ότι υπάρχει τεράστια αντίθεση μεταξύ παλιού και νέου, που ήταν ένα από τα κύρια επιχειρήματα σε σχέση με τον σχεδιασμό. Παρατηρώντας το από φωτογραφικής πλευράς, θα έλεγα ότι τα δύο κάπως εναρμονίζονται. Είναι κάτι που έλειπε από την πόλη μας, καθώς πέρα από πάρκα και την οδό Λήδρας δεν υπάρχουν πολλοί άλλοι δημόσιοι χώροι.» Ο κ. Πέτρος και η κ. Έλλη περπατούν στον διάδρομο ανάμεσα στα τείχη και τους εντυπωσιακούς φοίνικες που ακολουθούν τη γραμμή της γέφυρας που ενώνει την παλιά με τη νέα πόλη.«Είμαστε συνταξιούχοι, μένουμε στην Αγλαντζιά και ήρθαμε να δούμε την πλατεία. Παρατηρούμε ότι υπάρχει μία ασφάλεια. Για δες τα ζευγάρια και τις οικογένειες τι ωραία που βρίσκονται εδώ χωρίς τον φόβο της τροχαίας κίνησης. Είναι θετική η πρώτη εντύπωση.» «Φέραμε τη μικρή για να κάνει ράπιντ τεστ κορωνοϊού πριν ξεκινήσει το νηπιαγωγείο, και αφού είμαστε εδώ κατεβήκαμε να εξερευνήσουμε. Πιστεύω είναι εξαιρετικό έργο, ειδικά για τα παιδιά. Η όλη ατμόσφαιρα θυμίζει περισσότερο ευρωπαϊκή πόλη. Δεν είναι τυχαία η επιλογή του σχεδιασμού πιστεύω. Επιτέλους προχωρούμε, δεν θυμάμαι καν τι υπήρχε εδώ παλιά. Σίγουρα ο κόσμος χρειάζεται χρόνο για να το συνηθίσει. Πάντα στην Κύπρο οι πρώτες αντιδράσεις σε αλλαγές είναι αρνητικές», λέει ο Μιχάλης, ασφαλιστής από τον Στρόβολο. Η Άντρη και ο Λουκάς φωτογραφίζουν τον γιο τους μπροστά από έναν χνουδωτό τάρανδο, μέρος του προσωρινού χριστουγεννιάτικου διάκοσμου. «Μένουμε στο κέντρο και ταλαιπωρηθήκαμε αρκετά λόγω των έργων όλα αυτά τα χρόνια, οπότε είμαστε ενθουσιασμένοι που επιτέλους τελείωσε. Ήταν κάτι που περιμέναμε πώς και πώς. Ναι, σίγουρα θα μπορούσε να υπήρχε περισσότερο πράσινο, αλλά μας άφησε ωραία συναισθήματα η πρώτη επίσκεψη, και σίγουρα θα ερχόμαστε για έναν μικρό περίπατο. Ανυπομονούμε και για τα άλλα έργα, να πάρουν επιτέλους σάρκα και οστά.» Ο Ιάκωβος σταματά με το ποδήλατό του απέναντι και παρατηρεί την κίνηση. «Είναι η τρίτη μου επίσκεψη από τη μέρα που άνοιξε. Είμαι πολεοδόμος και όπως διαπίστωσα μέσα από τη δουλειά μου, δεν το έχουμε και πολύ με την πολεοδομία στην Κύπρο.Αλλά αυτό το έργο είναι κάτι διαφορετικό, κάτι καινούργιο. Το βλέπω πολύ θετικά. Σίγουρα όλοι θα έχουν κάτι να πουν, αλλά πιστεύω ένας χώρος ζωντανεύει από τους ανθρώπους που τον χρησιμοποιούν.Ο σχεδιασμός είναι τέλειος; Σίγουρα όχι. Θυμάται όμως κανείς τι υπήρχε εδώ πριν ξεκινήσουν τα έργα;.Η πόλη προχωρά, είτε το θέλουμε είτε όχι. Είναι εννέα το πρωί και δες, ήδη έχει επισκέπτες. Μικροί, μεγάλοι, ποδήλατα, πατίνια, αυτό είναι καλό! Κάποιοι λένε ότι είναι πολύ το τσιμέντο, δεκτό. Ο χώρος της γέφυρας πάνω είναι ανιαρός, δεκτό. Μία λεπτομέρεια που μου άρεσε είναι ότι έχει πολλά υλικά, κάτι που βρίσκω ενδιαφέρον γενικά και πιστεύω ένα παιδί θα θέλει να εξερευνήσει αυτά τα υλικά, να αγγίξει τον τοίχο, να τον επεξεργαστεί, δεν είναι κάτι απλό. Έχει μία δυναμική και μία θετική ενέργεια που προσελκύει διαφορετικό κόσμο. Θα έρθουν ζευγάρια για περίπατο, μεγαλύτεροι που περίμεναν τόσο καιρό να ολοκληρωθεί, τουρίστες, ποδηλάτες από το γραμμικό πάρκο, μετανάστες, άνθρωποι από διάφορες κοινωνικές τάξεις. Είναι σημαντικό ένας δημόσιος χώρος να είναι για όλους.»