Αφιέρωμα στο έργο του διάσημου φωτογράφου Ίρβινγκ Πεν, ενός ιδιοφυούς καλλιτέχνη που έδωσε τη δική του πρωτότυπη φωτογραφική ερμηνεία σε κάθε συνηθισμένο μετατρέποντάς το σε μοναδικό.

Η Pace Gallery στη Νέα Υόρκη και το Ίδρυμα Ίρβινγκ Πεν παρουσιάζουν μέχρι τις 13 Φεβρουαρίου, μια έκθεση αφιερωμένη στο έργο του διάσημου φωτογράφου Ίρβινγκ Πεν που η παρουσία και το έργο του, που συνδύασαν άψογα το εικαστικό βλέμμα στις καθημερινές εικόνες με την κομψότητα και τον μινιμαλισμό, σφράγισε τη φωτογραφική δημιουργία του 20^ου αιώνα.

Είτε πρόκειται για πορτρέτα διασήμων όπως η Μάρθα Γκράχαμ, ο Μαρσέλ Ντισάν, ο Σαλβαντόρ Νταλί, ο Πάμπλο Πικάσο, η Τζόρτζια Ο’ Κίφι, ο Γ.Χ. Όντεν και ο Ιγκόρ Στραβίνσκι, είτε για στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής, φωτογραφίες από κατοίκους σε τόπους στην άκρη του κόσμου, είτε για τα λαμπερά εξώφυλλα και τις σελίδες της αμερικανικής Vogue, οι φωτογραφίες του Πεν αποπνέουν τα στοιχεία του χαρακτήρα του: την προσήλωση, τη σοβαρότητα ενός ιδιοφυούς καλλιτέχνη που έδωσε τη δική του πρωτότυπη φωτογραφική ερμηνεία σε κάθε συνηθισμένο μετατρέποντάς το σε μοναδικό.









Οι Λος Αντζελες Τάιμς τον αποκάλεσαν «μεγάλο δάσκαλο της αμερικανικής μόδας», ένα τίτλο που επιβεβαιώνεται από την επιρροή που ασκεί ακόμα και σήμερα στους φωτογράφους όλου του κόσμου, κυρίως αυτούς που ασχολούνται με τη μόδα και παλεύουν να αιχμαλωτίσουν με τον ίδιο τρόπο το φως και τη δύναμη που απέπνεαν οι εικόνες του Πεν. Για τον Πεν οι φωτογραφήσεις μόδας δεν ήταν ένα πάρτι ή μια ανέμελη στιγμή, αλλά μια σχεδόν θρησκευτική εμπειρία σε ένα σιωπηλό στούντιο, όπου μέσα του αναβίωνε το στούντιο ενός ζωγράφου ή ενός γλύπτη που εργαζόταν με απόλυτη προσήλωση στο μοντέλο του. Μοντέλο, μούσα και σύζυγός του ήταν η Σουηδέζα καλλονή και χορεύτρια Λίζα Φόνσαγκριβ, το πρώτο σούπερ μόντελ παγκοσμίως που ακόμα και μια φωτογραφία της ενώ είναι ξαπλωμένη στη φύση μοιάζει με πίνακας ιμπρεσιονιστών. Η επιρροή των Ολλανδών ζωγράφων, της Ιταλικής Γλυπτικής και των μεγάλων δασκάλων της ζωγραφικής είναι διάχυτη στο έργο του.







Το λευκό και γκρίζο φόντο στις φωτογραφίες του είναι μια ωδή στον μινιμαλισμό αλλά και μια σπουδή στο μέτρο και την αρμονία στην αρχιτεκτονική ποιότητα, το βάθος και το στιλ που διακρίνει όλο το έργο του.

Σε μια μακρά καριέρα 70 ετών συνδέθηκε κυρίως με τη Vogue και μέσα από τις σελίδες της που αιχμαλώτιζαν το βλέμμα του αναγνώστη επανεφηύρε μια προσέγγιση εντελώς αλλιώτικη και προσωπική δημιουργώντας εικόνες αρχετυπικές στην καρδιά του 20^ου αιώνα κυρίως στις δεκαετίες του 1950 και του 1960.

Ο Ίρβινγκ Πεν μέσα στη σπουδαία σταδιοδρομία του, από τις μακροβιότερες στον χώρο της μόδας δημιούργησε μια πλούσια αλλά κυρίως αριστοτεχνική παραγωγή έργων. Χωρίς να φωνασκεί δημιούργησε εικόνες που έδωσαν στη φωτογραφία μόδας κυρίως την καλλιτεχνική υπόσταση που της έλειπε. Χρησιμοποίησε το πιο δυνατό μέσο επικοινωνίας, επεκτείνοντας τα όριά του σε έργο τέχνης. Τόσο η τέχνη όσο και ο κόσμος της μόδας του χρωστούν αυτή την καλλιτεχνική ματιά που αναβάθμισε ακόμα και την πιο εμπορική διαφήμιση σε εμβληματική εικόνα που αντικατόπτριζε το κλασικό και το σύγχρονο με ένα κλικ.











Γεννημένος το 1917 στο Plainfield, του New Jersey από μετανάστες γονείς, ο Πεν παρακολούθησε τη Σχολή Βιομηχανικών Τεχνών του Μουσείου της Φιλαδέλφειας από το 1934–38 και δούλεψε με τον Ρώσο Alexey Brodovitch ένα διάσημο δάσκαλο, φωτογράφο, ντιζάινερ και καλλιτεχνικό διευθυντή του περιοδικού μόδας Harper’s Bazaar από το 1934 έως το 1958. Ο Πεν ονειρευόταν να γίνει ζωγράφος πράγμα που δεν κατάφερε, μάλιστα κατάστρεφε τα έργα που έκανε ως μη επαρκή. Το 1943, ο διευθυντής της Vogue, Alexander Liberman, προσέλαβε τον Πεν ως συνεργάτη του αναγνωρίζοντας στις φωτογραφίες του «ένα μυαλό και ένα μάτι που γνώριζε τι ήθελε να δει». Ενθάρρυνε τον Πεν να αρχίσει φωτογραφίζει ξεκινώντας μια μακρά και γόνιμη καριέρα, καθώς και μια συνεργασία που μετέτρεψε τη σύγχρονη φωτογραφία.









Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Πεν ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο φωτογραφίζοντας για τη Vogue παρόλο που ο ίδιος προτιμούσε το ελεγχόμενο περιβάλλον του στούντιο, μέσα στο οποίο θα μπορούσε να αφαιρέσει και να συνθέσει με την ακρίβεια που ήθελε τις εικόνες του. Μέσα στο στούντιό του ο Πεν φωτογράφισε με έμπνευση ιστορικά μοντέλα της τέχνης και πολλές εικόνες του θεωρήθηκαν προκλητικές και δεν εμφανίστηκαν για δεκαετίες. Την ίδια δεκαετία δημιούργησε τη σειρά “Small Trades” – φωτογραφίζοντας κρεοπωλεία, αρτοποιούς, εργάτες και επαγγέλματα που ανήκαν σε έναν εξαφανισμένο κόσμο χρησιμοποιώντας τις παλιές μεθόδους εκτυπώσεων. Ο Πεν ταξίδεψε στην Ιαπωνία, την Κρήτη, την Ισπανία, το Νεπάλ, το Καμερούν, τη Νέα Γουινέα και το Μαρόκο φτιάχνοντας πορτρέτα ανθρώπων σε φυσικό φως, κάτι που τον ενδιέφερε πραγματικά.









«Αυτό που λαχταρώ ως φωτογράφος είναι κάποιος που θα συνδέσει το έργο των φωτογράφων με αυτό των γλυπτών και ζωγράφων του παρελθόντος», έλεγε.

Τα κατάφερε, αφαιρώντας το περιττό, προβάλλοντας το ουσιώδες, συνδέοντας, την τέχνη με την κίνηση του σώματος, πρωτοπορώντας και συνδέοντας και μεταξύ τους τις τέχνες σε μια εποχή που δε γινόταν καν συζήτηση για αυτή τη σύνδεση. Στις φωτογραφίες του ήταν ο πρώτος που εμπνεύστηκε από τον χορό και την αρχιτεκτονική και κατάφερε να τα εντάξει στην εικόνα ενός μοντέλου που φορούσε ένα ακριβό φόρεμα και απλώς κοίταζε τον φακό. Επρόκειτο για ένα καινοτόμο εικονογραφικό στιλ που στο πέρασμα του χρόνου το κάνει διαρκώς επίκαιρο.

Το έργο του Πεν εκσυγχρονίζει ριζικά διάφορα είδη φωτογραφίας, όπως οι νεκρές φύσεις, τα πορτρέτα και η φωτογραφία μόδας και μας προκαλεί να κοιτάξουμε σε βάθος την εικόνα του και να αποκαλύψουμε τα κινήματα τέχνης που τον ενέπνευσαν. Το έργο του Πεν θα ξεχωρίζει πάντα επειδή φέρει το σήμα κατατεθέν της κομψής αισθητικής απλότητας, είτε πρόκειται για μια πρωτοποριακή εικόνα μόδας, ένα εντυπωσιακό πορτρέτο ή μια συναρπαστική νεκρή φύση. Κάθε καρέ του είναι απλώς ανεπανάληπτο.



elculture.gr (Αργυρώ Μποζώνη)