Η Στέλλα Βοσκαρίδου ποιήτρια, μουσικός, εκπαιδευτικός, ιδρυτικό μέλος και μέρος ΔΣ Μουσείο “Πλουμιστό Ψωμί” παραθέτει τις δικές τις εισηγήσεις για το θέμα της πολιτιστικής διαχείρισης στο νησί.

1. Αν θέλουμε να μιλάμε για πολιτιστική πολιτική, θα πρέπει να είναι σαφές ότι μιλάμε για θεσμοθέτηση μηχανισμών που αλληλεπιδρούν με ωφέλιμο τρόπο, προκειμένου να οδηγήσουν στην υλοποίηση συγκεκριμένου οράματος: εδώ, να διευκρινιστούν τα εξής: i. το όραμα προϋποθέτει τριβή με το ερώτημα ποιοι είμαστε και πού βλέπουμε τον συλλογικό μας εαυτό στο μέλλον ii. Στο αίτημα αυτό θα πρέπει να λάβουμε υπόψη και τη δημιουργία (καλλιτέχνες και το πλαίσιο δράσης τους) αλλά και την πρόσληψη (διαμόρφωση κοινού) iii. Οι ανάγκες, τα προβλήματα και οι συνθήκες που αφορούν το ιδιαίτερο περιβάλλον της Κύπρου πρέπει να συνυπολογιστούν στη διαμόρφωση πολιτιστικής πολιτικής.

2. Επιβάλλεται να γίνει σαφής καταγραφή των αναγκών των καλλιτεχνών, στα διάφορα στάδια της δημιουργικής τους πορείας: Οι νέοι και άπειροι καλλιτέχνες χρειάζονται δυνατότητες για δραστηριοποίηση και προβολή της δουλειάς τους (εν μέρει παρέχονται κάποιες ευκαιρίες προς αυτή την κατεύθυνση μέσω του οργανισμού νεολαίας και της διοργάνωσης σχετικών φεστιβάλ). Καλλιτέχνες σε ωριμότερα στάδια της δημιουργικής τους πορείας έχουν ανάγκη και τη δυνατότητα παραγωγής μεγαλύτερων σε απαιτήσεις και πιο δαπανηρών έργων. Θα ήταν ωφέλιμη η θεσμοθέτηση διαβαθμισμένων προγραμμάτων, ανάλογα με τις προαναφερθείσες συνθήκες και η αποφυγή της τήρησης ίσων αποστάσεων προς όλους τους καλλιτέχνες, ειδικότερα στα ωριμότερα στάδια της καριέρας τους: με διαφάνεια, συγκεκριμένα κριτήρια και αξιολόγηση από επιτροπές που θα απαρτίζονται από ανθρώπους σχετικούς με τον κάθε κλάδο και καταξιωμένους σε αυτόν, θα πρέπει να γίνονται και τολμηρότερα βήματα οικονομικής ενίσχυσης επιλεγμένων έργων μεγαλύτερης κλίμακας. Η θεσμοθέτηση και τήρηση κατάλληλων προθεσμιών στην αξιολόγηση των σχετικών αιτήσεων είναι πολύ σημαντική: η αξιοποίηση των κονδυλίων γίνεται αποτελεσματικότερα όταν τα σχετικά χρονοδιαγράμματα, συνυπολογίζοντας τα όρια κάθε καλλιτεχνικής σεζόν, επιτρέπουν καλό προγραμματισμό των δράσεων.

3. Πέρα από τη χρηματική αμοιβή θα πρέπει να διερευνηθεί και η δυνατότητα διευκόλυνσης της καλλιτεχνικής παραγωγής: με παροχή δημόσιων κτιρίων για εργασία, διεξαγωγή προβών ή εκδηλώσεων (χωρίς ή με το ελάχιστο δυνατόν ενοίκιο), απαλλαγή καλλιτεχνών και χώρων πολιτισμού από συγκεκριμένες φορολογικές δαπάνες (ή μείωση αυτών) και με αξιοποίηση κτιρίων σε σημαντικά σημεία της πόλης, ούτως ώστε να γίνεται ορατή και σεβαστή η παρουσία του καλλιτέχνη.

4. Συνεργασία με υπουργείο παιδείας στη βάση συγκοινωνούντων δοχείων:


5. Μεγιστοποίηση της προσφοράς ευκαιριών σε μαθητές για παρακολούθηση συναυλιών, παραστάσεων, και επισκέψεων σε μουσεία (να γίνει υποχρεωτικό τουλάχιστον η μια από τις σχολικές εξορμήσεις να έχει αυτό τον χαρακτήρα). Επιχορήγηση σχετικών επισκέψεων, θεσμοθέτηση σχολικού χρόνου για φιλοξενία καλλιτεχνών και υιοθέτηση θεσμών όπως «πιστοποιητικό φίλου Συμφωνικής ορχήστρας ή θεατρικού οργανισμού» ως δώρο ή βραβείο προς μαθητές, με αντίστοιχη δυνατότητα δωρεάν παρακολούθησης συναυλιών και παραστάσεων. Απλοποίηση γραφειοκρατικών διαδικασιών και ενίσχυση ουσιαστικών κριτηρίων στη διαδικασία έγκρισης εκδηλώσεων για σχολεία.


6. Δημιουργία θέσεων μερικής απασχόλησης για εκπαιδευτικούς καλλιτεχνικών ειδικοτήτων (για όσους επιθυμούν αυτό τον διακανονισμό), προκειμένου: (α) Να διευκολύνεται ο εκπαιδευτικός/καλλιτέχνης στο να παραμένει ένας ενεργός καλλιτέχνης, κάτι που θα είναι προς όφελος και του ιδίου, αλλά και της καλλιτεχνικής υπόστασης του εκπαιδευτικού του προφίλ (β) Να απορροφηθούν περισσότεροι καλλιτεχνές στην εκπαιδευτική διαδικασία, κάτι που και θα μειώσει τα επίπεδα ανεργίας στον χώρο και θα εμπλουτίσει σημαντικά τον χώρο της εκπαίδευσης με την περισσότερο πολυσυλλεκτική φυσιογνωμία του αντίστοιχου πληθυσμού εργαζομένων. (γ) Θα λειτουργήσει αντίρροπα προς την επισφαλή συνθήκη του καλλιτεχνικού επαγγέλματος - εξάλλου τεράστιο ποσοστό καλλιτεχνών παγκοσμίως επιβιώνει εξασκώντας κι άλλο επάγγελμα και μια μικρή αγορά όπως η Κύπρος είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποφύγει αυτό το φαινόμενο [Η προαναφερθείσα πρόταση έχει ειδικό βάρος λόγω της συνάφειάς της με τις ιδιαίτερες συνθήκες της Κύπρου, όπου τεράστια μερίδα καλλιτεχνών στρέφονται προς την εκπαίδευση προκειμένου να υπερσκελίσουν την οικονομική ανασφάλεια που συναπάγεται ο καλλιτεχνικός τομέας]


7. Ειδικά για τον χώρο της λογοτεχνίας: ενίσχυση μεταφραστικών προγραμμάτων, λειτουργία ειδικού περιπτέρου Κυπριακής λογοτεχνίας σε διεθνείς εκθέσεις, θεσμοθέτηση προγραμμάτων «residency», προκειμένου να δίνεται η δυνατότητα σε καλλιτέχνες/λογοτέχνες να αφιερώνουν σημαντικό χρόνο στο δημιουργικό τους έργο χωρίς οικονομικό άγχος, ενίσχυση με κάθε τρόπο της δραστηριότητας των δημόσιων βιβλιοθηκών.


8. Τέλος, να σημειωθεί πως δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπίζεται ο πολιτισμός όπως οποιοσδήποτε άλλος τομέας δραστηριότητας, καθώς το έργο και τα ωφέλη που εντοπίζονται στην περιοχή του είναι δύσκολα μετρήσιμα, αλλά και άλλο τόσο απαραίτητα για τη διασφάλιση της πνευματικής επιβίωσης κάθε λαού. Πρέπει να γίνει σαφές ότι οι αποφάσεις που παίρνονται στον τομέα αυτόν δε θα είναι ποτέ ευθέως ανάλογες με οικονομικά κέρδη, αλλά ευθέως ανάλογες με την κατάφασή μας στο ερώτημα: θέλουμε να έχουμε πολιτισμό;