Ένα σπάνιο άλμπουμ φωτογραφιών του Ολλανδού φωτογράφου Ed van der Elsken πουλήθηκε για 21.250 δολάρια σε δημοπρασία στη Νέα Υόρκη και αγοράστηκε από το Rijksmuseum του Άμστερνταμ, που διαθέτει ένα από τα πιο οργανωμένα τμήματα φωτογραφίας και ένα μεγάλο κληροδότημα έργων του Ρόμπερτ Μέιπλθορπ, ανάμεσα σε άλλες συλλογές.

Κατασκευασμένο περίπου το 1951, το άλμπουμ χωρίς τίτλο περιλαμβάνει 27 ασπρόμαυρες φωτογραφίες που απεικονίζουν παρισινές σκηνές δρόμου και βρισκόταν στα χέρια της οικογένειας Elsken για επτά δεκαετίες.

Ενεργός από τη δεκαετία του 1940 έως τη δεκαετία του 1970, ο Elsken είναι γνωστός για τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες της αστικής ζωής σε όλη την Ευρώπη.

Τον Ιούνιο του 2020, το Rijksmuseum και το Nederlands Fotomuseum ανακοίνωσαν ότι τα δύο μουσεία σχεδιάζουν να αποκτήσουν από κοινού την περιουσία του καλλιτέχνη, με πάνω από 10.000 φωτογραφίες, ένα μέρος των οποίων δωρίστηκε από την Anneke Hilhorst, χήρα του καλλιτέχνη.

Ed van der Elsken, Self-Portrait, Saint-Germain des Pres, Paris, 1950.

Ο Ed van der Elsken έψαχνε πάντα αυτό που ονόμαζε «το δικό μου είδος ανθρώπων». Και αυτό που εννοούσε δεν ήταν οι όμορφοι και οι διάσημοι, αλλά οι άνθρωποι που προσπαθούσαν να ζήσουν ή να επιβιώσουν.

Ο Ed van der Elsken, που γεννήθηκε στο Άμστερνταμ το 1925, ήταν μια μοναδική φιγούρα, ο πρώτος Ολλανδός φωτογράφος του δρόμου που σύντομα έγινε γνωστός ως «φοβερό παιδί» της ολλανδικής φωτογραφίας. Άρχισε να φωτογραφίζει στους δρόμους του Άμστερνταμ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έχοντας εμπνευστεί από τη δημοσίευση της Γυμνής Πόλης του Αμερικανού αστυνομικού φωτορεπόρτερ Weegee το 1945. Οι έντονες αντιθέσεις και ο τρόπος που εκτύπωνε τις φωτογραφίες του με αυτόν τον ξεχωριστό κόκκο, τον έκαναν να αποκτήσει ένα ξεχωριστό προσωπικό στυλ που κάνει το έργο του σχεδόν άμεσα αναγνωρίσιμο.

Το 1950, ο Van der Elsken μετακόμισε στο Παρίσι. Εκεί, εργάστηκε στο πρακτορείο Magnum Photos, εκτυπώνοντας φωτογραφίες για τους Henri Cartier-Bresson και Robert Capa. Το πιο σημαντικό, ήρθε σε επαφή με τη μποέμ κοινωνία του Saint-Germain-des-Prés. Έγινε φίλος με αυτούς τους νεαρούς μποέμ, flaneurs και καλλιτέχνες που περνούσαν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους σε μπαρ, επιζώντας μετά από τον πόλεμο με αλκοόλ και ναρκωτικά. Εκεί, συνάντησε την πρώτη του γυναίκα, τη φωτογράφο Ata Kandó. Το 1953, οι φωτογραφίες του επιλέχθηκαν για δύο εκθέσεις από τον Edward Steichen, επιμελητή φωτογραφίας στο MoMA της Νέας Υόρκης. Ο Steichen ενθάρρυνε επίσης τον Van der Elsken να δημιουργήσει ένα άλμπουμ με τις φωτογραφίες του στο Παρίσι. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το Love on the Left Bank (1956), το οποίο αναγνωρίστηκε σαν μια πρωτοποριακή συλλογή φωτογραφιών.

Το 1960, ο Van der Elsken και η δεύτερη σύζυγός του Gerda van der Veen πούλησαν όλα τα υπάρχοντά τους και ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο για πάνω από έναν χρόνο. Πέρασαν από την Αφρική, τις Φιλιππίνες, το Χονγκ Κονγκ, την Ιαπωνία, το Μεξικό και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Με την επιστροφή τους στην Ολλανδία, ο Van der Elsken άρχισε να εργάζεται σε ένα άλμπουμ με φωτογραφίες από τα ταξίδια του, με τίτλο Sweet Life (1966). Παρόλο που το βιβλίο θεωρήθηκε μια αποτυχία εκείνη την εποχή και κατέληξε στα τμήματα ευκαιρίας στα βιβλιοπωλεία, θεωρείται ευρέως ένα από τα σημαντικότερα έργα του Van der Elsken σήμερα και αναγνωρίζεται για την εξαιρετικά σημαντική συμβολή του στη φωτογραφία.

Ed van der Elsken. Beethovenstraat I, 1967. Courtesy Annet Gelink Gallery.

In Cafe Chez Morneau, Ata Kando and Edward Steichen, Paris, 1953. Courtesy Howard Greenberg Gallery.

Couple Sleeping, 1953, Paris. Courtesy Howard Greenberg Gallery.

Untitled (Vali Myers, Paris), c. 1951. Courtesy Howard Greenberg Gallery.

Όπου και αν πήγε ο Van der Elsken, επέστρεφε πάντα στο Άμστερνταμ, την πόλη που τον είχε δημιουργήσει. Το 1979, δημοσίευσε το Άμστερνταμ!, ένα γράμμα αγάπης για την πόλη και τους πολλούς πολύχρωμους κατοίκους της. Το 1971, ο Van der Elsken και η τρίτη σύζυγός του, η φωτογράφος Anneke Hilhorst, μετακόμισαν από το Άμστερνταμ σε ένα αγρόκτημα στην ολλανδική πόλη Edam. Εκεί, άρχισε να φωτογραφίζει τον μικρόκοσμο γύρω από την αγροικία του, με αποτέλεσμα το βιβλίο Adventures in the Countryside. Οι εικόνες της υπαίθρου του είναι εξίσου δραματικές και δυναμικές, όπως οι φωτογραφίες της πόλης.

Ed van der Elsken, Kyoto, Just Before New Year, 1960. Courtesy Howard Greenberg Gallery.

Ed van der Elsken, Amsterdam c. 1956. Courtesy Howard Greenberg Gallery.

Ο Van der Elsken είπε κάποτε: «Αν μπορούσα, θα περπατούσα με μια ενσωματωμένη κάμερα στο κεφάλι μου 24 ώρες την ημέρα». Ανακάλυψε συναρπαστικές στιγμές των ανθρώπων και έφερε στο προσκήνιο την εσωτερική ζωή τους. Το 1988, διαγνώστηκε με καρκίνο σε τελικό στάδιο. Δουλεύοντας μέχρι το τέλος, έστρεψε την κάμερα στον εαυτό του και μας αποχαιρέτησε με ένα ντοκιμαντέρ που αναφέρει την πρόοδο της ασθένειάς του και τιτλοφορείται Bye. Πέθανε ένα χρόνο αργότερα, το 1990.

LiFO