Έτσι ξεκινά το μάθημα. Είναι η πρώτη διά ζώσης συνάντηση του εξαμήνου, μετά από 3-4 βδομάδες zoom και teams. Πατώ τον διακόπτη και το λευκό πάνελ για προβολές τυλίγεται σιγά-σιγά πάνω με συμμόρφωση, κάνοντας εκείνον τον ενδοστρεφή γρρρρρ ήχο. Είναι ανοιχτή η πόρτα της αίθουσας και είμαστε όλοι/ες ντυμένοι/ες βαριά, η φωνή μου νιώθει ότι αντιπαλεύεται το «έξω» και φοβάμαι ότι μας λείπει εκείνη η ασφάλεια που νιώθεις όταν κλείνεις την πόρτα για να ξεκινήσεις το μάθημα. Δεν είναι τόσο «ασφάλεια από», όσο τόσο «ασφάλεια για», το λες και οικειότητα: είμαστε εμείς τώρα, είμαστε εμείς τώρα, είμαστε εμείς τώρα. Το λες και άλλη χρονικότητα. Διότι το μάθημα δεν κινείται πάντοτε στη χρονική γραμμή που υπόσχεται γραμμικότητα, συνέχεια, πρόοδο, συσσώρευση. Το μάθημα κάποτε διακόπτει τη συνέχεια, παίρνοντας το ακροατήριο πίσω, για να σκεφτεί διαφορετικά κάτι που ήδη γνωρίζει. Το μάθημα κάποτε διακόπτει συνήθειες σκέψης και κάποτε χαλά την αίσθηση άνεσης που παρέχουν μετοχές με εγγεγραμμένη εγγύηση, όπως δεδουλευμένα, δεδικασμένα, αποδεδειγμένα. Το χέρι μου στην τσέπη του παλτού ψαχουλεύει τον whiteboard μαρκαδόρο και νιώθει μια θαλπωρή γύρω από τη λεία επιφάνειά του, αναμένοντας την υγρή μαύρη ομαλότητα του καινούργιου, γεμάτου μαρκαδόρου. Το γρρρρ έχει τελειώσει, το λευκό πάνελ είναι πια τυλιγμένο, για να αποκαλύψει ένα ξηρό πράσινο πίνακα. Θα είναι με κιμωλία, σκέφτομαι, και ήδη νιώθω την τραχύτητα της γραφής και τη σκόνη που επικάθεται στην επιφάνεια των δακτύλων, αδρανοποιώντας την ενυδατωμένη τους λειάδα στην προσμονή ροής. Γράφω τη λέξη στη μέση του πίνακα. «Τι σας λέει το όνομα Γιακουμάκης;». Μόνο ένα χέρι σηκώνεται, μην πεις της λέω, όχι ακόμη, πες ακόμη μια λέξη κλειδί να προσθέσουν στο πεδίο αναζήτησης. Λέει, «bullying».

Διαβάζει, αποσπασματικά, από την πρώτη εύρεσή της, η πρώτη φοιτήτρια: φοιτητής, στη Θεσσαλονίκη, νεκρός στις 15 Μαρτίου του 2015, κακοποίηση, φυσική και ψυχική, από συμφοιτητές του, ειδικότερα από συντοπίτες τους, η υπόθεση έφερε στην επιφάνεια τη βία για την οποία δεν μιλούμε. «Κι αν έφερε στην επιφάνεια τη βία για την οποία δεν μιλούμε, τότε γιατί αυτό που διάβασες είναι τρεις γραμμές που εμπεδώνουν το πώς να μην μιλούμε για ΑΥΤΗ τη βία;».

Ορίστε το πρόβλημα, λέω. Προκύπτουν τρεις διατυπώσεις με την ακόλουθη σειρά. Η πρώτη: «Λόγω της ομοφυλοφιλίας του, ο Γιακουμάκης έπεσε θύμα bullying». Η δεύτερη: «Λόγω της έλλειψης αποδοχής του, ο Γιακουμάκης κακοποιήθηκε». Η τρίτη: «Η ομοφοβική επίθεση κατά του Γιακουμάκη». Διαχωρίστε, λέω, τις πιο πάνω διατυπώσεις, στη βάση μιας διαφοράς που να κάνει διαφορά. «Εσωτερικοί λόγοι» και «οι άλλοι», προτείνει μια φοιτήτρια. Εύστοχο, λέω, αλλά δεν είναι ομόλογοι οι τίτλοι που δίνονται στις δύο κατηγορίες. Αν από κει είναι «οι άλλοι», από 'δω ποιοι είναι; Αν από 'δω είναι «οι εσωτερικοί λόγοι», οι από κει είναι «εξωτερικοί λόγοι»; Επεξεργαζόμαστε ξανά τις δύο κατηγορίες διατυπώσεων για να καταλήξουμε: Συνήθως, αν όχι πάντοτε, στις περιπτώσεις βίας κατά γυναικών ή λοάτ ατόμων, η βιαιότητα περιγράφεται με τρόπο που καθιστά το άτομο που υπόκειται στη βία υποκείμενο της πρότασης. Ο ομοφυλόφιλος. Ο gay. H γυναίκα. Η νεαρή Βρεττανίδα. Αυτό καταλήγει να συμμετέχει σε μια α. ιδιωτικοποίηση της υλικότητας, της επιφάνειας, της εμβέλειας, ή ακόμη και της πρόκλησης της βίας και β. σε σεξουαλικό ή έμφυλο profiling του ατόμου που υπέστη τη βία (αλλά όχι των δραστών), οδηγώντας σε μια ομφαλοσκόπηση της «ταυτότητας» του θύματος (αλλά όχι της ταυτότητας των δραστών). Αυτό, επίσης, καταλήγει να γ. αναφέρεται με αοριστία σε μια κοινωνία που έθρεψε το πρόβλημα και, «λογικά», θα αλλάξει με τον ρυθμό που αλλάζουν οι κοινωνίες: αργά. Πόσο αργά; Tόσο αργά όσο χρειάζεται η κυβέρνηση, η κάθε κυβέρνηση, τα τελευταία είκοσι χρόνια, όταν εξηγώντας τη «φύση» ενός κοινωνικού προβλήματος σε Εκθέσεις Προόδου, για να γράφει ότι δεν υπάρχει ευθύνη αρμοδίων, θεσμών, μηχανισμών, που δεν αλλάζει το πρόβλημα, απλά διότι «η Κύπρος είναι μια παραδοσιακά πατριαρχική κοινωνία», ή «η Κύπρος είναι μια παραδοσιακά συντηρητική κοινωνία». Τέτοιες διαγνώσεις φυσικοποιούν το κοινωνικό πρόβλημα και την αντιμετώπισή του. Η βία είναι κάτι σαν το χιόνι, σιγά-σιγά θα λιώσει. Η αντιμετώπιση είναι κάτι σαν άγουρο μήλο, θα πάρει καιρό να ωριμάσει. Η φύση παίρνει τον χρόνο της και οι θεσμοί το άλλοθί τους.

Ονομάστε «active agents». Oνομάζουν. Τους βιαστές, τους συγκεκριμένους ομοφοβικούς bullies. Δεν ονομάζουν θεσμούς. Δεν ονομάζουν, για παράδειγμα, τη Σχολή Γαλακτοκομικών Σπουδών. To γνώριζε; Αν δεν το γνώριζε, εξαιρείται της απόδοσης ευθυνών;

Oνομάστε μια νόρμα στη βάση της οποίας γίνεται αυτή η βία. Ονομάζουν την ομοφοβία αλλά δεν ονομάζουν τον Ανδρισμό, τον Ανδρισμό με κεφαλαίο που εκφοβίζει, τιμωρεί και διώκει ό,τι υπονομεύει την ουσιοκρατική του κυριαρχία, δηλαδή τους πολλαπλούς άλλους ανδρισμούς, όπως εκείνον των θηλυπρεπών αγοριών.

Ονομάστε μια αξία στη βάση της οποίας καταγγέλλεται και καταπολεμάται αυτή η βία. Ονομάζουν την αποδεκτικότητα, την αντι-ομοφοβία, τα δικαιώματα των λοάτ, αλλά δεν ονομάζουν την ισότητα. Εκεί ο πίνακας στεγνώνει εντελώς. Πού κολλά η ισότητα, αναρωτιώνται.

Εκεί το μάθημα αρχίζει. Αρχίζω να περιγράφω την περίπτωση του Jamie. Middle school. To αντίστοιχο με το δικό μας γυμνάσιο. Στα δεκατέσσερα, ανοιχτά gay. Toν κοροΐδευαν. Τον έδερναν. Μια φορά, 8 αγόρια μαζί. Κατούρησαν πάνω του. Τον κτύπησαν με καρφιά. Έκανε μια απόπειρα αυτοκτονίας στο γυμνάσιο και μια στο λύκειο. Οι γονείς του πήγαν στο σχολείο να παραπονεθούν. Tι άλλα να κάνω, είπε η διευθύντρια. «Boys will be boys». «Αγόρια είναι, λογικό». Η αγωγή κατά του σχολείου έφερε τον τίτλο Nabozny v. Podlesny. Η αγωγή έγινε στη βάση της Δέκατης Τέταρτης Τροπολογίας του Συντάγματος των Ηνωμένων Πολιτειών. Mιας τροπολογίας σχεδόν ενάμιση αιώνων παλιάς, που ενώ αρχικά αναπτύχθηκε για να προστατεύει και να προωθήσει την ισότητα των απελεύθερων Μαύρων, στη συνέχεια διευρύνθηκε για να διευρύνει το νόημα της ισότητας και όσον αφορά τα δικαιώματα άλλων: ίση προστασία.

Εγκλωβίσαμε τα λοάτ άτομα σε λοάτ ταυτοποιήσεις και λοάτ προστασίες, τις γυναίκες σε γυναικείες ταυτοποιήσεις και γυναικείες νομοθεσίες. Μας υποσχέθηκαν ανθρωπιστικά μια επιφανειακή προστασία από διακρίσεις και τους εκχωρήσαμε το πιο σημαντικό: ισότητα ως ίση προστασία. Προστασία να είμαστε. Προστασία να ζήσουμε ως εκείνο που είμαστε. Ή, ακόμη, προστασία να γίνουμε εκείνο που ακόμη δεν γίναμε. Άλλες ανθρωπινότητες. Ίσης αξίας ανθρωπινότητες.

Αυτή η freya θα συνεχίσει τη μεθεπόμενη Κυριακή.

ΕΙΚΟΝΑ: Untitled, 2004, Henrik Olesen, μουσείο σύγχρονης τέχνης TATE