Η Λεβέντειος Πινακοθήκη παρουσιάζει από τις 30 Νοεμβρίου 2021 μια έκθεση αφιερωμένη στην Ελλάδα του Θεόδωρου Ράλλη, του σπουδαίου Έλληνα ζωγράφου του 19ου αιώνα. Έτσι κλείνει με τον πιο ιδεώδη τρόπο το 2021, τη χρονιά που η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο, αφού εορτάζονται τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, η οποία οδήγησε στην ίδρυση του ελληνικού κράτους.

Ο Θεόδωρος Ράλλης (1852-1909), χιώτικης καταγωγής, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, εγκαταστάθηκε όμως και πέρασε όλη του τη ζωή στο Παρίσι. Εκεί, τη δεκαετία του 1870, σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών, κοντά στον Jean-Léon Gérôme,) και σταδιοδρόμησε στη ζωγραφική. Παράλληλα, για περίπου 15 χρόνια, διατηρούσε ατελιέ στο Κάιρο, όπου περνούσε τους χειμώες. Συμμετείχε στο ετήσιο επίσημο παρισινό Σαλόν των Γάλλων καλλιτεχνών και σε διεθνείς και παγκόσμιες εκθέσεις εντός και εκτός Γαλλίας, παρουσιάζοντας ελληνικά και ανατολίτικα θέματα που αντλούσε από τα πολύ συχνά ταξίδια του – σε αυτήν τη θεματογραφία του οφείλεται η ένταξή του στο ρεύμα του οριενταλισμού.

Η δρ Μαρία Κατσανάκη, ιστορικός τέχνης, ειδική στο έργο του Θεόδωρου Ράλλη, αναφέρει στο εισαγωγικό κείμενό της στον κατάλογο της έκθεσης: «Στα ελληνικής έμπνευσης έργα του, ο Ράλλης απεικονίζει τη δική του Ελλάδα, μετατρέποντας τις ταξιδιωτικές εντυπώσεις και τα βιώματά του στην πατρογονική γη σε εικαστική μαρτυρία, χρησιμοποιώντας και αυθεντικά αντικείμενα που μεταφέρει στο εργαστήριό του στο Παρίσι από τις περιηγήσεις του αλλά και φωτογραφίες που βγάζει ο ίδιος επί τόπου. Οι ζωγραφικές δημιουργίες του Ράλλη προορίζονται για το ∆υτικό αλλά και για το ελληνικό κοινό, καθώς οι δεσμοί του με την Ελλάδα είναι στενοί και πάντοτε φροντίζει να δίνει το “παρών” στις αθηναϊκές καλλιτεχνικές διοργανώσεις. Τα ελληνικά θέματα της ζωγραφικής του, με το εθνογραφικό και λαογραφικό ενδιαφέρον που παρουσιάζουν, τον αναδεικνύουν στην κρίση των ξένων ως τον γνήσιο ερμηνευτή της ελληνικής πραγματικότητας στις γραφικές και αρκούντως εξωτικές για εκείνους όψεις της. Στη σύγχρονή του Ελλάδα, πάλι, οι δημιουργίες του αυτές είναι αρεστές, εφόσον συντονίζονται με τους εθνοκεντρικούς διδακτικούς στόχους της προβολής της ελληνικής ταυτότητας και ιδιοπροσωπίας, που θέτει συνολικά η ηθογραφική ζωγραφική της περιόδου, όπως καλλιεργείται και από τους εκπροσώπους της Σχολής του Μονάχου. Η ενασχόλησή του με αυτήν τη θεματική εκλαμβάνεται δε ως εκδήλωση πατριωτισμού και, ως εκ τούτου, ο Ράλλης, που ούτε γεννήθηκε, ούτε σπούδασε, ούτε έζησε στην Ελλάδα, επαινείται ως “φιλοτιμούμενος να παρέχη, εν ξένη χώρα, εις τα όμματα των απειραρίθμων θαυμαστών του πάντοτε ελληνικάς υποθέσεις και ελληνικούς τύπους. Τούτο είνε τρανώτατον τεκμήριον της ακραιφνούς φιλοπατρίας αυτού”, κατά τον Τύπο της εποχής».

Η έκθεση Θεόδωρος Ράλλης: η δική του Ελλάδα περιλαμβάνει έργα του που αποτυπώνουν την Ελλάδα της τελευταίας 25ετίας του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ού, τον τόπο, τους ανθρώπους, τη ζωή και τα έθιμά τους. Μία ιδιαίτερη ενότητα είναι αφιερωμένη στην εικονογράφηση του πεζογραφήματος του Δημήτριου Βικέλα Λουκής Λάρας, με σχέδια που φιλοτέχνησε ο καλλιτέχνης το 1891: ένα ειδικό ψηφιακό πρόγραμμα ετοιμάστηκε για την ενότητα αυτή. Η έκθεση πλαισιώνεται από αυθεντικές παραδοσιακές φορεσιές και αντικείμενα του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος «Β. Παπαντωνίου», που απαντούν στη ζωγραφική του Ράλλη.

Τα έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση προέρχονται από ελληνικές ιδιωτικές συλλογές, συλλογές ιδρυμάτων και μουσείων, μεταξύ αυτών και από την Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου.



Θεόδωρος Ράλλης (1852 - 1909), Το αντίδωρο, πριν το 1895, Λάδι σε μουσαμά / Λεβέντειος Πινακοθήκη, Λευκωσία



Κύρια επιμελήτρια της έκθεσης είναι η δρ Μαρία Κατσανάκη, Επιμελήτρια στην Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου. Η Ιωάννα Παπαντωνίου, ∆ιευθύντρια του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος, επιμελήθηκε την παρουσίαση των παραδοσιακών φορεσιών και αντικειμένων, μαζί με την ομάδα της, τη Μαρία Παπαδοπούλου και την Αγγελική Ρουμελιώτη, Επιμελήτριες του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος.

Την έκθεση συνοδεύει η έκδοση του Ιδρύματος Α. Γ. Λεβέντη και της Λεβεντείου Πινακοθήκης Θεόδωρος Ράλλης της Μαρίας Κατσανάκη, η οποία κυκλοφόρησε το 2018 και αποτελεί την πρώτη εμπεριστατωμένη μονογραφική έκδοση για τον καλλιτέχνη. Παράλληλα, εκδόθηκε δίγλωσσος κατάλογος της έκθεσης, με κείμενα της Μαρίας Κατσανάκη και της Ιωάννας Παπαντωνίου.

Την έκθεση θα εγκαινιάσει η κυρία Μαρέβα Γκραμπόφσκι-Μητσοτάκη.

Το κοινό θα έχει την ευκαιρία να επισκεφθεί αυτήν την έκθεση-αφιέρωμα στην Ελλάδα του ζωγράφου Θεόδωρου Ράλλη έως τις 20 Φεβρουαρίου 2022.



Θεόδωρος Ράλλης (1852 - 1909), Στο τζάκι, π. 1902, Λάδι σε μουσαμά / Ιδιωτική συλλογή

Θεόδωρος Ράλλης (1852 - 1909), Φλερτ στα Μέγαρα, π. 1900, Λάδι σε μουσαμά / Ιδιωτική συλλογή



Διάρκεια έκθεσης: 30/11/2021 – 20/02/2022, Λεβέντειος Πινακοθήκη, Αίθουσα Προσωρινών Εκθέσεων.

Ώρες λειτουργίας: Καθημερινά, εκτός Δευτέρα και Τρίτη, 10:00 - 17:00 και Τετάρτη 10:00 - 20:00

Διοργανωτής: Λεβέντειος Πινακοθήκη

Συνεργαζόμενοι φορείς: Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα «Β. Παπαντωνίου», Appios creative studio, N.G. Savvides Architects Ltd.

Χορηγός: Πολιτιστικό Ίδρυμα Τράπεζας Κύπρου – Τράπεζα Κύπρου



Θεόδωρος Ράλλης (1852 - 1909), Γυναίκα που γνέθει, π. 1890, Λάδι σε ξύλο / Ιδιωτική συλλογή

Θεόδωρος Ράλλης (1852 - 1909), Γυναίκα στη βρύση, π. 1909, Υδατογραφία / Ιδιωτική συλλογή