«Κοινόν Κυπρίων»

Της Μιράντας Λυσάνδρου*

Με συναισθήματα βαθύτατης συγκίνησης, ευγνωμοσύνης αλλά και με έντονο το αίσθημα της ευθύνης επέστρεψα το απόγευμα του περασμένου Σαββάτου στη Λευκωσία από την εκδρομή «Ένα ταξίδι στη γεωλογία της Κύπρου», την οποία διοργάνωνε το Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου.

Λυπάμαι αν η γλώσσα που μιλώ μοιάζει με την ξύλινη γλώσσα των πολιτικών και των δημοσιογράφων, αλλά δεν βρίσκω άλλο τρόπο να εκφράσω την ισχυρή ψυχική μου φόρτιση λόγω της ευχάριστης έκπληξης που βίωσα στη διάρκεια αυτού του ταξιδιού αλλά και των συνειρμών που μου προκάλεσαν τα γεγονότα. Με συνεπήρε η αφήγηση των γεωλόγων Γιώργου Κωνσταντίνου και Γιαννάκη Παναγίδη.

Οι δυο τους ξετύλιξαν ενώπιον όσων βρισκόμασταν εκεί -καμιά 80αριά άτομα- την ιστορία της Κύπρου μας, μια ιστορία εκατομμυρίων χρόνων που ξεπερνά την παρουσία του ανθρώπου εδώ. Μίλησαν με πάθος και λατρεία για τον τόπο τους. Μια αγάπη που πηγάζει από τη βαθιά γνώση τους για την ιστορία του τόπου τους. Μπορώ χωρίς ενδοιασμό να τους κατατάξω στους μετρημένους στα δάκτυλα πνευματικούς ανθρώπους του τόπου. Γιατί μπορούν να επικοινωνούν και με τον τρόπο τους μπορούν, «αναγκάζουν», τον ακροατή -εάν θέλει- να κοιτάξει μέσα του για να διαπιστώσει πως είναι αναπόσπαστο κομμάτι από τον τόπο και τον πολιτισμό κι ο τόπος είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι από τον δικό του εαυτό.

Σ’ αυτή την εκδρομή γίναμε κοινωνοί του πώς το μοναδικό γεωπεριβάλλον της Κύπρου καθόρισε την ιστορική, πολιτιστική και κοινωνικοοικονομική εξέλιξη του νησιού από την αρχαιότητα έως σήμερα.

Το σκεφτόμουν καθώς κατηφορίζαμε το Τρόοδος προς τη Λευκωσία. Πως η διαδρομή της ζωής μας στη σύγχρονη Κύπρο θα ήταν αντίστροφη εάν αντιλαμβανόμασταν πως στα εκατομμύρια χρόνια της δημιουργίας -γεωλογικό χρόνο θα τον έλεγαν οι επιστήμονες- εμείς περνάμε φευγαλέα.

Μια στιγμή όλη κι όλη που δεν συνταιριάζεται με την υπεροψία και τη ματαιοδοξία μας, με την κατασπατάληση του εαυτού μας στο κενό αντί στο ουσιώδες, όπου τα οράματα και τα δημιουργήματά μας δεν είναι παρά φούσκες που υποχρεωτικά θα σπάσουν. Οι κυπριακές πόλεις της αρχαιότητας είχαν το «Κοινό των Κυπρίων» που τις ένωνε και τους έδινε δύναμη κι επιρροή κοινωνική και οικονομική. Αυτό το «Κοινό» αναζητάμε και σήμερα. Και είναι βέβαιο πως δεν θα το βρούμε στις διχόνοιες που ενσπείρουν καθημερινώς οι κάθε λογής «εξουσίες» [Ή σε συνθήματα του τύπου «Είναι η τράπεζα του τόπου μας» τα οποία προκαλούν, αφού οι μνήμες είναι ακόμη πολύ νωπές. Την τράπεζα του τόπου μας την εκτιμάμε καλύτερα μέσα από τέτοιου είδους εκδηλώσεις]. Θα το βρούμε εάν κοιτάξουμε το περιβάλλον, τον πολιτισμό και την ιστορία μας, εάν ανατρέξουμε στη βάση δεδομένων της συλλογικής μας μνήμης, εάν ενωθούμε για κάτι καλύτερο και αειφόρο.

*Ευχαριστώ τον Γιώργο Κακούρη για τη φιλοξενία σ’ αυτήν εδώ τη στήλη.