Οι γυναίκες υφαίνουν τον ιστό

@valia_kaimaki

Το πρόβλημα του ψηφιακού χάσματος μεταξύ ανδρών και γυναικών είναι από τα πρώτα θέματα που με απασχόλησαν. Πολλά χρόνια πριν. Κι όμως ακόμα τα πράγματα δεν έχουν «ισιώσει», από τότε. Σύμφωνα με οργανώσεις γυναικών, οι άνδρες που έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο είναι 200 εκατ. περισσότεροι από τις γυναίκες, παγκόσμια!

Εννοείται ότι στις αναπτυσσόμενες χώρες το κενό είναι μεγαλύτερο, σε κάποιες χώρες της Δυτικής Αφρικής και της Νότιας Ασίας οι γυναίκες αποτελούν μόνο το 25% του δικτυωμένου πληθυσμού σύμφωνα με το World Pulse, το οποίο «τρέχει» και την καμπάνια «Οι γυναίκες υφαίνουν τον ιστό». Το όνομα της καμπάνιας με πήγε πολλά χρόνια πριν, στις Πηνελόπες, μια οργάνωση γυναικών στη Γαλλία που είχε στόχο να προσφέρει σε άνεργες νέες -ή και όχι τόσο νέες- ψηφιακές δεξιότητες, ώστε να μπορέσουν να ενταχθούν ευκολότερα στην αγορά εργασίας. Κι αυτά πολύ πριν την κρίση…

Τι είναι αυτό που εμποδίζει, όμως, τις γυναίκες να έχουν ισότιμη πρόσβαση; Ο ψηφιακός αναλφαβητισμός, η έλλειψη γνώσης για τις δυνατότητες του διαδικτύου αλλά και πολιτιστικές πρακτικές που τις αποτρέπουν να έχουν «σχέσεις» εκτός σπιτιού ή κοινότητας. Σε αυτά θα πρέπει να προσθέσουμε και τα προβλήματα κόστους [που αφορούν και τους άνδρες, φυσικά] αλλά και τη στοχευμένη απαγόρευση πρόσβασης στις γυναίκες που εφαρμόζουν κάποιες χώρες.

Ωστόσο, το μεγαλύτερο πρόβλημα έγκειται αλλού, στο γεγονός ότι στο δίκτυο οι γυναίκες ανά τον κόσμο δέχονται σημαντικές επιθέσεις, κυρίως σεξουαλικού περιεχομένου, κάτι που οδηγεί στον περιορισμό της πρόσβασής τους από τις ίδιες. Κι αν τα παραπάνω είναι εμπόδια που με προσπάθεια μπορούν να ξεπεραστούν, αυτό το τελευταίο μοιάζει ανυπέρβλητο για την ώρα. Τον Ιανουάριο του 2013, η Γαλλίδα υπουργός Ισότητας Ναζάτ Βαλό-Μπελκασέμ δέχτηκε επιθέσεις όταν κάλεσε το twitter να περιορίσει τη διαλεκτική μίσους [hate speech]. Όσοι της επιτέθηκαν υποστήριξαν ότι κάτι τέτοιο θα έθετε σε κίνδυνο την ελευθερία της έκφρασης και θα αναδείκνυε τους παρόχους πρόσβασης σε υπεύθυνους για το περιεχόμενο. Κατά τη γνώμη τους, σε τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει να επεμβαίνει η αστυνομία!

Καμία αστυνομική υπηρεσία δεν μπορεί, ωστόσο, να αντέξει τέτοιο βάρος. Κι έπειτα έχει άλλα «θέματα» ν’ ασχοληθεί, ειδικά στις μη δημοκρατικές χώρες. Στην Ινδία το 2012, για παράδειγμα, οι αρχές κράτησαν φυλακισμένη μια κοπέλα η οποία άσκησε κριτική στην τοπική κυβέρνηση, καθώς και μια φίλη της που έκανε like στην ανάρτηση. Η ιστορία έκανε τον γύρο του κόσμου.Κάποια κινήματα γυναικών ξεκινούν από το δίκτυο και έχουν απτά αποτέλεσμα. Πολλά παραδείγματα δίνουν θάρρος στις γυναίκες που διεκδικούν τα δικαιώματά τους από το διαδίκτυο. Ωστόσο, κάποιες άλλες φορές, η συμμετοχή τους τις εκθέτει σε βία ή χρησιμοποιείται ως εργαλείο ενδυνάμωσης της καταστολής και του ελέγχου. Το 2012 υπήρξαν καταγγελίες ότι οι αρχές μετανάστευσης στη Σαουδική Αραβία καλούσαν άρρενες «φύλακες» μέσω SMS ώστε να διασφαλίζουν ότι οι γυναίκες που διέσχιζαν τα σύνορα είχαν τις απαραίτητες άδειες. Στην Αίγυπτο εκδόθηκαν «φετβά» ενάντια σε γυναίκες που χρησιμοποιούσαν το διαδίκτυο χωρίς την παρουσία άνδρα! Σε τοπικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης υπήρξαν αναφορές για τον θάνατο τεσσάρων γυναικών σε αγροτικές περιοχές στο Πακιστάν, τον Ιούνιο του 2013. Η μια λιθοβολήθηκε έως θανάτου επειδή χρησιμοποιούσε κινητό τηλέφωνο και οι άλλες τρεις επειδή εμφανίστηκαν σε βίντεο γάμου στο δίκτυο. Τα παραδείγματα είναι πολλά και θλιβερά.
Το ψηφιακό χάσμα είναι μεγάλο έτσι κι αλλιώς. Ακόμα και στις αναπτυγμένες χώρες, οι πολίτες μεταξύ τους ζουν πολλές φορές σε διαφορετικό σύμπαν. Είναι πραγματικά κρίμα στους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες να προστίθεται και το εμπόδιο «φύλο».