Η νέα “Le Monde” και το διαδίκτυο

Γράφει η Βάλια Καϊμάκη

Πριν από μέρες, η γαλλική εφημερίδα “Le Monde”, η οποία συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πιο έγκυρες παγκόσμια, βγήκε με νέο λουκ. Το βάρος πέφτει πια σε λιγότερα άρθρα με μεγαλύτερη γραμματοσειρά, αποκλειστικότητες, σχόλια και αναλύσεις. Σκοπός είναι η έντυπη μορφή της “Μοντ” να αλληλοσυμπληρώνεται με τη διαδικτυακή της έκδοση. Το συγκεκριμένο όραμα έχει πατέρα τον Μισέλ Κολόνα ντ’ Ίστρια, ο οποίος έφυγε δυστυχώς από κοντά μας το 2002, σε ηλικία μόλις 44 ετών. Τον συνάντησα για μία και μόνη φορά στις αρχές του 1996, δύο χρόνια αφότου είχε ξεκινήσει τη διαδικτυακή έκδοση της εφημερίδας. Η καριέρα του; Τελείωσε μια δύσκολη σχολή αξιωματικών του ναυτικού, αλλά τον κέρδισε αμέσως η δημοσιογραφία και μάλιστα η ηλεκτρονική. “Η ποιότητα των πρόσθετων υπηρεσιών είναι εκείνη που θα εξασφαλίσει την επιβίωση των ηλεκτρονικών σελίδων ενός έντυπου απέναντι στον ανταγωνισμό των δωρεάν ηλεκτρονικών εκδόσεων. Δεν θέλω να πω πως το δικό μας μοντέλο είναι το καλύτερο και πως θα πρέπει να γίνει παράδειγμα για τους άλλους. Αλλά για μας στη ‘Le Monde’, μια καθημερινή ανεξάρτητη γαλλική εφημερίδα γνώμης, υψηλής ποιότητας, αυτό είναι το μοντέλο που μας ταιριάζει και σε αυτό το μοντέλο πιστεύουμε”, εξηγούσε το μοντέλο μισό ελεύθερο περιεχόμενο, μισό επί πληρωμή στη φοιτήτρια που προσπαθούσε να συγκεντρώσει στοιχεία για την πτυχιακή της. Και πράγματι, μπορεί η ψηφιακή έκδοση να φέρνει μόνο το 15% των εσόδων [25 εκατ. ευρώ το 2013], αλλά εκεί βρίσκεται το μέλλον, όπως ακριβώς είχε προβλέψει. Άλλωστε ανάμεσα στις αλλαγές που έγιναν στην εφημερίδα είναι και η ενίσχυση της σύνταξης της ηλεκτρονικής μορφής με 29 δημοσιογράφους που μετακομίζουν από τη σύνταξη στο “χαρτί”.

Ο Μισέλ Κολόνα ντ’ Ίστρια, μου είχε εξηγήσει τότε ότι αναμφίβολα η φύση των άρθρων των εφημερίδων θ’ αλλάξει. Και πως η νέα δημοσιογραφία θα βασίζεται σε τρεις πυλώνες. Καταρχάς στην αναζήτηση των πληροφοριών στον ωκεανό του διαδικτύου και την αξιολόγησή της, ορίζοντας τότε χωρίς να το ξέρει και πριν γίνει ευρέως γνωστή την έννοια του curator. Κατά δεύτερο στην ανάλυση της πληροφορίας γιατί η ίδια η πληροφορία θα βρίσκεται τη στιγμή που συμβαίνει στο διαδίκτυο και μάλιστα δωρεάν. Έτσι ο κόσμος θ’ αγοράζει πια τα έντυπα για ν’ αποκρυπτογραφήσει και να ερμηνεύσει την πληροφορία και όχι για να τη “μάθει”. Και τέλος, στα μεγάλα ρεπορτάζ, τις έρευνες, που πλέον θα μπορούσαν να διεξάγουν οι ελεύθεροι από το κυνήγι της πληροφορίας δημοσιογράφοι. Αυτή ήταν η δημοσιογραφία που ονειρευόταν για το μέλλον, και δεκαοκτώ χρόνια μετά, αυτή τη δημοσιογραφία αναδεικνύει και η έντυπη έκδοση της εφημερίδας του.
Από τότε τον μνημονεύω συχνά. Καταρχάς παρακολουθώντας τις τεχνολογικές εξελίξεις. Δεν έκανε λάθος σε καμία από τις προβλέψεις του, παρά μόνο στο πόσο δύσκολα θα τις υιοθετούσε ο Τύπος. Και δεν μπορώ παρά να φαντάζομαι ότι αν δεν είχε φύγει τόσο νωρίς, όχι μόνο η “Le Monde”, αλλά και πολλές άλλες εφημερίδες ανά την Ευρώπη θα είχαν προσαρμοστεί γρηγορότερα, αντί να είναι ακόμα γαντζωμένες σ’ ένα μοντέλο νεκρό, που όπως έλεγε και ο ίδιος “θα πεθάνει μαζί με τους τελευταίους αναγνώστες του”. Και κατά δεύτερο, τον θυμάμαι κάθε φορά που ο κάθε κ. Ασχέτου μου κουνάει το δάχτυλο “εξηγώντας” μου τι σημαίνει ηλεκτρονική δημοσιογραφία, αναμασώντας ημιμαθώς αυτά που ο Μισέλ Κολόνα ντ’ Ίστρια και άλλα φωτεινά μυαλά της γενιάς του στην Ευρώπη, όπως ο τότε διευθυντής πληροφορικής της Ουνέσκο Φιλίπ Κεό ή ο τότε διευθυντής της ηλεκτρονικής υπηρεσίας του BBC Πολ Μπράναν, γνώριζαν και κήρυτταν δύο δεκαετίες πριν. Και αισθάνομαι ιδιαίτερα τυχερή που είχα την ευκαιρία να τους γνωρίσω και να γίνω κοινωνός του οράματός τους.