Η “Φλαντρώ” του Παντελή Χορν / Σατιρικό Θέατρο

Το Σατιρικό Θέατρο, πιστό στην αξία του ελληνικού θεατρικού έργου, παρουσιάζει το Σάββατο 23 Ιανουαρίου την πρεμιέρα του αριστουργήματος του Παντελή Χορν «Φλαντρώ» σε σκηνοθεσία Νεοκλή Νεοκλέους.

«Ούτε μένα ούτε σένα θα διαλέξει, (…)
ούτε δικός μου μα ούτε και δικός σου.»

Κεντρική ηρωίδα είναι η αρχόντισσα Φλαντρώ, χήρα με δυο κόρες από διαφορετικούς γάμους. Παρόλο που το όνομά της σημαίνει «εκείνη που αγαπάει τον άντρα», η Φλαντρώ είναι μια γυναίκα που ζει για χρόνια καταπιεσμένη και στερημένη από έρωτα.

Με την εμφάνιση ενός νεαρού άντρα, τα μυστικά και τα απωθημένα της ανέραστης ζωής της, σκιάζουν την ψυχή και το σπίτι της. Για να τα ξορκίσει, αποφασίζει να δώσει τον νεαρό άντρα στη μεγάλη της κόρη, ελπίζοντας ότι μ’ αυτό τον τρόπο θα τον κρατήσει κοντά της και συγχρόνως θα τον απομακρύνει από τη δεύτερη κόρη της, την οποία ζηλεύει και ανταγωνίζεται. Οι ενέργειές της, όμως, θα φέρουν τα αντίθετα αποτελέσματα.

Η Φλαντρώ, που χαρακτηρίστηκε από τον ίδιο τον συγγραφέα τραγωδία του πόθου, γράφτηκε στα 1925 και ανέβηκε την ίδια χρονιά από το θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη σκανδαλίζοντας την κοινή γνώμη της εποχής. Έργο τολμηρό και ρηξικέλευθο, ίσως επηρεασμένο και από τα πρώτα βήματα της ψυχανάλυσης στην Ελλάδα, εμπνέεται από τις σκοτεινές περιοχές του ερωτικού ενστίκτου, που καθορίζει την ανθρώπινη μοίρα. Ο ανεκπλήρωτος ερωτικός πόθος που ξεσπά αψηφά το μέτρο και τη λογική και δεν αφήνει τίποτε όρθιο στο πέρασμά του.

Το έργο διαδραματίζεται σ’ ένα νησί του Αιγαίου. Η αρχόντισσα Φλαντρώ έχει δυο κόρες, τη Χρύσω, από τον πρώτο της γάμο, και τη Μυρτώ, από το δεύτερο άντρα της, ο οποίος, αφού την κακομεταχειρίστηκε, της εμπιστεύτηκε πριν πεθάνει τη Γαρουφαλιά, το νόθο παιδί του.

Στο νησί ζει κι ένας περίφημος καρδιοκατακτητής, ο Νότης Σερδάρης, που πλάνεψε πολλές γυναίκες – γι’ αυτό και τώρα κρύβεται, καθώς τα παλικάρια του χωριού ζητούν να τον σκοτώσουν. Η Φλαντρώ είναι ερωτευμένη μαζί του και επιδιώκει να τον παντρέψει με την πρώτη της κόρη, τη Χρύσω, έτσι ώστε να βρίσκεται κοντά του.

Το σχέδιό της ανατρέπεται όταν ένας αμοιβαίος έρωτας γεννιέται ανάμεσα στον Νότη Σερδάρη και τη Μυρτώ. Τυφλωμένη από τον ανικανοποίητο έρωτά της και μπροστά στο αδιέξοδο θα επιλέξει την πιο ακραία και επώδυνη λύση.

Συντελεστές
Διασκευή-Σκηνοθεσία: Νεοκλής Νεοκλέους
Σκηνογραφίες: Χάρης Καυκαρίδης – Μελίτα Κούτα
Μουσική: Μαρία Ανδρέου
Φωτισμοί: Βικέντιος Χριστιανίδης

Ηθοποιοί: Μαριάννα Καυκαρίδου, Κωνσταντίνος Γαβριήλ, Μιχάλης Κορναράκης, Βασιλική Ανδρέου, Χρυστάλλα Καλλένου, Μαρίνα Δημητρίου

Ο Παντελής Χορν (1881-1941)
Γεννήθηκε στην Τεργέστη και ήταν γιος του Αυστριακού Δημητρίου Χορν και της Ματίνας Κουντουριώτη, κόρης του Παντελή Κουντουριώτη. Εισήχθη στο Βασιλικό Ναυτικό και το 1899 αποφοίτησε από τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων. Συμμετείχε στη σύσταση του Στρατιωτικού Συνδέσμου ενώ ήταν και από τα ιδρυτικά μέλη του Λιμενικού Σώματος.

Σε νεαρή ηλικία άρχισε να γράφει θεατρικά έργα. Ενώ ήταν αξιωματικός του πολεμικού ναυτικού έγραψε το έργο Ανεχτίμητο, το οποίο δημιούργησε σκάνδαλο λόγω μερικών τολμηρών εκφράσεων που χρησιμοποιούσε. Με την κατηγορία ότι προσβάλλει τα ήθη παραπέμφθηκε από τον υπουργό Ναυτικών στο ναυτοδικείο, όπου αθωώθηκε. Στη συνέχεια έγραψε περισσότερα από 30 έργα, ορισμένα από τα οποία είναι κωμωδίες, μονόπρακτα, πολύπρακτα και δράματα, που παίχτηκαν από ηθοποιούς όπως η Μαρίκα Κοτοπούλη, η Κυβέλη, ο Αιμίλιος Βεάκης, η Κατίνα Παξινού και ο Αλέξης Μινωτής: το Φιντανάκι (1921), η Νταλμανοπούλα (1923), ο Σέντζας (1925), Φλαντρώ (1925), Ψωροκώσταινα (1927), Το Μελτεμάκι (1927), Σιγανοπαπαδιές (1929), και Ζωή και παραμύθι (1937) κ.ά.

Πιστός στην ελληνική παράδοση, ο Χορν προσέδωσε στα έργα του έναν πολύμορφο χαρακτήρα, καθώς δέχθηκε τις ευρωπαϊκές επιδράσεις από τον ρεαλισμό, τον νατουραλισμό αλλά και το σύγχρονο ψυχολογικό δράμα. Πρωτοπόρος, τολμηρός και προκλητικός δημιούργησε σκάνδαλο τόσο με τον Σέντζα όσο και με τη Φλαντρώ, έργα που μετά το πρώτο τους ανέβασμα παρέμειναν για πολλά χρόνια στην αφάνεια. Συγκεκριμένα η πρεμιέρα του Σέντζα το 1925 από τον θίασο Βεάκη – Νέζερ, δε βρήκε ανάλογη υποστήριξη από το κοινό και δέκα ημέρες μετά το έργο κατέβηκε. Ο Παντελής Χορν συγκαταλέγεται στους σημαντικότερους θεατρικούς συγγραφείς της γενιάς του, καθώς επηρέασε σε μεγάλο βαθμό το ελληνικό θέατρο.

Απεβίωσε στην Αθήνα την 1η Νοεμβρίου 1941. Είχε δύο γιους, τον Γιάννη και τον μεγάλο ηθοποιό Δημήτρη Χορν.